Kỹ năng tranh luận , đối đáp tại phiên tòa sơ thẩm hình sự của Luật sư (Phần 1)

Kỹ năng tranh luận , đối đáp tại phiên tòa sơ thẩm là kỹ năng mà một luật sư cần trau dồi và rèn luyện để bảo vệ tốt hơn quyền lợi cho thân chủ của mình. 

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Kỹ năng tranh luận , đối đáp tại phiên tòa sơ thẩm

Theo quy định tại Điều 320 và Điều 322 BLTTHS năm 2015 , sau khi kết thúc việc xét hỏi , KSV sẽ trình bày luận tội ; nếu thấy không có căn cứ để kết tội thì rút toàn bộ quyết định truy tố và đề nghị Tòa án tuyên bố bị cáo không có tội. Bị cáo trình bày lời bào chữa; người bào chữa trình bày lời bào chữa cho bị cáo; bị cáo, người đại diện của bị cáo có quyền bổ sung ý kiến bào chữa. Bị hại , đương sự , người đại diện của họ trình bày ý kiến để bảo vệ quyền và lợi ích của mình ; nếu có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho họ thì người này có quyền trình bày , bổ sung ý kiến . Trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của bị hại thì bị hại hoặc người đại diện của họ trình bày , bổ sung ý kiến sau khi KSV trình bày luận tội . Bị cáo , người bào chữa , người tham gia tố tụng khác có quyền trình bày ý kiến , đưa ra chứng cứ , tài liệu và lập luận của mình để đối đáp với KSV về những chứng cứ xác định có tội , chứng cứ xác định về tội ; tính chất , mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội ; hậu quả do hành vi phạm tội gây ra ; nhân thân và vai trò của bị cáo trong vụ án; những tình tiết tăng nặng , giảm nhẹ TNHS , mức hình phạt ; trách nhiệm dân sự , xử lý vật chửng, biện pháp tư pháp ; nguyên nhân , điều kiện phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án . Bị cáo , người bào chữa , người tham gia tố tụng khác có quyền đưa ra đề nghị của mình , có quyền đáp lại ý kiến của người khác. Luật sư cần phải nắm vững trình tự phát biểu khi tranh luận ; quyền , nghĩa vụ của mình và người khác để tranh luận đạt hiệu quả.

Đối với luật sư , tranh luận tại phiên tòa có tầm quan trọng lớn nhất . Đây là giai đoạn luật sư được thể hiện tất cả quan điểm bào chữa , bảo vệ cho thân chủ nhằm thuyết phục HĐXX chấp nhận , là giai đoạn quyết định việc bào chữa , bảo vệ của luật sư có thành công hay không . Vì vậy , để tranh luận đạt hiệu quả , luật sư cần thực hiện tốt các kỹ năng sau :

 Theo dõi Kiểm sát viên trình bày luận tội

Luật sư chăm chú nghe đại diện VKS trình bày luận tội để nắm được nội dung của bản luận tội , trong đó VKS sử dụng những chứng cứ nào để buộc tội bị cáo , để xác định khung hình phạt , xác định vai trò , vị trí của các bị cáo trong vụ án , xác định thiệt hại , xác định tình tiết tăng nặng , tình tiết giảm nhẹ TNHS của bị cáo và quan điểm của VKS đề nghị HĐXX giải quyết vụ án . Quá trình nghe , luật sư cần phát hiện những điểm mâu thuẫn không hợp lý hoặc chưa chính xác trong lời luận tội . Những điểm bất hợp lý đó có thể là đánh giá hành vi phạm tội của bị cáo phạm tội nặng hơn , thuộc khung hình phạt nặng hơn tội phạm thực tế đã thực hiện hoặc đánh giá sai vai trò , vị trí của thân chủ trong vụ án đồng phạm , đánh giá sai các tình tiết tăng nặng TNHS áp dụng cho bị cáo , bỏ sót tình tiết giảm nhẹ không đề nghị áp dụng cho bị cáo ... Luật sư ghi lại những điểm này cũng như ghi lại việc KSV kết luận về một tội phạm khác nhẹ hơn hoặc rút quyết định truy tố , đồng thời sửa nhanh bản bào chữa cho phù hợp . Trường hợp bào chữa trong vụ án đồng phạm , luật sư bào chữa cho bị cáo khác được HĐXX cho trình bày lời bào chữa trước thì luật sư lắng nghe xem trong lời bào chữa đó có điểm nào liên quan đến thân chủ mình , nhất là những tình tiết không có lợi cho thân chủ thì phân tích nhanh để tìm ra sự mâu thuẫn . Khi đến lượt mình bào chữa , luật sư trình bày phản biện lại ý kiến của KSV , đồng thời phản biện cả ý kiến của luật sự khác gây bất lợi cho thân chủ mình .

 Trình bày luận cứ bào chữa , bảo vệ

Mặc dù Điều 322 BLTTHS năm 2015 quy định chủ tọa phiên tòa không được hạn chế thời gian tranh luận , phải tạo điều kiện cho KSV , bị cáo , người bào chữa , bị hại , người tham gia tố tụng khác tranh luận , trình bày hết ý kiến , nhưng vẫn cho phép HĐXX có quyền cắt những ý kiến không liên quan đến vụ án và ý kiến lặp lại . Vì vậy , luật sư cần trình bày luận cứ bào chữa , bảo vệ một cách cô đọng , tập trung làm rõ các quan điểm bào chữa , bảo vệ cho thân chủ , tránh việc trình bày dài dòng nêu cả những vấn đề không liên quan đến vụ án . Trong trường hợp nội dung bào chữa , bảo vệ của luật sư là cần thiết nhưng HĐXX lại cắt , yêu cầu luật sư không trình bày về vấn đề đó thì luật sư cần có ý kiến để chứng minh cho HĐXX thấy rằng những điều mình nói không nằm ngoài phạm vi mình có trách nhiệm bảo vệ. Tùy thuộc nội dung từng vụ án , diễn biến tại phần xét hỏi, quan điểm luận tội của KSV và định hướng bào chữa , bảo vệ mà luật sư phân tích làm rõ những vấn đề sau :