Chợ Kim (Đông Anh, Hà Nội): Công ty ma, hồ sơ giả - vẫn trúng thầu, 16 tiểu thương đòi quyền lợi - vướng lao lý

1- “Xã hội hóa” hay “tư nhân hóa” Chợ Kim?

Chợ Kim là một chợ đã có từ lâu đời, có diện tích 4,772 m², là nơi mua bán hàng hóa nông sản và hàng hóa nhu yếu phẩm phục vụ đời sống nhân dân xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.

Ngày 09/4/2007, triển khai chủ trương “xã hội hóa” Chợ Kim của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (Quyết định số 142/2004/QĐUB ngày 19/9/2004 về việc “quy hoạch phát triển, đầu tư xây dựng và quản lý Chợ trên địa bàn thành phố”), Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành Quyết định số 413/QĐ-UBND về việc: “Thành lập Ban chuyển đổi mô hình quản lý chợ trên địa bàn huyện Đông Anh”.

Ngày 05/5/2009, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành Quyết định số 551/QĐ-UBND về việc: “kiện toàn bổ sung thành viên Ban chuyển đổi mô hình quản lý kinh doanh khai thác chợ huyện Đông Anh”.

Tháng 09/2009, Ủy ban nhân dân xã Xuân Nộn thực hiện lập “Phương án chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác chợ Kim” (gọi tắt là: Phương án chuyển đổi Chợ Kim). Trong đó diện tích thực hiện chuyển đổi là: 8353,8 m².

Ngày 04/12/2009, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành Quyết định số 2865/QĐ-UBND về việc phê duyệt: “Phương án chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh khai thác chợ Kim xã Xuân Nộn”.

Trong các Kết luận thanh tra của Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh (Kết luận số 09/KL-UBND ngày 24/6/2016), Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (Kết luận 1071/ KL-TTTP-P3 ngày 18/03/2020) có đề cập tới việc “công khai thông tin”:

– “Ngày 10/12/2009, Ủy ban nhân dân xã Xuân Nộn có Biên bản công khai phương án chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh khai thác Chợ Kim, xã Xuân Nộn, thời gian công khai là 10 ngày, kể từ ngày 10/12/2009, đến ngày 21/12/2009 tại Hội trường xã Xuân Nộn. Ngày 21/12/2009, Ủy ban nhân dân xã Xuân Nộn có Biên bản kết thúc công khai phương án chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh khai thác Chợ Kim” (trang 3, Kết luận 1071/ KL-TTTP-P3).

– Ngày 24/6/2016, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Kết luận số 09/KL-UBND ngày 24/6/2016, trong đó có nội dung “Ủy ban nhân dân xã Xuân Nộn đã thành lập Tổ công tác chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác chợ Kim, trong đó giao cho ông Lê Văn Tĩnh (Trưởng ban quản lý chợ Kim tại thời điểm kê khai) lập danh sách đầy đủ 157 hộ – cá nhân thực tế đang kinh doanh tại chợ theo quy định. Tuy nhiên, khi tiến hành lập danh sách các hộ kinh doanh tại Chợ Kim, ông Lê Văn Vĩnh có đề nghị các hộ kinh doanh tại chợ Kim ký trực tiếp vào danh sách. Qua xác minh, Đoàn kiểm tra nhận thấy có 66 hộ gia đình không trực tiếp ký danh sách các hộ kinh doanh tại chợ Kim (tại buổi làm việc ngày 23/9/2015 với Đoàn kiểm tra ông Lê Văn Vĩnh có ý kiến ông đã ký thay 66 hộ kinh doanh tại chợ Kim…” (trang 4, Kết luận 1071/ KL-TTTP-P3).

Thế nhưng, theo các tiểu thương (khoảng 180 người): họ hoàn toàn không biết về nội dung công khai thông tin này. Đặc biệt, không chỉ có 66 hộ kinh doanh, mà toàn bộ chữ ký của các hộ kinh doanh là giả (các tiểu thương đã khẳng định với phóng viên VTV1 trong phóng sự ngày 23/9/2016).

Ngày 02/4/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Thông báo mời thầu số 132/UBND-BQL gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư, nội dung: “Tên gói thầu: đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất Dự án xây dựng khu chợ Kim, xã Xuân Nộn; tên Dự án: Xây dựng khu chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh”.

Ngày 27/5/2010, Sở Tài chính có Quyết định số 2222/QĐ-STC phê duyệt giá sàn làm cơ sở tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện một số dự án có sử dụng đất trên địa bàn huyện Đông Anh, trong đó có Dự án xây dựng chợ Kim, giá sàn cho thuê đất là: 25,515 đồng/m²/năm.

Ngày 15/6/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 2014/QĐ-UBND thành lập Tổ chuyên gia xét thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án xây dựng khu chợ Kim, xã Xuân Nộn.

Ngày 09/6/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành Quyết định số 1873/QĐ-UBND “về việc phê duyệt hồ sơ mời thầu, tiêu chuẩn đánh giá xếp hạng các nhà đầu tư tham dự đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất dự án: Xây dựng khu Chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh”.

Ngày 10/6/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh đã ban hành thư mời thầu, đến hết thời điểm nộp hồ sơ Dự thầu (ngày 29/6/2010) có 03 nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu đúng hạn, trong đó có: Liên danh Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh (gọi tắt là Công ty Việt Anh) & Công ty TNHH Việt Anh.

Ngày 15/6/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh đã ban hành Quyết định số 2014/QĐ-UBND về việc thành lập: “Tổ chuyên gia xét thầu, lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án có sử dụng đất trên địa bàn thành phố Hà Nội, Dự án xây dựng khu Chợ Kim, xã Xuân Nộn”.

Ngày 29/6/2010, vào hồi 14 giờ 30 phút, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh đã tổ chức mở thầu công khai các hồ sơ dự thầu quản lý kinh doanh khai thác Chợ Kim. Tham gia có cac thành phần: Trưởng ban và thành viên ban Chuyển đổi chợ huyện, Tổ công tác giúp việc, đại diện cơ quan huyện Đông Anh: Viện kiểm sát, Thanh tra nhà nước, Tư pháp, Văn phòng Hội đồng, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh.

Các tiểu thương tại Chợ Kim sau đó đã chỉ ra điểm bất thường: các cơ quan nêu trên này đều đã không phát hiện ra năng lực của Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh không đáp ứng tiêu chuẩn đánh giá của hồ sơ mời thầu: “… đang xin nghỉ kinh doanh từ ngày 06/9/2008 đến ngày 30/6/2010; chưa có xác nhận của cơ quan Thuế về hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại Việt Anh là không đúng với tiêu chuẩn đánh giá của hồ sơ mời thầu…” (trang 20, Kết luận 1071/ KL-TTTP-P3).

Ngày 19/7/2010, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 3285/QĐ-UBND “công nhận doanh nghiệp trúng thầu quản lý, kinh doanh, khai thác chợ Kim là Liên danh Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh & Công ty TNHH Việt Anh”; Phạm vi chiếm đất của Dự án: 8.353,8 m²; Khái toán tổng mức đầu tư 46.168.075.560 đồng.

Ngày 06/9/2013, UBND Thành phố cấp Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh thứ nhất số 01121001021 về việc thực hiện Dự án xây dựng chợ Kim cho Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại tổng hợp Việt Anh và Công ty TNHH Việt Anh, tiến độ thực hiện Dự án quý IV năm 2013 – quý IV năm 2014.

Ngày 16/10/2013, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội có Quyết định số 6251/QĐ-UBND thu hồi diện tích 8.354 m² đất, tại Chợ Kim, xã Xuân Nộn giao cho Công ty Việt Anh thuê để thực hiện Dự án Chợ Kim.

Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành các Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, nhưng hoàn toàn không đề cập đến việc bồi thường, hỗ trợ các tài sản, quyền tài sản của các tiểu thương. Cụ thể:

– Ngày 23/10/2013, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 3101/QĐUBND phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng 8.354 m² đất, cây cối hoa màu và tài sản trên đất do UBND xã Xuân Nộn quản lý với tổng kinh phí hỗ trợ bồi thường là 1.156.226.960 đồng, trong đó bồi thường, hỗ trợ về đất là 483.570.000 đồng; bồi thường, hỗ trợ cây cối, hoa màu là 20.000.000 đồng; bồi thường, hỗ trợ tài sản, vật kiến trúc là 652.656.960 đồng.

– Ngày 23/10/2013, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 3102/QĐUBND phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đối với phần tài sản do UBND huyện đầu tư nằm trong chỉ giới giải phóng mặt bằng Dự án với tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ là 386.920.950 đồng.

– Ngày 23/10/2013, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 3103/QĐ-UBND phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đối với phần tài sản, cây cối, hoa màu của hộ gia đình ông Phạm Văn Bộ nằm trong chỉ giới giải phóng mặt bằng Dự án, trong đó bồi thường, hỗ trợ cây cối, hoa màu với số tiền 54.383.500 đồng.

– Ngày 03/6/2014, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định số 1376/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng 8.354 m2 đất, cây cối, hoa màu, tài sản trên đất do Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh xã Xuân Nộn quản lý, kinh phí hỗ trợ về đất giảm 241.785.000 đồng.

– Ngày 03/6/2014, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh huyện Đông Anh có Quyết định số 1377/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đối với hộ gia đình ông Phạm Văn Bộ đang sử dụng 3.582 m² đất tập thể do Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh xã Xuân Nộn quản lý tại khu chợ Kim (kinh phí hỗ trợ về đất tăng 241.785.000 đồng).

Ngày 28/9/2014, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Biên bản bàn giao tạm thời diện tích 8.354 m² đất, tại xã Xuân Nộn huyện Đông Anh cho Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh để thực hiện Dự án Xây dựng khu Chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh.

Ngày 03/11/2014, Sở Tài nguyên và Môi trường ký Hợp đồng thuê đất số 611/HĐ-TĐ với Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh để xây dựng chợ Kim xã Xuân Nộn với diện tích là 8.354 m², thời gian thuê đất: kể từ ngày 16/10/2013 đến ngày 25/8/2060.

Ngày 15/01/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy CNQSD đất số BS762464 cho Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh đối với khu đất tại chợ Kim, xã Xuân Nộn, diện tích là 8.354 m².

Năm 2015, các tiểu thương sau khi phát hiện ra những dấu hiệu bất thường về xã hội hóa Chợ Kim, đã có nhiều đơn, thư khiếu nại, tố cáo gửi tới các cơ quan chức năng. Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh lập đoàn, tổ chức thanh tra các nội dung này.

Năm 2016, hồ sơ pháp lý thể hiện Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh đã xây dựng công trình khi chưa có giấy phép phép xây dựng: “tại thời điểm kiểm tra, Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh đã xây dựng công trình khi chưa có giấy phép phép xây dựng…” (trang 7, Kết luận số 09/KL-UBND).

Ngày 24/6/2016, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh ban hành Kết luận số 09/KL-UBND về việc: “kiểm tra công tác xã hội hóa trong quản lý, kinh doanh, khai thác Chợ Kim, xã Xuân Nộn”. Các tiểu thương không đồng ý với nội dung của Kết luận số 09/KL-UBND, tiếp tục gửi đơn, thư tới các cơ quan báo chí.

Hồ sơ và các thông tin đã được cơ quan báo chí uy tín, như: Đài truyền hình Việt nam – VTV, Báo Nhân dân, Báo Thanh tra, Báo người đại biểu nhân dân, Báo Hà Nội mới… đăng tải thể hiện: quá trình “xã hội hóa” chợ Kim không công khai, minh bạch, giả mạo chữ ký của các tiểu thương; quy trình tổ chức đấu thầu chợ Kim có nhiều sai sót nghiêm trọng… cụ thể:

• Báo Nhân dân: Cần xử lý dứt điểm sai phạm tại chợ Kim (Hà Nội)
• Báo Đầu tư: Xử lý nghiêm khắc sai phạm xây dựng tại chợ Kim – Đông Anh
• Báo Thanh tra: Vụ lình xình tại chợ Kim (Đông Anh, Hà Nội): Phải hủy bỏ quyết định giao QSD ki-ốt trái luật
• Báo Hà Nội mới: Huyện Đông Anh: Không dung túng cho sai phạm tại các ki-ốt chợ Kim
• Báo Đại biểu nhân dân: Chuyển đổi mô hình quản lý chợ Kim, huyện Đông Anh, Hà Nội – Để không còn khiếu kiện

Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội có Văn bản số 5422/VP-BTCD ngày 13/6/2017 và Văn bản số 10284/VPBTCD ngày 27/12/2018, giao Thanh tra Thành phố thanh tra toàn diện về “mô hình chuyển đổi quản lý, kinh doanh khai thác, công tác quản lý chợ Kim, quản lý đất đai, quy hoạch, trật tự xây dựng trong chợ Kim và 13 ki ốt, việc sử dụng, đất của hộ ông Nguyễn Đức Giáp và hộ ông Nguyễn Thế Hưng khu vực ngoài Chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh”.

Ngày 19/6/2019, Chánh Thanh tra Thành phố có Quyết định số 2768/QĐ-TTTP-P3 thành lập Đoàn thanh tra.

Ngày 18/3/2020, Thanh tra Thành phố Hà Nội có Kết luận thanh tra số 1071/KL-TTTP-P3, việc thực hiện mô hình chuyển đổi quản lý, kinh doanh khai thác, công tác quản lý chợ Kim; việc quản lý đất đai, quy hoạch, trật tự xây dựng trong chợ Kim và 13 ki ốt; việc sử dụng đất của hộ ông Nguyễn Đức Giáp và hộ ông Nguyễn Thế Hưng khu vực ngoài chợ Kim, thôn chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh.

Cho tới thời điểm này, không có tổ chức cá nhân nào bị truy cứu trách nhiệm hành chính, hình sự, mà chỉ là: “… Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh nghiêm túc tổ chức rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân có liên quan trong việc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án xây dựng chợ Kim, xã Xuân Nộn chưa đúng quy định; kiểm tra quá trình thực hiện Dự án của Công ty TNHH Dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh và đề xuất hướng giải quyết”.

Các sai phạm mà các tiểu thương cho rằng rất nghiêm trọng, có dấu hiệu rõ ràng: lợi ích nhóm, hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, hành vi vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Đến nay, Dự án xã hội hóa, chuyển đổi quản lý, kinh doanh khai thác, công tác quản lý chợ Kim thực hiện được 12 năm, nhưng vẫn chưa hoàn thiện, quyền và lợi ích hợp pháp của tiểu thương, đặc biệt ki-ốt – điểm kinh doanh (tài sản) tại Chợ Kim của tiểu thương tiểu thương Chợ Kim chưa có giải pháp bồi thường từ cơ quan quan chức năng.

2- “Công ty ma”, “hồ sơ giả”, vì sao trúng thầu?

Ngày 12/9/2008, Công ty Việt Anh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 0102908827 do Phòng đăng ký kinh doanh – Sở kế hoạch đầu tư thành phố Hà Nội, trụ sở chính tại: khu Chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội (gọi tắt là “Công ty Việt Anh”). Thế nhưng, các tiểu thương tại chợ Kim cho biết: Công ty Việt Anh không hoạt động tại trụ sở chính trong một thời gian dài.

Về nội dung Công ty Việt Anh không hoạt động: Kết luận Thanh tra số 1071/KL-TTTP-P3 ngày 18/03/2020 thể hiện: “… Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh đang xin nghỉ kinh doanh từ ngày 06/9/2008 đến ngày 30/06/2010, chưa có xác nhận của cơ quan Thuế về hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của Công ty Việt Anh” (trang 20). Như vậy, có thể thấy: Thời điểm dự thầu Dự án xây dựng Chợ Kim (xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh) là: ngày 29/6/2010, Công ty Việt Anh đang tạm ngừng kinh doanh.

Tại các kết luận thanh tra của Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh và Thanh tra thành phố Hà Nội chỉ ra nhiều vi phạm của Công ty Việt Anh trong quá trình thực hiện Dự án chuyển đổi Chợ Kim cho thấy năng lực yếu kém và sự coi thường pháp luật của doanh nghiệp này:

– Ngày 25/08/2011, Ủy ban nhân dân Thành phố cấp Giấy Chứng nhận đầu tư số 01121001021 cho Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại tổng hợp Việt Anh và Công ty TNHH Việt Anh thực hiện Dự án xây dựng chợ Kim và gia hạn tiến độ thực hiện Dự án đến qúy IV năm 2014. Sau khi hết hạn tiến độ thực hiện Dự án, Công ty Việt Anh chưa làm thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư theo quy định pháp luật.

– Liên danh Công ty TNHH dịch vụ TMTH Việt Anh & Công ty TNHH Việt Anh khi triển khai thực hiện không có hồ sơ thiết kế cơ sở và không lấy ý kiến của cơ quan quản lý công trình đối với thiết kế cơ sở theo quy định; không ban hành quyết định phê duyệt Dự án; không tổ chức thẩm định Dự án.

– Ngày 10/8/2016, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh có Quyết định 2427/QĐ-XPVPHC xử phạt hành chính Công ty Việt Anh do tổ chức thi công công trình không có giấy phép. Đến ngày 29/11/2016, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh cấp Giấy phép xây dựng số 113/2016/GPXD cho Công ty Việt Anh.

– Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại tổng hợp Việt Anh chưa lập phương án sắp sếp ngành hàng, nhóm hàng theo quy định tại Quyết định số 2865/QĐ-UBND ngày 04/12/2009 của UBND huyện Đông Anh về phê duyệt phương án chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác chợ Kim, xã Xuân Nộn; Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại tổng hợp Việt Anh chưa lập phương án thu phí chợ để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại Điều 2 Quyết định số 48/2014/QĐ-UBND ngày 20/8/2014 của UBND Thành phố; Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại tổng hợp Việt Anh đã xây dựng công trình khi chưa được cấp có thẩm quyền cấp Giấy phép xây dựng: xây dựng 06 cầu chợ; 01 dẫy ki ốt, 01 công trình cống thoát nước, 01 nhà vệ sinh và khu tập kết rác thải; 16 hộ kinh doanh tại chợ Kim xây dựng không phép lán tạm lợp mái tôn, broximang, láng nền xi măng, dựng vách tôn (trang 8, Kết luận số 09/KL-UBND ngày 24/6/2016).

3- Kẻ khủng bố - không bị xử lý, người phòng vệ - vướng lao lý:

Ngày 23/01/2019, trong khi các hoạt động kinh doanh tại Chợ Kim đang diễn ra, thì Công ty Việt Anh – đưa 40 đối tượng được trang bị súng bắn đạn cao su, hơi cay, áo giáp, dùi cui, bộ đàm, khóa số 8, lá chắn gắn chữ Security… – là nhân viên của Công ty Cổ phần dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp KTC Việt Nam – bất ngờ áp chế, đổ cát chặn đường vào Chợ Kim, hàn rào chắn bằng sắt và tôn chắn đường đi lại, của tiểu thương đang kinh doanh tại Chợ Kim. Hồ sơ thể hiện, 40 đối tượng này được Công ty Việt Anh trao ‘nhiệm vụ’: “ngăn chặn, khống chế và xử lý các trường hợp gây rối, tấn công hoặc các hoạt động phá hoại khác… kiểm soát các đối tượng ra/vào khu vực bảo vệ…, chỉ cho phép những người có thẩm quyền ra vào khu vực thi công…” (Bút lục 970).

Thời điểm này, tại Chợ Kim, có mặt nhiều sỹ quan, hạ sỹ quan, chiến sỹ thuộc Công an huyện Đông Anh, nhưng không có hành động ngăn chặn đối với hành vi bạo lực, mang tính khủng bố của nhóm đối tượng thuộc Công ty Việt Anh.

Hồ sơ vụ án thể hiện, Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh chưa hoàn thành bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, chưa bàn giao mặt bằng cho Công ty Việt Anh (Chủ đầu tư Dự án xây dựng Chợ Kim), Chứng nhận đầu tư số 01121001021 cho Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh và Công ty TNHH dịch vụ thương mại tổng hợp Việt Anh thực hiện Dự án xây dựng Chợ Kim sau khi được gia hạn tiến độ thực hiện Dự án thì đã hết hạn vào quý IV năm 2014. Chủ đầu tư chưa làm thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhân đầu tư.

Các luật sư bào chữa cho các bị can, bị cáo nhận định, trong vụ việc xảy ra ngày 23/01/2019 tại Chợ Kim (nêu trên), Công ty Việt Anh không chỉ không có căn cứ pháp lý để thi công xây dựng Dự án Chợ Kim, mà còn có dấu hiệu rõ ràng của hành vi: khủng bố, hủy hoại tài sản, cố ý làm hư hỏng tài sản của nhóm đối tượng của Công ty Việt Anh. Những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng của nhóm đối tượng này không bị cơ quan tiến hành tố tụng xem xét, xử lý, mà chỉ kết luận chung chung “không đúng quy định của pháp luật” – có dấu hiệu của hành vi “không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội” (Điều 369 Bộ luật hình sự).

Hàng trăm tiểu thương bức xúc trước hành động vi phạm pháp luật nghiêm trọng đã buộc phải hô hoán, yêu cầu dừng hành vi phá hoại tài sản, đồng thời yêu cầu sự hỗ trợ của lực lượng Công an huyện Đông Anh đang có mặt tại Chợ Kim. Thế nhưng, những sỹ quan, hạ sỹ quan, chiến sỹ này chỉ “đứng nhìn”. Các tiểu thương đã buộc phải hành động phòng vệ phản ứng lại đối với hành động của nhóm người từ Công ty Việt Anh (nêu trên): dùng xẻng xúc cát lấy đường đi, phá dỡ hàng rào chắn bằng sắt và tôn chắn đường đi lại vào Chợ Kim.

Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Đông Anh sau đó khởi tố vụ án “Cố ý gây thương tích, hủy hoại tài sản và gây rối trật tự công cộng xảy ra ngày 23/1/2019 tại Chợ Kim, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội”. Thời điểm hiện tại, 16 tiểu thương tại Chợ Kim bị truy cứu trách nhiệm hình sự – tội danh “gây rối trật tự công cộng” (Điểm b Khoản 2 Điều 318 Bộ luật hình sự). Đặt trong tổng thể vụ việc, chúng tôi nhận thấy, hành vi của các tiểu thương – phòng vệ chính đáng (không phải tội phạm) khi đã chống trả lại một cách cần thiết đối với hành vi của nhóm người của Công ty Việt Anh.

Trong vụ án nêu trên, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Đông Anh ra Lệnh bắt (bị can) để tạm giam đối với: Đỗ Thị Minh, Trần Thị Dân, Nguyễn Thị Thu Hiền. 02 bị cáo là Trần Thị Dân, Nguyễn Thị Thu Hiền sau khi ký vào biên bản nhận tội thì được thay đổi biện pháp ngăn chặn. Bị cáo Đỗ Thị Minh tiếp tục bị tạm giam. Hồ sơ vụ án thể hiện, các bị can này đã không chấp hành yêu cầu triệu tập bị can (cho rằng mình không có tội). Đối chiếu với quy định của Điều 127 Bộ luật tố tụng hình sự, trường hợp người bị buộc tội không chấp hành lệnh triệu tập, Cơ quan tiến hành tố tụng có thể áp dụng biện pháp cưỡng chế – dẫn giải, áp giải. Các luật sư bào chữa nhận thấy, việc bắt tạm giam nêu trên không có căn cứ quy định tại Điều 119 Bộ luật tố tụng hình sự.

Căn cứ nguyên tắc suy đoán vô tội (Điều 13 Bộ luật tố tụng hình sự) và các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự có liên quan, các luật sư bào chữa đã nhiều lần kiến nghị: Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Đông Anh, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Đông Anh, Tòa án nhân dân huyện Đông Anh thay thế biện pháp ngăn chặn. Tuy nhiên, các cơ quan này đã không thay đổi biện pháp ngăn chặn.

Tại Thông báo số 01/TB-TA ngày 20/01/2022 về việc giải quyết yêu cầu, đề nghị trước khi mở phiên tòa do Thẩm phán Nguyễn Lâm Bình – Tòa án nhân dân huyện Đông Anh – ký: “Quá trình điều tra và truy tố, bị cáo Đỗ Thị Minh có nhiều thời điểm bất hợp tác, không khai báo với cơ quan chức năng và đề nghị trên của người bào chữa không thuộc trường hợp nào được quy định tại Khoản 1 Điều 125 Bộ luật Tố tụng hình sự. Do vậy, đề nghị trên của người bào chữa không có căn cứ và không được chấp nhận”. Các luật sư bào chữa nhận thấy có dấu hiệu rõ ràng của hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giữ, giam người trái pháp luật” (Điều 377 Bộ luật hình sự).