Khám nghiệm hiện trường: Kỹ năng đánh giá tài liệu

"Có hai sức mạnh mang đến sự yên ổn: pháp luật và đạo đức"

- Geothe

Khám nghiệm hiện trường: Kỹ năng đánh giá tài liệu

Hoạt động đánh giá tài liệu khám nghiệm hiện trường hết sức cần thiết để Luật sư phát hiện ra những tài liệu này có vi phạm thủ tục tố tụng hay không? Đồng thời, bằng cảm quan và sự quyết đoán của mình, Luật sư quyết định lựa chọn loại thông tin nào trong nội dung của các tài liệu khám nghiệm hiện trường phục vụ cho định hướng bào chữa/bảo vệ hiệu quả cho khách hàng.

Khi đánh giá về các tài liệu hiện trường, Luật sư cần bám sát ba đặc điểm cơ bản của chứng cứ: tính hợp pháp, tính xác thực và tính liên quan đến vụ án như quy định tại Điều 108 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

Liên hệ

I- KỸ NĂNG ĐÁNH GIÁ TÀI LIỆU KHÁM NGHIỆM HIỆN TRƯỜNG

Sau khi đã nghiên cứu, phân tích các tài liệu khám nghiệm hiện trường để hiểu tường tận, nắm bắt từ toàn diện cho đến chi tiết các thông tin, hình ảnh được phản ánh trong các tài liệu này, Luật sư đã có thể tập hợp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ để đưa ra nhận định, đánh giá về tính chất pháp lý và giá trị của những tài liệu nói trên.

Khi đánh giá về các tài liệu hiện trường, Luật sư cần bám sát ba đặc điểm cơ bản của chứng cứ: tính hợp pháp, tính xác thực và tính liên quan đến vụ án như quy định tại Điều 108 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

Một là, về tính hợp pháp của chứng cứ trong các tài liệu về hiện trường, Luật sư cần xác định: Các tài liệu khám nghiệm hiện trường có được lập, thu thập, thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục luật định hay không? Hình thức có đảm bảo yêu cầu luật định hay không? Có đầy đủ các yếu tố, nội dung bắt buộc phải có của loại tài liệu đó hay không?

Hai là, về tính xác thực của các chứng cứ, tài liệu đã được thu giữ tại hiện trường trong quá trình khám nghiệm hoặc mở rộng vụ án, Luật sư phải nhận định và đánh giá được: Các tài liệu khám nghiệm hiện trường có phản ánh đúng sự thực khách quan về vụ án hay không? Biên bản khám nghiệm hiện trường có phản ánh đúng quá trình khám nghiệm hiện trường, đặc điểm, hiện trạng của hiện trường không? Sơ đồ hiện trường có mô phỏng đúng cấu trúc của hiện trường không? Bản ảnh có được chụp chính xác các đồ vật dấu vết tại hiện trường không? Những người tham gia khám nghiệm hiện trường có tự do ý chí khi ký va xác nhận các nội dung trong Biên bản khám nghiệm hiện trường hay không... để từ đó Luật sư có kế hoạch bào chữa/bảo vệ cho khách hàng hiệu quả, thành công.

Đánh giá tính xác thực của một tài liệu khám nghiệm hiện trường không phải là công việc dễ dàng. Nếu người bào chữa được trực tiếp tham gia khám nghiệm hiện trường thì việc đánh giá này sẽ thuận lợi hơn so với trường hợp không có người bào chữa tham gia. Trong những vụ án mà hoạt động khám nghiệm hiện trường không có sự tham gia của người bào chữa, thì khi đánh giá tính khách quan của các tài liệu khám nghiệm hiện trường trong đó quan trọng nhất là Biên bản khám nghiệm hiện trường, Luật sư cần dựa vào chữ ký và ý kiến của người chứng kiến và những người tham gia khám nghiệm hiện trường được ghi tại phần cuối của Biên bản khám nghiệm hiện trường. Đồng thời, Luật sư sử dụng phương pháp tư duy biện chứng để đánh giá các nội dung trong Biên bản khám nghiệm hiện trường trong mối quan hệ chặt chẽ với các tài liệu khác, trong mối liên hệ với các tình tiết của vụ án và đặc biệt khi đến giai đoạn xét xử vụ án, Luật sư có thể kiểm chứng lại tính xác thực của những nội dung khám nghiệm hiện trường trong phần xét hỏi tại phiên tòa.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

Ba là, về tính liên quan: Đánh giá tính liên quan của các tài liệu khám nghiệm hiện trường không gì khác chính là đánh giá nội dung của các tài liệu khám nghiệm hiện trường có giá trị làm sáng tỏ tình tiết nào, vấn đề gì của vụ án? Những tình tiết đó, những vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào đối với việc xác định bản chất pháp lý của hành vi của bị can, bị cáo? Khi đánh giá tính liên quan (đánh giá nội dung) của các tài liệu khám nghiệm hiện trường, Luật sư nên chia thành các nhóm thông tin sau:

- Nhóm thông tin có giá trị xác định hành vi khách quan của bị can, bị cáo (bao gồm cả tính chất, mức độ quyết liệt của hành vi; thủ đoạn phạm tội...);

- Nhóm thông tin có giá trị xác định khách thể bị xâm phạm;

- Nhóm thông tin có giá trị xác định hậu quả (mức độ thiệt hại...):

- Nhóm thông tin có giá trị xác định nguyên nhân của tội phạm (thường có ở hiện trường các vụ tai nạn giao thông, hỏa hoạn...), Khi đánh giá các thông tin được phản ánh trong nội dung của tài liệu khám nghiệm hiện trường, Luật sư cũng cần đánh giá được mức độ liên quan của những thông tin đó đối với các tình tiết pháp lý của vụ án. Có loại thông tin được xếp vào loại chứng cứ gián tiếp, có loại được xếp vào loại chứng cứ trực tiếp, có loại là chứng cứ vật chất, có loại là chứng cứ phi vật chất...

Hoạt động đánh giá tài liệu khám nghiệm hiện trường hết sức cần thiết để Luật sư phát hiện ra những tài liệu này có vi phạm thủ tục tố tụng hay không? Đồng thời, bằng cảm quan và sự quyết đoán của mình, Luật sư quyết định lựa chọn loại thông tin nào trong nội dung của các tài liệu khám nghiệm hiện trường phục vụ cho định hướng bào chữa/bảo vệ hiệu quả cho khách hàng.

Xem thêm: Thù lao luật sư và Chi phí pháp lý tại Công ty Luật TNHH Everest.

II- VÍ DỤ MINH HỌA

Vụ án “Hủy hoại rừng”xảy ra tại lô 3 khoảnh 1 Tiểu khu 169x xã Đăk Ha, huyện ĐH, tỉnh ĐN gồm 2 bị cáo: Phạm Xuân S và Trần Văn T bị khởi tố, truy tố về tội “Hủy hoại rừng” theo khoản 1 Điều 189 Bộ luật hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009): người làm chứng là D, H (là những người được xác định là do Phạm Xuân S và Trần Vãn T thuê vả nhờ để phát rừng). Các bị cáo trong vụ án bị cáo buộc là bị bắt quả tang khi đang thực hiện hành vi chặt phá rừng vào tháng 01, tháng 02 và tháng 3 năm 2015. Luật sư tham gia vụ án với tư cách người bào chữa cho bị cáo Phạm Xuân S.

a- Các tài liệu khám nghiệm hiện trường trong hồ sơ vụ án bao gồm:

- Biên bản khám nghiệm hiện trường;

- Sơ đồ hiện trường;

- Bản ảnh hiện trường;

- Quyết định trưng cầu giám định;

- Kết luận giám định và Kết luận giám định bổ sung dựa vào Biên bản khám nghiệm hiện trường.

b- Luật sư đã phân tích, đánh giá, sử dụng các tài liệu khám nghiệm hiện trường như thế nào?

Sau khi phân tích các tài liệu khám nghiệm hiện trường, Luật sư nhận thay yếu tố cần chú ý nhất trong các tài liệu khám nghiệm hiện trường trong hồ sơ vụ án chính là tính liên quan: Nội dung của biên bản khám nghiệm hiện trường và Kết luận giám định không đủ căn cứ và không có giá trị để chứng minh rừng tại hiện trường bị chặt phải đúng vào thời điểm tháng 01, 02, 3 năm 2015. Các tài liệu này chưa chỉ ra được trước tháng 01/2015, hiện trường vụ án có còn là rừng hay không? Bởi lẽ, Biên bản khám nghiệm hiện trường không hề đưa ra được phương pháp khám nghiệm hiện trường. Luật sư nghiên cứu, tìm hiểu các thông tin khoa học pháp lý thì được biết, để xác định một diện tích rừng bị hủy hoại vào thời điểm nào, cần thực hiện phương pháp quan trắc, mục trắc khi khám nghiệm hiện trường để ghi nhận chính xác thông tin vê độ mục rữa của các gốc cây, thảm cây trên hiện trường. Từ đó mới có cơ sở xác định chính xác thời điểm các cây gỗ bị chặt phá, hủy hoại. Tuy nhiên, trong Biên bản khám nghiệm hiện trường vụ án "Hủy hoại rừng" thể hiện rất sơ sài các thông tin nào, không dùng phương pháp quan trắc, mục trắc để ghi nhận về độ mục rữa của các gốc cây, thản cây tại hiện trường; đồng thời, tại Kết luận giám định, mặc dù có liệt kê phương pháp quan trắc, mục trắc được Tổ giám định sử dụng nhưng nội dung Kết luận giám định cùng không chỉ ra được thời điểm cây rừng bị chặt phát, bị đốt; tài liệu kiểm kê rừng của UBND tỉnh ĐN ban hành năm 2015 về việc thống kê rừng trên địa bàn tỉnh vào năm 2014 lại chi có nội dung thống kê chung về tổng diện tích rừng, diện tích đất trống mà không xác định rõ diện tích rừng, diện tích đất trống được phân bổ cụ thể tại lô nào, khoảng nào trong mỗi Tiểu khu trên địa bàn các xã, huyện thuộc tỉnh ĐN.

Như vậy, từ việc phân tích, đánh giá Kết luận giám định cùng như Biên baản khám nghiệm hiện trường không chỉ ra được chính xác thời điểm rừng tại hiện trường bị hủy hoại, không chứng minh được thời điểm các bị can trong vụ án bị bắt quả tang tại hiện trường thì hiện trường đang là rừng hay đất trong? Thấy rõ thiếu sót này của các tài liệu khám nghiệm hiện trường, cùng như toàn bộ hồ sơ vụ án, Luật sư đã thực hiện quyền thu thập chứng cứ của mình để tìm kiếm các tài liệu, chứng cứ xác định rõ hiện trạng rừng tại hiện trường (lô 3 khoảnh 1 Tiếu khu 169x xã Đăk Ha, huyện ĐG) trước tháng 01/2015. Bằng kỹ năng, nghiệp vụ của mình, Luật sư đã thu thập được Báo cáo phúc tra của Công ty TĐC - một đơn vị do Xí nghiệp lâm nghiệp Đăk Ha của UBND huyện ĐG thuê để thực hiện khảo sát hiện trạng rừng trên địa bàn huyện ĐG vào năm 2014, phục vụ cho kế hoạch trồng rừng của (UBND huyện ĐG. Báo cáo phúc tra này là tài liệu được UBND huyện ĐG công nhận và sử dụng để lập kế hoạch trồng rừng. Theo thông tin trong Báo cáo phúc tra thì hiện trạng của diện tích được phần ảnh trong hiện trường vụ án (cụ thể tại lô 3 khoảnh 1 Tiểu khu 169x xã Đắk Ha, huyện ĐG) tính đến gần cuối năm 2014 chỉ là đất trồng (“đtccgts” đây là cụm từ viết tắt của: đất trống cỏ cây gỗ tái sinh), không còn là rừng nữa. Từ đó. Luật sư cũng đã đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng thu thập thêm tài liệu này để đưa vào hồ sơ vụ án. Trên cơ sở chứng nành được rang, tinh đến tháng 01/2015, khách thể của vụ án (rừng) là không còn. Luật sư đã đưa ra định hướng bào chữa vô tội cho khách hàng Phạm Xuân S.Ngoài ra, quy trình lập biên bản khám nghiệm hiện trường nơi xảy ra vụ phá rừng không hợp pháp: Kết luận điều tra và Cáo trạng của vụ án đều nêu hành vi phá rừng diễn ra vào thời điểm đầu năm 2015 nhưng biên bản khám nghiệm hiện trường lập sau hơn 02 năm (tháng 3 năm 2017). Biên bản khám nghiệm hiện trường lập được căn cứ từ nội dung của "Biên bản xác minh của các cơ quan bảo vệ pháp luật, tuy nhiên Biên bản xác minh này lại được lập vào tháng 12/2016. Tại Phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, Luật sư bào chữa cho bị cáo Phạm Xuân S đặt các câu hỏi để đánh giá các chứng cứ này, câu hỏi cho một số người được mời vào làm chứng trong biên bản xác minh và Biên bản khám nghiệm hiện trường rằng cả hai biên bản này được lập ở đâu? Hai người làm chứng đều khai trước tòa là chúng tôi được mời vào ký tại UBND xã Đăk Ha, trong khi đó về không gian nếu trong hai Biên bán đều ghi tại Lô 3, Khoảnh 1, Tiểu khu 169x, nơi rừng bị phá.

Tiếp tục đánh giá về nội dung Biên bản khám nghiệm hiện  trường, nội dung đã ghi nhận các gốc cây tại hiện trường có dấu hiệu bị đốn hạ bằng cưa xăng, cưa máy đối với các gốc cây còn lại có đường kính khoảng 60 đến 80 cm, nhưng các vật chứng thu được tại hiện trường chỉ có dao phát nhỏ. điều này hoàn toàn không phù hợp với việc phá rừng bằng dao, càng không phù hợp với vết cưa xăng, cưa máy, ngoài ra, Biên bản còn ghi lại có nhiều gốc cây bị đốt còn để lại than gỗ. Các lời khai của các bị can và những người làm chứng, liên quan trong vụ án cùng khẳng định họ không dùng cưa xăng mà chi dùng dao phát nhỏ để phát dọn cây bụi, cây leo. Tuy nhiên, khi xác định thiệt hại để quy kết trách nhiệm bồi thường, Kết luận giám định lại xác định cá những cây gồ bị đốn hạ bằng cưa xăng và kết luận này được cáo trạng của Viện kiểm sát sử dụng để xác định trách nhiệm bồi thường cho các bị can, bị cáo. Luật sư đã phát hiện ra tính thiếu đúng đắn này để phản ánh ngay tại phiên tòa sơ thảm.

Kết quả của vụ án này, cấp phúc thẩm đã hủy bản án sơ thấm theo hướng bị cáo vô tội.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest 

Luật sư Nguyễn Thị Bích Phượng - Trưởng chi nhánh Hà Nội của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (nguồn: Tổng hợp từ Giáo trình Kỹ năng của Luật sư khi tham gia giải quyết vụ án hình sự (phần tự chọn) - Học viện Tư pháp và các nguồn khác.)

Liên hệ tư vấn
Liên hệ tư vấn

Chuyên viên tư vấn sẵn sàng hỗ trợ!

Tư vấn sử dụng dịch vụ miễn phí

Hoặc
Đăng ký tư vấn
Công ty luật TNHH Everest - Công ty Luật uy tín tại Việt Nam

Everest
Thương hiệu tư vấn pháp lý hàng đầu
Thương hiệu tư vấn pháp lý hàng đầu

Top 20 thương hiệu vàng Việt Nam

Tự hào là đối tác thương hiệu lớn
Video
Everest - Hành trình vượt khó cùng đối tác
Hợp đồng góp vốn thành lập doanh nghiệp
Gặp các chuyên gia Đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm
Để làm được những điều đó, mỗi một luật sư thành viên thuộc Hãng luật của chúng tôi đều phải rèn luyện không ngừng để có kiến thức Uyên thâm về chuyên môn, luôn đặt Tình yêu và Trách nhiệm vào công việc
4.7 5 (1 đánh giá)
0 bình luận, đánh giá về Khám nghiệm hiện trường: Kỹ năng đánh giá tài liệu

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Bình luận sản phẩm
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi
Tổng đài tư vấn: 024-66 527 527
Giờ làm việc: Thứ 2 - Thứ 7: 8h30 - 18h00
0.38345 sec| 1125.523 kb