Kỹ năng giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động

I- KỸ NĂNG CỦA LUẬT SƯ KHI TIẾP XÚC, TRAO ĐỔI VỚI KHÁCH HÀNG VÀ CHUẨN BỊ HỒ SƠ KHỞI KIỆN VỀ XỬ LÝ VI PHẠM KỶ LUẬT LAO ĐỘNG

1- Kỹ năng tiếp xúc, trao đổi với khách hàng là nguyên đơn về xử lý vi phạm kỷ luật lao động

Kỹ năng của Luật sư trong việc tiếp xúc, trao đổi với khách hàng là nguyên đơn khi tham gia giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động nhìn chung không khác những kỹ năng khi tham gia giải quyết các tranh chấp lao động khác, bởi về cơ bản các tranh chấp lao động có những đặc điểm chung, việc giải quyết các tranh chấp lao động cũng tuân theo những trình tự, thủ tục về cơ bản là giống nhau. Tuy nhiên, Luật sư cũng cần lưu ý những nét đặc thù của tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động để sử dụng những kỹ năng và có lối ứng xử phù hợp trong quá trình tiếp xúc, trao đổi với khách hàng là nguyên đơn. Cụ thể, Luật sư cần lưu ý các vấn đề sau:

- Khi tìm hiểu diễn biến vụ việc, ngoài việc khẳng định giừa khách hàng và bị đơn có quan hệ lao động hay không? Diễn biến ký kết, thực hiện hợp đồng lao động như thế nào?... (như các vụ tranh chấp lao động khác), Luật sư cần đặc biệt lưu ý việc tìm hiểu rõ những thông tin gắn với tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động như: Ý thức tổ chức kỷ luật cùa người lao động (khách hàng của Luật sư) trong quá trình làm việc cho người sử dụng lao động (là bị đơn trong vụ kiện) như thế nào? Người lao động có vi phạm kỷ luật lao động hay không? Nếu có thì thời diêm xảy ra vi phạm là thời điểm nào? Người sử dụng lao động đã ra quyết định xử lý vi phạm kỷ luật đối với người lao động hay chưa? Căn cứ để người sử dụng lao động ra quyết định là gì? Căn cứ đó có được quy định trong nội quy lao động họp pháp của người sử dụng lao động hay không (hoặc đã được thỏa thuận trong hợp đồng lao động hay không hoặc có được quy định trong các văn bản pháp luật về lao động hay không? Người sử dụng lao động đã thực hiện những thủ tục gì trước khi ra quyết định kỷ luật? Thời điểm người sử dụng lao động ra quyết định kỷ luật? Ai là người ký quyết định kỷ luật? Người lao động đã được người sử dụng lao động thanh toán (thực hiện) những chế độ gì? Có vấn đề gì đặc biệt trong quá trình người sử dụng lao động xem xét, ra quyết định kỷ luật hay không? (ví dụ, có vi phạm quy định cấm cùa pháp luật hay không? Có vi phạm nguyên tắc xử lý vi phạm kỷ luật lao động hay không?...).

- Khi xác định yêu cầu của khách hàng, Luật sư cần lưu ý đến cơ sở pháp lý của những yêu cầu trong một vụ tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động, bởi mỗi loại việc, nhìn chung pháp luật đêu có những giới hạn nhất định về những yêu cầu của người bị vi phạm nhằm hài hòa lợi ích giữa các bên tranh chấp mà vẫn bảo đảm trật tự và lợi ích chung của xã hội.

- Khi xác định điều kiện khởi kiện, bên cạnh việc xem xét độ tuổi của người lao động, Tòa án có thẩm quyền giải quyết..., Luật sư cần lưu ý hình thức kỷ luật lao động mà người sử dụng lao động áp dụng với người lao động là hình thức gì? (khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương, cách chức hay sa thải?), bởi vì việc này liên quan đến thủ tục tiền tố tụng phải tiến hành trước khi khởi kiện ra Tòa án nhân dân.

- Khi trao đổi với khách hàng về thời hiệu khởi kiện, Luật sư cần lưu ý thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp lao động nói chung, tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động nói riêng áp dụng theo quy định của Bộ luật Lao động. Theo quy định tại khoản 2 Điều 202 Bộ luật Lao động năm 2012, khoản 3 Điều 190 Bộ luật Lao động năm 2019, thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp lao động cá nhân là 01 năm, kê từ ngày phát hiện ra hành vi mà mỗi bên tranh chấp cho rằng quyền, lợi ich hợp pháp của mình bị vi phạm. Đối với tranh châp lao động về xử lý vi phạm kỷ luật lao động, về nguyên tăc chung, ngày phát hiện ra hành vi theo các quy định trên được hiểu là ngày quyết định ký luặt có hiệu lực thi hành. Tuy nhiên trên thực tế, cũng có trường họp người lao động nhận được quyết định kỷ luật sau ngày quyết định có hiệu lực thi hành và người lao động có chứng cứ để chứng minh được việc này thì ngày phát hiện ra hành vi theo các quy định trên cần được tính từ ngày người lao động nhận được quyêt định kỷ luật của người sử dụng lao động.

2- Kỹ năng tiêp xúc, trao đổi với khách hàng là bị đơn về xử lý vi phạm kỷ luật lao động

Về cơ bản, kỹ năng của Luật sư trong việc tiếp xúc, trao đối với khách hàng là bị đơn không khác so với kỹ năng cua Luật sư trong việc tiếp xúc, trao đối với khách hàng là nguyên đơn. Điều khác biệt cơ bản ở đây tập trung chủ yếu ở mục đích tiếp xúc, trao đổi, từ đó đặt ra những yêu cầu cho Luật sư trong quá trình hành nghề. Cụ thể, mục tiêu của Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho bị đơn khi tham gia quá trình giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động là mong muốn chứng minh việc bị đơn xử lý vi phạm kỷ luật lao động đối với người lao động là hợp pháp. Vì vậy, Luật sư cần trao đổi với khách hàng của mình để tìm ra những chứng cứ chứng minh bị đơn đã tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về căn cứ, thủ tục, thẩm quyền, chấp hành nguyên tắc, thời hiệu xử lý vi phạm kỷ luật lao động, đồng thời không vi phạm các quy định cấm của pháp luật khi tiến hành xử lý kỷ luật người lao động. Trên cơ sở đó, Luật sư tư vấn cho khách hàng hoặc giúp khách hàng chuẩn bị các ý kiến phản bác, các yêu cầu phản tố (nếu có) và chuẩn bị những điều kiện cần thiết khác để tham gia hòa giải theo yêu cầu của Tòa án, tham gia phiên tòa bảo vệ quyền và lợi ích cho khách hàng.

3- Kỹ năng chuân bị hồ sơ khởi kiện về xử lý vi phạm kỷ luật lao động

Kỹ năng của Luật sư trong việc chuẩn bị hồ sơ khởi kiện (đối với Luật sư của nguyên đơn) trong quá trình giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động về cơ bản cũng giống kỹ năng của Luật sư khi tham gia giải quyết các tranh chấp lao động khác. Bên cạnh những kỹ năng chung, khi tham gia giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động, Luật sư cần lưu ý thêm những vấn đề sau đây:

Khi tư vấn hoặc giúp khách hàng chuẩn bị đơn khởi kiện, ngoài việc ghi đầy đủ các thông tin theo mẫu quy định, đơn cần thề hiện khái quát quá trình làm việc và khẳng định ý thức tố chức kỷ luật tốt của khách hàng trong quá trình làm việc cho người sử dụng lao động, khát quát lập luận để chứng minh người sử dụng lao động đã xử lý kỷ luật đối với khách hàng trái pháp luật. Đơn khởi kiện cũng cần thể hiện những yêu cầu cụ thể của khách hàng đối với Tòa án giãi quyết vụ việc. Các yêu cầu này phải bảo đảm có cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn (phù hợp với các tình tiết có trong hồ sơ vụ việc và thực tế diễn biến quan hệ lao động của khách hàng với người sử dụng lao động).

Kèm theo đơn khởi kiện, các tài liệu để chứng minh yêu cầu cùa nguyên đơn là có căn cứ và họp pháp phải bảo đảm đầy đủ, phù hợp với những lập luận và yêu cầu của khách hàng đã thể hiện trong đơn khởi kiện. Các tài liệu có giá trị làm chứng cứ trong quá trình giải quyết tranh chấp mà khách hàng và Luật sư thu thập được có thể rất nhiều, nhưng nên đưa những tài liệu nào vào hồ sơ khởi kiện thì Luật sư cân phải tính toán kỹ. Có hai vấn đề quan trọng quyết định việc lựa chọn những tài liệu nào đưa vào hồ sơ khởi kiện: Thứ nhất, tài liệu đó có trở thành chứng cứ có lợi cho khách hàng và tạo thuận lợi cho Luật sư khi sử dụng bảo vệ quyền lợi của khách hàng trước Tòa án hay không? Thứ hai, khả năng bị đối phương phản bác bằng những chứng cứ khác họ có đến mức độ nào?

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực lao động của Công ty Luật TNHH Everest

II- KỸ NĂNG CỦA LUẬT SƯ CHUẨN BỊ THAM GIA PHIÊN TÒA SƠ THẨM VỀ XỬ LÝ VI PHẠM KỶ LUẬT LAO ĐỘNG

Các phần việc chuẩn bị cho việc tham gia phiên tòa bao gồm: thu thập, cung cấp chứng cứ; nghiên cứu hồ sơ, xây dựng phương án hỏi; chuẩn bị bản luận cứ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng tại phiên tòa.

Như đã đề cập, nhìn chung mục tiêu của Luật sư nguyên đơn tham gia giải quyết tranh chấp về xử lý vi phạm kỷ luật lao động là chứng minh quyết định kỷ luật của người sử dụng lao động đối với khách hàng của mình là trái pháp luật, từ đó thuyết phục Hội đồng xét xử chấp nhận các yêu cầu của nguyên đơn. Ngược lại, Luật sư của bị đơn theo đuổi mục tiêu chứng minh quyết định xử lý vi phạm kỷ luật lao động của khách hàng của mình đối với nguyên đon là hợp pháp, để từ đó thuyết phục Hội đồng xét xử không chấp nhận các yêu cầu của nguyên đơn. Đây chính là cơ sở quan trọng định hướng cho toàn bộ quá trinh thu thập, cung cấp chứng cứ, nghiên cứu hồ sơ, xây dựng phương án hỏi tại phiên tòa và chuẩn bị bản luận cứ bảo vệ quyền lợi cho khách hàng của các Luật sư.

Vì vậy, hơn ai hết, Luật sư cần phải nắm vững nhữ ng điều kiện bảo đảm cho một quyết định xử lý vi phạm kỷ luật lao động được công nhận là hợp pháp. Căn cứ vào các quy định có liên quan của Bộ luật Lao động và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, có thể chỉ ra các điều kiện sau đây:

Thứ nhất, Người sử dụng lao động phải có nội quy lao dộng hợp pháp bằng văn bản khi xử lý vi phạm kỷ luật lao dộng dối với người lao động, trừ trường hợp đơn vị sử dụng lao dộng có dưới 10 người lao động. Từ ngày 01/01/2021 trờ di, theo quy định cùa Bộ luạt Lao động năm 2019, nếu người sử dụng lao dộng chưa ban hành nội quy lao động hoặc tuy đã ban hành nhưng trong nội quy lao dộng chua quy định hành vi vi phạm kỷ luật lao động mà người lao dộng mãc phái (thì người sử dụng lao động có thề viện dẫn hợp dồng lao động hoặc quy định của pháp luật (nêu có) đế xử lý kỷ luật đối với người lao dộng.

Thứ hai,  Người sử dụng lao động phải có căn cứ hợp pháp khi xử lý vi phạm kỷ luật lao động đối với người lao động (người sử dụng lao động phải chứng minh được lồi của người lao động). Nói cách khác, người sử dụng lao động phải chứng minh được người lao động đã vi phạm kỷ luật lao động - hành vi vi phạm kỷ luật lao dộng của người lao động được sử dụng là lý do để xử lý kỷ luật đã được quy định trong nội quy lao động hợp pháp của người sử dụng lao động hoặc đã được thỏa thuận trong hợp đồng lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động hoặc đã được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật về lao động.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest

Luật sư Nguyễn Thị Mai, tổng hợp (nguồn tham khảo: Giáo trình Kỹ năng của Luật sư trong việc giải quyết các vụ án dân sự - Học viện Tư pháp và một số nguồn khác).