Lưu ý dành cho Luật sư khi tham gia tranh luận tại phiên tòa

1- Luận điểm chứng minh cho khẳng định của Luật sư

Trong luận cứ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện, với mục đích chứng minh Quyết định hành chính, Hành vi hành chính  của khách hàng của mình là hợp pháp, Luật sư cần tập trung vào các luận điểm chứng minh khách hàng của mình có căn cứ hợp pháp và đã tuân thủ các quy định của pháp luật về thủ tục và các điều kiện khác khi ban hành Quyết định hành chính hoặc thực hiện Hành vi hành chính đó. Luật sư nên bắt đầu bằng việc khẳng định khách hàng của mình ban hành Quyết định hành chính, thực hiện Hành vi hành chính là đúng pháp luật, tiếp đó dùng các luận điểm sau để chứng minh cho khẳng định của Luật sư:

(i) Người ký Quyết định hành chính hoặc thực hiện Hành vi hành chính có thẩm quyền và đã thực hiện đúng phạm vi thẩm quyền theo quy định của pháp luật . Để lập luận cho luận điểm này , Luật sư nên bắt đầu bằng việc chỉ dẫn các quy định của pháp luật đất đai Luật Đất đai và văn bản hướng dẫn thi hành có hiệu lực vào thời điểm ban hành Quyết định hành chính, thực hiện Hành vi hành chính) về thẩm quyền giải quyết vụ việc, tiếp đó viện dẫn tình tiết cụ thể thể hiện ai là người ký Quyết định hành chính hay thực hiện Hành vi hành chính đó (Quyết định hành chính và văn bản ủy quyền hợp pháp, nếu có) để khẳng định sự đúng đắn về thẩm quyền.

(ii) Trình tự, thủ tục ban hành Quyết định hành chính hoặc thực hiện Hành vi hành chính là đúng quy định của pháp luật. Cách thức chứng minh , lập luận tương tự như ý lập luận về thẩm quyền.

(iii) Quyết định hành chính, Hành vi hành chính có nội dung giải quyết vụ việc hoàn toàn đầy đủ căn cứ thực tế, việc giải quyết vụ việc đúng thực tế khách quan, bảo đảm được quyền lợi hợp pháp của đương sự, việc áp dụng pháp luật khi đưa ra quyết định giải quyết là đúng và đầy đủ.

Thể thức của Quyết định hành chính bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Cách thức chứng minh, lập luận tương tự như ý lập luận về thẩm quyền.

2- Làm rõ các vấn đề liên quan đến căn cứ thực tế 

Do tính chất phức tạp thường gặp của lĩnh vực quản lý về đất đai như đã nêu trong các phần trên, Luật sư cần chú ý làm rõ những vấn đề sau đây liên quan đến căn cứ thực tế của các Quyết định hành chính, Hành vi hành chính mà cơ quan nhà nước thường sử dụng:

(i) Nguồn gốc đất: Các thời điểm (mốc thời gian) xác lập quyền sử dụng đất (hợp pháp hoặc thực tế) cho từng chủ thể có liên quan trong vụ việc; Các giấy tờ thể hiện các sự kiện cụ thể có giá trị chứng minh cho việc hình thành , xác lập các hành vi sử dụng đất , trong đó chú trọng các giấy tờ thể hiện tính hợp pháp của quyền sử dụng đất như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, văn bản chuyển nhượng nhà đất , trích lục bản đồ , sơ đồ địa chính ...

(ii) Diễn biến quá trình quản lý, sử dụng đất: Các sự kiện thay đổi (nếu có) từ khi xác lập quyền sử dụng đất hoặc được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà đến thời điểm có Quyết định hành chính, Hành vi hành chính mà Tòa án đang xem xét (thường là các sự kiện tặng cho, thừa kế, chuyển nhượng, xây dựng, kê khai theo yêu cầu của cơ quan nhà nước, việc sử dụng có tôn tạo, cải tạo, xây dựng mới, việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính , thuế đối với Nhà nước...).

(iii) Hiện trạng đất đang sử dụng: cá nhân, tổ chức hiện đang quản lý, sử dụng, tình trạng pháp lý của đất (đã hay chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà; đã hay chưa có tên trong sổ mục kê, bản đồ địa chính, sổ dã ngoại hay trích lục bản đồ; có hay không tranh chấp quyền sử dụng đất); có hay không việc xây dựng các công trình hoặc trồng cây trên đất, diện tích, ranh giới đất (và nhà trên đất)...

Luật sư cần lưu ý đối chiếu hai nhóm căn cứ thực tế và căn cứ pháp lý đã được sử dụng để ban hành Quyết định hành chính hoặc thực hiện Hành vi hành chính với nhau và nhận diện những căn cứ nào thực sự là đúng, những căn cứ nào là không đúng, để từ đó rút ra nhận định, lập luận về tính đúng đắn hoặc không đúng đắn trong nội dung giải quyết vụ việc. Cần bám sát hai luận điểm cơ bản có tính chất đặc trưng về tính hợp pháp của Quyết định hành chính, Hành vi hành chính đó là: (1) đánh giá các tình tiết khách quan trong vụ việc; và (2) áp dụng quy định của pháp luật để giải quyết vụ việc. Việc đánh giá các tình tiết khách quan không đúng hoặc áp dụng pháp luật không đúng sẽ là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến Quyết định hành chính, Hành vi hành chính được xem là không hợp pháp một phần hoặc toàn bộ. Tòa án sẽ căn cứ vào phạm vi, mức độ không hợp pháp này để quyết định tuyên hủy một phần hoặc toàn bộ Quyết định hành chính hoặc tuyên Hành vi hành chính trái pháp luật. Do đó, Luật sư cần nắm vững điều này để trong từng vụ việc cụ thể đưa ra những lập luận chuẩn xác, góp phần bảo đảm tính thuyết phục của luận cứ bảo vệ quyền lợi cho khách hàng.

Với mỗi luận điểm nêu trong bản luận cứ bảo vệ cũng như trong phần tranh luận đối đáp tại phiên tòa, Luật sư cần chứng minh bằng những căn cứ pháp lý và những chứng cứ có trong hồ sơ vụ án và được thẩm tra tại phiên tòa. Luận điểm cuối cùng trong bản luận cứ nên hướng tới những yêu cầu cụ thể của người khởi kiện đã thể hiện trong đơn khởi kiện và được khẳng định tại phiên tòa hoặc những quan điểm của người bị kiện, của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đối với yêu cầu khởi kiện. Tiếp đó, Luật sư cần nêu rõ đề nghị của mình và phía đương sự mà mình bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp về việc đề nghị Hội đồng xét xử xem xét tuyển hủy toàn bộ hay một phần Quyết định hành chính hoặc tuyên Hành vi hành chính là trái pháp luật và giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại đã trực tiếp phát sinh từ Quyết định hành chính, Hành vi hành chính đó.

Xem thêm: 

• Kỹ năng trình bày tình tiết, sự kiện của vụ án khi tham gia phần thủ tục hỏi tại phiên tòa
• Hỗ trợ tập trung đất đai cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

(I) Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

(II) Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

(III) Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 024-66527527, E-mail: info@everest.org.vn.