Kỹ năng của luật sư đăng ký bào chữa trong giai đoạn điều tra

1- Luật sư tham gia một số hoạt động tố tụng

Theo Điểm c, d và đ Khoản 1 Điều 73 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, ngoài các thao tác trong giai đoạn điều tra nói trên, Luật sư còn có quyền có mặt trong hoạt động đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và hoạt động điều tra khác; được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, xem biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa ...

Việc tham gia các hoạt động điều tra này trên thực tế nhiều Luật sư chưa hình dung và tận dụng cơ hội để tham gia nhằm tối đa hóa sự hỗ trợ về mặt pháp lý cho khách hàng.

Trong các vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, các hoạt động nói trên rất quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến việc xác định sự thật khách quan của vụ án, có hay không có hành vi phạm tội xảy ra, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, trường hợp có mâu thuẫn trong lời khai giữa hai người hay nhiều người mà đã tiến hành các biện pháp điều tra khác nhưng chưa giải quyết được mâu thuẫn thì Điều tra viên tiến hành đối chất.

Trước khi tiến hành đổi chất, Điều tra viên phải thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử Kiểm sát viên kiểm sát việc đối chất. Đáng chú ý, điều luật không quy định việc thông báo cho Luật sư, nhưng một trong những kỹ năng quan trọng của Luật sư là phải chủ động đề nghị được tham gia đối chất, chuẩn bị các nội dung và trong trường hợp cần thiết, đề nghị đặt câu hỏi để làm rõ các mâu thuẫn trong lời khai giữa những người được đối chất.

Ví dụ 01: Trong một vụ án buôn lậu xe ô tô, lợi dụng chính sách của Nhà nước cho phép Việt kiều hồi hương được nhập khẩu một xe ô tô đã sử dụng, một số cá nhân đã lợi dụng thực hiện hành vi nhập lậu xe ô tô hạng sang với sự tiếp tay của một số cán bộ hải quan, xuất nhập cảnh. Do có sự khác biệt trong lời khai về việc cán bộ xuất nhập cảnh có biết nhóm Việt kiều nói trên hay không, có bàn bạc, thỏa thuận nhận tiền của, lợi ích vật chất hay không, cơ quan điều tra đã cho tiến hành đổi chất với sự tham gia của Luật sư.

Khi tham gia tiến hành đổi chất, Điều tra viên phải giải thích cho họ biết trách nhiệm về việc từ chối, trốn tránh khai báo hoặc cố tình khai báo gian dối. Việc này phải ghi vào biên bản. Khi bắt đầu đối chất, Điều tra viên hỏi về mối quan hệ giữa những người tham gia đối chất, sau đó hỏi họ về những tình tiết cần làm sáng tỏ. Sau khi nghe đối chất, Điều tra viên có thể hỏi thêm từng người. Trong quá trình đối chất, Điều tra viên có thể đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật có liên quan; có thể để cho những người tham gia đối chất hỏi lẫn nhau, câu hỏi và trả lời của những người này phải ghi vào biên bản.

Chỉ sau khi những người tham gia đổi chất đã khai xong mới được nhắc lại những lời khai trước đó của họ. Cần chú ý là biên bản đối chất được lập theo quy định tại Điều 178 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và việc đổi chất có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh. Hiện nay, một số phòng hỏi của cơ quan điều tra đã xây dựng và bố trí các thiết bị ghi âm, ghi hình, nên Luật sư cũng cần hết sức lưu tâm ứng xử chuẩn mực để đảm bảo việc thực hành kỹ năng tuân thủ đúng theo các quy định pháp luật nêu trên.

Điều 190 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định về nhận dạng, đó là khi cần thiết, Điều tra viên có thể đưa người, ảnh hoặc vật cho người làm chứng, bị hại hoặc bị can nhận dạng. Số người, ảnh hoặc vật đưa ra để nhận dạng ít nhất phải là ba và bề ngoài phải tương tự nhau, trừ trường hợp nhận dạng tử thi. Điều luật không quy định về sự tham gia của Luật sư trong hoạt động này, nhưng trong trường hợp cần thiết, Luật sư có thể chủ động đề nghị Điều tra viên, Kiểm sát viên cho phép tham gia.

Riêng hoạt động nhận biết giọng nói, Điều 191 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định khi cần thiết, Điều tra viên có thể cho bị hại, người làm chứng hoặc người bị bắt, bị tạm giữ, bị can nhận biết giọng nói. Số giọng nói được đưa ra để nhận biết ít nhất phải là ba và phải có âm sắc âm lượng tương tự nhau. Đây là những hoạt động mới mà Luật sư có thể chủ động đề nghị tham gia để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị tình nghi phạm tội.

Xem thêm: Dịch vụ Luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest.

2- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Kỹ năng đăng ký bào chữa trong giai đoạn điều tra được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Kỹ năng đăng ký bào chữa trong giai đoạn điều tra có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.