Các loại doanh nghiệp nhà nước

1- Căn cứ vào tính độc lập của doanh nghiệp nhà nước trong sự tồn tại với các đơn vị khác

Căn cứ vào tính độc lập của doanh nghiệp nhà nước trong sự tồn tại với các đơn vị khác doanh nghiệp nhà nước gồm:
Công ty mẹ của tập đoàn kinh tế nhà nước, công ty mẹ của tổng công ty nhà nước, công ty hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con.
Tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước, công ty hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con là nhóm công ty có mối quan hệ với nhau thông qua sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc các liên kết khác, trong đó có công ty mẹ là doanh nghiệp nhà nước được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do nhà nước làm chủ sở hữu. Việc quản lí điều hành tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước thông qua công ty mẹ. Công ty mẹ chi phối các công ty con và định hướng hoạt động của các doanh nghiệp trong tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước. Công ty mẹ là doanh nghiệp nhà nước trong tập đoàn kinh tế nhà nước thường có vốn lớn lên đến hàng trăm nghìn tỉ. Chức năng, quyền, nghĩa vụ, tổ chức quản lí công ty mẹ là doanh nghiệp nhà nước trong tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước tuân thủ quy định riêng áp dụng cho tập đoàn kinh tế nhà nước.
Công ty mẹ của tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước do Thủ tướng Chính phủ, Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh quyết định thành lập. Hiện nay, một số công ty mẹ trong tập đoàn kinh tế nhà nước, tổng công ty nhà nước cũng được đặt tên là tập đoàn. Ví dụ, như Công ty mẹ là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (gọi tắt là PVN) có tư cách pháp nhân trong tổ hợp doanh nghiệp Tập đoàn dầu khí Quốc gia Việt Nam không có tư cách pháp nhân; Công ty mẹ là Tập đoàn điện lực Việt Nam trong tổ hợp doanh nghiệp Tập đoàn điện lực Quốc gia Việt Nam. Với cách đặt tên như vậy rất dễ gây nhầm lẫn giữa tổ hợp tập đoàn kinh tế nhà nước với công ty mẹ trong tập đoàn.
Công ty độc lập không thuộc cơ cẩu công ty mẹ - công ty con. Đây là các doanh nghiệp nhà nước độc lập không nằm trong tổ hợp tập đoàn kinh tế nhà nước hay tổng công ty nhà nước và thường có quy mô hoạt động không lớn. Các doanh nghiệp nhà nước độc lập thường do Bộ quản lí ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập. Ví dụ, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thoát nước Hà Nội, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp nước và Môi trường Đô thị Đồng Tháp...
Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực doanh nghiệp

2- Căn cứ vào cơ cấu tổ chức quản lí doanh nghiệp 

Căn cứ vào cơ cấu tổ chức quản lí doanh nghiệp doanh nghiệp nhà nước được chia thành: Doanh nghiệp nhà nước có hội đồng thành viên và doanh nghiệp nhà nước không có hội đồng thành viên.

[a] Doanh nghiệp nhà nước có Hội đồng thành viên

Doanh nghiệp nhà nước có Hội đồng thành viên là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết, trong đó tổ chức quản lí bao gồm: Hội đồng thành viên là đại diện chủ sở hữu trực tiếp; Tổng giám đốc; Kiểm soát viên. Công ty mẹ của tập đoàn kinh tế nhà nước, công ty mẹ của tổng công ty nhà nước, công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ - công ty con là doanh nghiệp nhà nước phải có hội đồng thành viên.

[b] Doanh nghiệp nhà nước không có Hội đồng thành viên

Doanh nghiệp nhà nước không có Hội đồng thành viên là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên mà nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết, trong đó cơ cấu tồ chức quản lí bao gồm: Chủ tịch công ty; Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên. Công ty độc lập không thuộc cơ cấu công ty mẹ - công ty con thường là các doanh nghiệp nhà nước không có Hội đồng thành viên.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực doanh nghiệp

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
[a] Bài viết Các loại doanh nghiệp nhà nước của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại. 
[b] Bài viết Các loại doanh nghiệp nhà nước có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.