Nghĩa vụ của Luật sư: Tôn trọng khách hàng

Thông thường, với những thông tin, tài liệu, hồ sơ ban đầu, khách hàng chưa nắm hoặc chưa đưa ra hết những tình tiết, diễn biến sự việc, nên có thể Luật sư chưa đánh giá hết được những cơ sở, đường dài hướng đến kế hoạch, bước đi sau này, thậm chí ngộ nhận yêu cầu của khách hàng là có căn cứ, việc buộc tội là oan ức. Vẫn có trường hợp khách hàng “dẫn dắt" Luật sư theo những mong muốn của mình, đôi khi Luật sư bị đặt trong tình trạng “chạy theo” khách hàng, phục vụ cho những yêu cầu không chính đáng hoặc không hợp pháp của khách hàng. 

Yêu cầu hợp pháp là những yêu cầu gắn liền với quyền và lợi ích của khách hàng, được xác định dựa trên những căn cứ được pháp luật quy định hoặc hợp với đạo lý, lẽ công bằng. Tuy nhiên, trong suy nghĩ của khách hàng, yêu cầu khi tìm đến nhờ Luật sư thường rất rộng, đa dạng, không chỉ là bảo vệ quyền lợi hợp pháp, mà còn cả các vấn đề, tình tiết bên lề vụ án.Có trường hợp, khi tìm hiểu hoặc được giới thiệu, khách hàng mong muốn Văn phòng Luật sư cử Luật sư A là người có kinh nghiệm tư vấn hoặc tranh tụng để bảo vệ cho mình, nhưng Luật sư A bận nhiều việc nên lại cử Luật sư. B là Luật sư trẻ, mới vào nghề tiếp và gợi ý cho khách hàng nhờ Luật sư.B. Khách hàng không hài lòng về việc đề cử Luật sư như vậy, kiên quyết mong muốn được nhờ Luật sư A trực tiếp tư vấn, bào chữa cho mình. Khi gặp trường hợp nào, Luật sư A co thể trao đổi, thảo luận với khách hàng về tình hình công việc thực tế của Văn phòng, Luật sư A sẽ trực tiếp nhận trách nhiệm, nhưng sẽ có thêm Luật sư B sẽ phụ giúp trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, làm thủ tục, tham dự buổi làm việc hoặc hỏi cung nếu Luật sư A bận công tác đột xuất. Khách hàng thấy phương án Luật sư A đưa ra như vậy là phù hợp với tình hình thực tế nên đã đóng ý để Luật sư B cùng tham gia tư vấn, bảo vệ quyền lợi cho mình. 

Tôn trọng khách hàng còn được hiểu là sự tôn trọng của chính Luật sư đối với bản thân cá nhân con người của khách hàng, hiếu thấu đáo hoàn cảnh xuất thân, nguyên nhân, bối cảnh nảy sinh vụ việc dẫn đến nhu cầu phải nhờ Luật sư. Trong một chừng mực nhất định, Luật sư với tư cách là người có kiến thức, kỹ năng và trải nghiệm đời sống thực tiễn, biết khơi gợi, nắm bắt tâm tư, tình cảm, sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của khách hàng. Khách hàng tin cậy, gửi gắm lòng tin vào Luật sư không chỉ về kiến thức, uy tín, kinh nghiệm nghề nghiệp, mà còn thông qua cách ứng xử của Luật sư làm tăng thêm sự đồng cảm, thúc đẩy cho công việc cung cấp dịch vụ pháp lý đi vào thực chất và chiều sâu. Khách hàng là pháp nhân hay cả nhân đều có một quá trình hình thành, tích lũy và phát triển, khi gặp khó khăn hoặc rủi ro trong cuộc sống, trong kinh doanh mới phải nhờ Luật sư. Vì thế, Luật sư không nên đưa ra đánh giá, nhận xét về khách hàng một cách vội vàng. Có những trường hợp, khách hàng là bị can, bị cáo trong những vụ án về trật tự xã hội, có hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội, nhưng khi nhận trách nhiệm bào chữa, với trái tim và tấm lòng trắc ẩn, là nhận ra được những góc khuất của thân phận con người, nguyên nhân, hoàn cảnh, các yếu tố tác động đến việc xác định sự thật khách quan của vụ án. Do vây, lời bào chữa của Luật sư tại phiên tòa không chỉ đưa ra các lập luận, ý kiến pháp lý, mà còn thấm đẫm tình người, mang tính nhân văn. 

Ví dụ Luật sư lại cảm ơn khách hàng ngay tại phiên tòa: 

Tại phiên tòa sơ thấm vào ngày 11/01/2018 xét xử vụ án xảy ra tại Tập đoàn D, sau khi đại diện Viện kiểm sát phát biểu lời luận tội. Luật sư đã trình bày ý kiến bào chữa của mình cho Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn. Mở đầu bài phát biểu. Luật sư trình bày: 

"Là người được Chủ tịch Tập đoàn và gia đình nhờ bào chữa cùng với các Luật sư khác, tôi cảm nhận những ngày tháng diễn ra tiến trình điều tra, những ngày làm việc liên tục trong Trại tạm giam và phiên tòa dân chủ, công khai của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội là những trải nghiệm đặc biệt về nghề nghiệp. Lời cảm ơn đối với các Cơ quan tiến hành tố tụng tôi đã trình bày ngay phần đầu tiên, nhưng tôi phải cảm ơn khách hàng của mình cùng gia đình ủng về sự tin cậy đối với các Luật sư. Có lẽ từ người dân bình thường, cho đến những người từng giữ trách nhiệm mà Đảng và Nhà nước phân công đều có nhu cầu như nhau vì sự trợ giúp pháp lý của Luật sư. Đó chính là điều kiện cho Nghề Luật sư ở Việt Nam có điều kiện phát triển tốt hơn dựa trên nền tảng sự tin cậy của các chủ thể xã hội. Nhưng thật đặc biệt, trong cái rét lạnh cắt da cắt thịt của mùa đông Hà Nội, ông vẫn cảm động nói với chúng tôi, rằng ông luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng vàNhà nước, tin vào sự công tâm xem xét của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Hội đồng xét xử hôm nay. Điều này khiến cho các Luật sư  chúng tôi thật ấm lòng". 

Báo chí đưa tin về vụ án ngày sản đồ với tiêu để "Luật sư bào chữa cảm ơn bị cáo...". Trong quá trình hành nghề, có lẽ, đây là một tình huống chưa từng xảy ra tại các phiên tòa, chưa nói đến đó là phiên tòa đang thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội. Như lời phát biểu nêu trên, trong tâm thế của Luật sư, sự tôn trọng vàtin cậy của khách hàng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.Chỉ có sự tôn trọng và tin cậy đi, các Luật sư mới có sự đồng cảm, chia sẻ vả cố gắng hết sức mình để bào chữa, bảo vệ các quyền và lợi ích của khách hàng. Đó cũng là một thông điệp để dư luận xã hội hiểu thêm về nghề nghiệp Luật sư, cũng như khi đứng trước những rủi ro pháp lý, từ người dân bình thường hay đến người có chức vụ, quyền hạn, nhu cầu cần sự trợ giúp pháp lý của Luật sư đều như nhau. 

Sự tôn trọng đối với khách hàng trong việc nhờ Luật sư còn bao hàm cả sự tôn trọng đối với sự lựa chọn của khách hàng. Trên thực tế, sự lựa chọn của khách hàng thường thể hiện trên các mặt, bao gồm sự lựa chọn Luật sư tư vấn, trợ giúp pháp lý; sự phù hợp về định hướng giải quyết vụ việc, sự thống nhất về cách thức, phương pháp, tiến độ giải quyết và trao đổi thống nhất về mức thù lao Luật sư. 

Cần hiểu nhu cầu và sự lựa chọn của khách hàng rất đa dạng, có thời điểm lại thay đổi, khiến cho Luật sư làm thế nào đáp ứng được nhu cầu đó rất khó khăn, thậm chí có thể dẫn đến mâu thuẫn về nhận thức và cách thức phối hợp tiến hành công việc. Nếu thiếu đi sự cẩn trọng, cân nhắc đến các khía cạnh phát sinh xong quan hệ với khách hàng. Luật sư sẽ tự dành mất lòng tin của khách hàng đối với chức phận nghề nghiệp của Luật sư. Đó cũng là nguồn gốc phát sinh những va chạm, mâu thuẫn nảy sinh, dẫn đến tranh chấp hoặc khiếu nại, tố cáo đối với Luật sư. Nhận thức và hiểu thấu đáo nguyên tắc chung về tôn trọng khách hàng sẽ tạo ra sự đồng thuận, nỗ lực của Luật sư  trong việc bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.