Đánh giá tính hợp pháp của quyết định xử phạt và các quyết định hành chính khác trong xử lý vi phạm hành chính

1- Về thủ tục

Đối với quyết định xử phạt, từ điểm mới trong thủ tục Xử lý vi phạm hành chính  là người bị xử lý có quyền giải trình trong các trường hợp theo khoản 1 Điều 61 Luật Xử lý vi phạm hành chính và trách nhiệm của người có thẩm quyền xử phạt là tổ chức cho người vi phạm giải trình trực tiếp theo yêu cầu của họ theo đúng quy định tại Điều 61, quyết định xử phạt sẽ bị xác định là vi phạm thủ tục nếu người có thẩm quyền xử phạt không bảo đảm quyền giải trình của người vi phạm.

Luật sư cần đánh giá việc lập biên bản vi phạm hành chính có được thực hiện không, thực hiện có đúng quy định về tính kịp thời, thể thức văn bản, đặc biệt là trường hợp người lập biên bản không phải là người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt; những trường hợp nào xử phạt không cần có biên bản vi phạm hành chính.

Trong trường hợp có xác minh tình tiết vụ việc, Luật sư cần kiểm tra các phương pháp xác minh đã được sử dụng có đúng quy định không, từ đó đánh giá giá trị của các kết quả xác minh đó đối với tính hợp pháp của quyết định xử phạt.

Trong trường hợp khi xử lý vi phạm có tiến hành xác định giá trị tang vật vi phạm hành chính làm căn cứ xác định khung tiền phạt và thẩm quyền xử phạt, Luật sư cần kiểm tra các căn cứ đã được người xử phạt áp dụng trên cơ sở đối chiếu quy định tại Điều 60 Luật Xử lý vi phạm hành chính, cần kiểm tra , đánh giá căn cứ tạm giữ, việc thực hiện tạm giữ tang vật vi phạm (nếu có).

2- Về thẩm quyền xử lý vi phạm

Căn cứ các quy định về thẩm quyền trong Luật Xử lý vi phạm hành chính và các nghị định quy định xử lý, xử phạt trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước để xem xét thẩm quyền ra quyết định xử phạt và các Quyết định hành chính khác trong Xử lý vi phạm hành chính, Luật sư cần phải xác định đối tượng khiếu nại có nội dung xử lý hành vi vi phạm trong lĩnh vực nào để lựa chọn văn bản pháp luật phù hợp, tìm căn cứ đánh giá tính hợp pháp về thẩm quyền Xử lý vi phạm hành chính.

Trong tình huống “lái xe X sử dụng xe ô tô mang biển số giả, vận chuyển hàng hóa từ biên giới vào nội địa không có hóa đơn, chứng từ” nêu trên, nếu cán bộ hải quan đang thi hành công vụ lập biên bản vị phạm hành chính, Chi cục trưởng Chi cục hải quan ra quyết định xử phạt về các hành vi vi phạm trên là vượt quá thẩm quyền vì hành vi sử dụng biển số giải thuộc thẩm quyền xử lý của cơ quan công an.

Trường hợp vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền xử phạt của nhiều chức danh thì thẩm quyền xử phạt do người thụ lý đầu tiên thực hiện Trường hợp trong một vụ vi phạm một người có nhiều hành vi vi phạm , nếu tất cả hình thức phạt , mức phạt , trị giá tang vật , phương tiện vì phạm hành chính , biện pháp khắc phục hậu quả quy định với các hành vi vi phạm đó đều thuộc thẩm quyền của người xử phạt thì thẩm quyền thuộc người đó, nếu một trong hình thức phạt, mức phạt, trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, biện pháp khắc phục hậu quả quy định với một trong các hành vi đó vượt quá thẩm quyền của người xử phạt thì việc xử lý sẽ thuộc về cấp có thẩm quyền xử phạt.

Luật sư cần chú ý đánh giá tính hợp pháp về thẩm quyền trong trường hợp giao quyền: cần căn cứ các quy định về giao quyền trong Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định số 81/2013/NĐ-CP để đánh giá về tính hợp pháp của việc giao quyền (giao quyền thường xuyên hay theo vụ việc, xác định rõ phạm vi, nội dung và thời hạn giao quyền); chủ thể (người giao quyển là người có thẩm quyền xử lý, người được giao quyền là cấp phó , không được giao quyền cho người thứ ba); thể thức văn bản giao quyền.

3- Về thời hiệu, thời hạn xử phạt

Cần lưu ý sự khác nhau trong thời hiệu xử phạt với từng loại vi phạm hành chỉnh theo các lĩnh vực của quản lý nhà nước được quy định chung tại Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính (1 năm, 2 năm, 5 năm); thời hạn từ khi lập biên bản đến khi ra quyết định xử phạt trong trường hợp vụ việc phức tập hoặc xin gia hạn so với vụ việc đơn giản (Điều 66 Luật Xử lý vi phạm hành chính) và thời hạn xử phạt trong trường hợp chuyển hồ sơ vụ vi phạm không xử lý hình sự để xử lý hành chính (Điều 63 Luật Xử lý vi phạm hành chính).

Vi phạm thời hiệu, thời hạn sẽ ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của quyết định xử phạt vì nếu hết thời hiệu, thời hạn thì không được ban | hành quyết định xử phạt.

4- Về tình tiết khách quan

(sự phù hợp giữa nội dung quyết định xử phạt , xử lý với tình tiết thực tế của vụ vi phạm)

Luật sư cần sử dụng các quy định của pháp luật, đối chiếu với tình tiết của sự việc để xác định có hành vi vi phạm hành chính không, nếu có thì đó là hành vi nào, quy định tại nghị định nào, người thực hiện hành vi có lỗi không, theo quy định đó thì hình thức phạt, mức phạt trong quyết định có tương ứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm không.

Luật sư cần chú ý đánh giá tính chất, mức độ của hành vi vi phạm và đối chiếu với việc xác định của người có thẩm quyền xử phạt vì đây là một trong những căn cứ quan trọng để quyết định mức phạt. Cần phân biệt rõ các trường hợp: một vụ vi phạm hành chính có nhiều hành vi vi phạm, vi phạm nhiều lần, tái phạm.

5- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.