Các loại thương nhân theo quy định của pháp luật

Trên cơ sở quy định của pháp luật, thương nhân có thể được chia ra các loại sau:

1- Thương nhân là cá nhân

Chủ thể pháp luật nói chung và chủ thể của Luật Thương mại nói riêng được chia thành: Pháp nhân và thể nhân. Pháp nhân là thuật ngữ dùng để chỉ chủ thể pháp luật là một tổ chức còn thể nhân dùng để chỉ một con người cụ thể. Trong pháp luật thực định của Việt Nam, thuật ngữ cá nhân thường được sử dụng thay cho thuật ngữ thể nhân, mặc dù hai thuật ngữ này không hoàn toàn đồng nhất với nhau (theo quan niệm chung).

Như vậy, “thương nhân là cá nhân” có nghĩa thương nhân đó là một con người cụ thể. Để trở thành thương nhân, con người cụ thể đó phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, đồng thời phải có đầy đủ các dấu hiệu pháp lý của thương nhân, có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi để thực hiện hoạt động thương mại, tự mình gánh chịu những trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về hoạt động thương mại đó. Tức là, các thương nhân là cá nhân phải chiu trách nhiệm vô hạn về mọi nghĩa vụ phát sinh từ hoạt động thương mại.

Theo pháp luật thương mại, thương nhân là cá nhân phải từ đủ 18 tuổi trở lên và không thuộc các trường hợp bị pháp luật cấm kinh doanh.

Cá nhân được coi là thương nhân khi họ có đầy đủ các dấu hiệu pháp lý của thương nhân. Đặc biệt, cá nhân muốn hoạt động kinh doanh thương mại, phải tiến hành đăng ký doanh nghiệp tại cơ quan đăng ký kinh doanh có thẩm quyền. Kể từ thời điểm được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, tư cách thương nhân của họ được xác lập và họ có thể tiến hành các hoạt động thương mại.

Trong nền kinh tế Việt Nam tồn tại một số lượng khá lớn doanh nghiệp tư nhân. Ở đây cũng cần lưu ý một vấn đề nhạy cảm khi xác định tư cách thương nhân trong trường hợp cá nhân tiến hành đăng ký doanh nghiệp dưới hình thức doanh nghiệp tư nhân. Với cách quy định hiện tại của Luật Thương mại, chúng ta khó có thể xác định doanh nghiệp tư nhân (doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân) vào loại thương nhân nào (cá nhân hay pháp nhân).

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thương mại của Công ty Luật TNHH Everest

2- Thương nhân là pháp nhân

Pháp nhân là một khái niệm pháp lý được giới nghiên cứu khoa học luật sáng tạo và được các nhà lập pháp sử dụng để gắn nó với một tổ chức khi có những điều kiện nhất định nhằm tạo cho tổ chức đó được hưởng đối xử giống như một cá nhân. Bởi vậy, có thể nói pháp nhân chính là “con người” của pháp luật.

Ở Việt Nam, một tổ chức được coi là pháp nhân khi hội đủ những điều kiện được quy định tại Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cùng với việc quy định các điều kiện trở thành pháp nhân, Điều 75 và Điều 76 Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng đã ghi nhận các loại pháp nhân, trong đó có:

Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên, bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác và pháp nhân phi thương mại là pháp nhân không có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận; nếu có lợi nhuận thì cũng không được phân chia cho các thành viên, gồm cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, quỹ xã hội, quỹ từ thiện, doanh nghiệp xã hội và các tổ chức phi thương mại khác. Tuy nhiên, không phải mọi tổ chức có tư cách pháp nhân đều có thể trở thành thương nhân mà một tổ chức chỉ được coi là thương nhân là pháp nhân khi nó hội đủ các điều kiện của pháp nhân theo Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015, đồng thời có đủ các dấu hiệu của thương nhân. Pháp nhân thương mại chính là thương nhân, còn pháp nhân phi thương mại mặc dù không phải là thương nhân nhưng cũng có thể tham gia các quan hệ thương mại trong những trường hợp cụ thể theo quy định của pháp luật thương mại.

Xét các dấu hiệu pháp lý của thương nhân và tiêu chuẩn pháp lý của pháp nhân, hiện nay ở nước ta, các thương nhân là pháp nhân chủ yếu bao gồm:

(i) Thương nhân là các doanh nghiệp nhà nước;

(ii) Thương nhân là các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;

(iii) Thương nhân là các công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh.

Ngoài các đặc điểm của thương nhân nói chung, các thương nhân là pháp nhân đều phải chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ phát sinh từ hoạt động thương mại trong phạm vi số vốn, tài sản của pháp nhân. Ngoài ra, mỗi loại thương nhân còn có những đặc điểm riêng biệt, tương ứng với hình thức tổ chức của mình.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thương mại của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Các loại thương nhân theo quy định của pháp luật được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Các loại thương nhân theo quy định của pháp luật có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê Luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.