Về chủ thể khởi kiện và quyền khởi kiện

Cá nhân, cơ quan, tổ chức muốn khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án phải bảo đảm đầy đủ các điều kiện mà pháp luật Tố tụng hành chính quy định. Nếu họ không thoả mãn các điều kiện khởi kiện thi vụ việc sẽ không được Tòa án thụ lý để giải quyết. Luật sư phải thận trọng và khẩn trương khi xác định các điều kiện khởi kiện trong giai đoạn này. Luật sư cần xem xét, đánh giá các điều kiện khởi kiện, một trong số những điều kiện khởi kiện đó là chủ thể khởi kiện và quyền khởi kiện. Sau đây Luật Everest xin chia sẻ tới quý bạn đọc để làm rõ hơn về vấn đề này.

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Khái quát chung về các điều kiện khởi kiện vụ án hành chính

Cá nhân, cơ quan, tổ chức muốn khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án phải bảo đảm đầy đủ các điều kiện mà pháp luật TTHC quy định. Nếu họ không thoả mãn các điều kiện khởi kiện thi vụ việc sẽ không được Tòa án thụ lý để giải quyết. Trước khi tư vấn cho khách hàng nên khởi kiện hay không khởi kiện, Luật sư phải tìm hiểu kỹ về các điều kiện này. Trong trường hợp người khởi kiện chưa đủ điều kiện khởi kiện, nếu xét thấy có căn cứ Luật sư tư vấn để khách hàng bảo đảm đủ các điều kiện khởi kiện trước khi gửi đơn và hồ sơ khởi kiện ra Tòa án.

Luật sư phải thận trọng và khẩn trương khi xác định các điều kiện khởi kiện trong giai đoạn này. Nếu không thận trọng thì có thể thiếu chính xác, nhầm lẫn về vụ việc, thẩm quyền hoặc xác định không đầy đủ các điều kiện khởi kiện dẫn đến việc hướng dẫn khách hàng không khởi kiện hoặc khởi kiện sai vụ án. Nếu không khẩn trương thì có thể ảnh hưởng đến thời hiệu khởi kiện, làm mất đi quyền khởi kiện của khách hàng. Cần xem xét, đánh giá các điều kiện khởi kiện cụ thể sau :

Về chủ thể khởi kiện và quyền khởi kiện

Luật sư cần căn cứ quy định tại khoản 8 Điều 3, Điều 5, Điều 115 Luật TTHC để xác định chủ thể khởi kiện và quyền khởi kiện của chủ thể đó.

Cần phải khẳng định quyền khởi kiện và chủ thể khởi kiện là hai yếu tố gắn bó mật thiết với nhau. Quyền khởi kiện vụ án hành chính chỉ được thực hiện bởi một chủ thể nhất định và chủ thể chỉ được thực hiện quyền khởi kiện khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm bởi QĐHC, HVHC, thể hiện ở thái độ không đồng ý với QĐHC, HVHC đó hoặc với việc giải quyết đối với khiếu nại về các đối tượng đó. Quyền khởi kiện vụ án hành chính là quyền của cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo thủ tục do pháp luật quy định. Chủ thể khởi kiện vụ án hành chính phải thoả mãn các điều kiện là phải có đầy đủ năng lực pháp luật vi TTHC.

Như vậy, Luật sư cần tìm hiểu các vấn đề :

- Người khởi kiện là ai (cá nhân, cơ quan hay tổ chức)?

- QĐHC, HVHC có tác động trực tiếp đến khách hàng của mình ( người khởi kiện ) hay không. Nếu người khởi kiện không bị QĐHC, HVHC tác động thì sẽ không thoả mãn dấu hiệu về quyền khởi kiện. Nếu đã nhận thấy sự tác động của đối tượng khởi kiện đến người khởi kiện, thì Luật sư tiến hành bước tiếp theo là nhận định xem người khởi kiện khả năng thực hiện quyền khởi kiện một cách bình thường hay không , Trường hợp người khởi kiện là người có nhược điểm về thể chất hoặc tâm thần, người vị thành niên hay người khởi kiện là cơ quan, tổ Chức Luật sư phải xác định được người đại diện theo pháp luật để thực hiện quyền khởi kiện.

Luật sư xem xét các yêu cầu của người khởi kiện. Trong một vụ kiện hành chính, các yêu cầu của người khởi kiện thường bao gồm :

- Yêu cầu khởi kiện đối với QĐHC, HVHC trái pháp luật bị kiện.

Đây là yêu cầu đầu tiên và bắt buộc phải thể hiện trong vụ kiện hành chính. Những chủ thể khởi kiện vụ án hành chính chỉ được quyền đưa ra yêu cầu khởi kiện đối với các QĐHC, HVHC khi có căn cứ chứng minh rằng QĐHC, HVHC đó xâm hại đến quyền lợi hợp pháp của chính họ chứ không phải của bất kỳ một chủ thể nào khác. Điều này cũng có nghĩa rằng : TTHC tuân thủ nguyên tắc quyền tự định đoạt của các đương sự. Chỉ có đương sự mới có quyền quyết định vụ việc của mình có cần thiết phải khởi kiện tại Tòa án không. Luật sư không được quyền ký vào đơn khởi kiện, tự ý khởi kiện vụ án hành chính thay cho một khách hàng. Luật TTHC cũng không chấp nhận Luật sư hay khách hàng khởi kiện vụ án hành chính để bảo vệ lợi ích công hay khởi kiện thay cho một người có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi khác.

Luật sư cũng cần tư vấn cho khách hàng về quyền rút, thay đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện và lưu ý những giới hạn của việc thực hiện quyền này trong các thời điểm khác nhau của quá trình tố tụng: nếu người khởi kiện bổ sung yêu cầu trước khi mở phiên tòa thì phải bảo đảm thời hiệu khởi kiện vẫn còn; nếu thay đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện tại phiên tòa thì việc thay đổi, bổ sung yêu cầu đó không vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện ban đầu.

- Yêu cầu bồi thường thiệt hại .

Người khởi kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hành chính có thể đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại. Luật sư cần đánh giá trong trường hợp cụ thể của khách hàng có thiệt hại hay không, thiệt hại đó phải là thiệt hại thực tế do QĐHC, HVHC, quyết định buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nha nước gây ra. Lưu ý, việc thực hiện trách nhiệm bồi thường của nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính thì thiệt hại thực tế chính là thiệt hại có thực mà người bị thiệt hại phải gánh chịu do hành vi trái pháp luật đối người thi hành công vụ gây ra. Thiệt hại thực tế có thể bao gồm cả thiệt hại về vật chất và thiệt hại do tổn thất về tinh thần.

Như vậy, khi tư vấn thực hiện quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án, ngoài việc yêu cầu Tòa án xem xét, phán quyết về tính hợp pháp của QĐHC và HVHC thì Luật sư có thể tư vấn cho khách hàng là người khởi kiện thực hiện quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do chính những người đã ban hành QĐHC hoặc thực hiện HVHC gây ra. Tuy nhiên, phải tìm được căn cứ chứng minh rằng yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính luôn luôn gắn với yêu cầu khởi kiện đối với QĐHC, HVHC bị kiện. Nếu người khởi kiện không khởi kiện vụ án hành chính đối với QĐHC, HVHC mà chỉ khởi kiện phần bồi thường thiệt hại do cơ quan hành chính hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính gây ra thì Tòa án sẽ không thụ lý bằng một vụ án hành chính là giải quyết bằng một vụ án dân sự.

 Khi có yêu cầu khởi kiện về bồi thường thiệt hại trong vụ án hành chính, Tòa án sẽ áp dụng các quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của nhà nước và pháp luật về tố tụng dân sự để giải quyết yêu cầu này.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.