Cổ đông (Shareholder)

1- Khái quát về Cổ đông:

Các cổ đông (Shareholder), tại Mỹ thường được gọi là Stockholder, trong một Công ty (Corporation) có thể được gọi là Thành viên (Members). Một Cá nhân (Individual) hoặc Pháp nhân (Legal Entity) trở thành Cổ đông trong một Công ty khi tên của họ và các chi tiết khác được nhập vào sổ đăng ký cổ đông hoặc thành viên của công ty, và trừ khi luật pháp yêu cầu, công ty không bắt buộc hoặc được phép hỏi về quyền sở hữu hưởng lợi của cổ phiếu. Một công ty nói chung không thể sở hữu cổ phần của chính nó.

Ảnh hưởng của một cổ đông đối với doanh nghiệp được xác định bởi tỷ lệ cổ phần sở hữu. Các cổ đông của một công ty tách biệt về mặt pháp lý với chính công ty đó. Cổ đông thường không chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty và trách nhiệm của cổ đông đối với các khoản nợ của công ty được cho là chỉ giới hạn ở giá cổ phiếu chưa thanh toán trừ khi cổ đông đưa ra bảo lãnh.

Công ty không bắt buộc phải ghi lại quyền sở hữu hưởng lợi của cổ phần, chỉ có chủ sở hữu như được ghi trên sổ đăng ký. Khi có nhiều hơn một người được ghi nhận là chủ sở hữu của một cổ phần, thì người đầu tiên có tên trong hồ sơ sẽ kiểm soát cổ phần đó, và tất cả các thư từ và thông tin liên lạc của công ty sẽ thuộc về người đó.

Các cổ đông có thể đã mua cổ phần của họ trên thị trường sơ cấp bằng cách đăng ký các đợt Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (Initial Public Offering - IPO) hoặc phát hành cổ phiếu (Stock Launch) và do đó cung cấp vốn cho công ty. Tuy nhiên, hầu hết các cổ đông mua cổ phần trên thị trường thứ cấp và không cung cấp vốn trực tiếp cho công ty. Các cổ đông có thể được cấp các đặc quyền tùy thuộc vào loại cổ phiếu. Hội đồng quản trị của một công ty thường quản lý một công ty vì lợi ích của các cổ đông.

Các cổ đông được một số người coi là một tập hợp con của các bên liên quan, có thể bao gồm bất kỳ ai có lợi ích trực tiếp hoặc gián tiếp trong tổ chức kinh doanh. Ví dụ: nhân viên, nhà cung cấp, khách hàng, cộng đồng, v.v., thường được coi là các bên liên quan vì họ đóng góp giá trị hoặc bị ảnh hưởng bởi công ty.

2- Các loại Cổ đông:

Cổ đông hưởng lợi là người hoặc pháp nhân có lợi ích kinh tế từ việc sở hữu cổ phần, trong khi cổ đông danh nghĩa là người hoặc tổ chức có tên trong sổ đăng ký thành viên của công ty với tư cách là chủ sở hữu trong khi thực tế người đó hành động vì lợi ích hoặc theo chỉ đạo của chủ sở hữu hưởng lợi, cho dù được tiết lộ hay không. Chủ yếu, có hai loại cổ đông:

- Cổ đông phổ thông (Ordinary shareholders): Một cá nhân hoặc pháp nhân sở hữu cổ phần phổ thông của một công ty (ở Mỹ thường được gọi là cổ phiếu phổ thông) thường được gọi là cổ đông phổ thông. Loại cổ phần này là phổ biến nhất. Các cổ đông phổ thông có quyền ảnh hưởng đến các quyết định liên quan đến công ty bằng cách tham gia các cuộc họp chung của công ty và trong cuộc bầu cử giám đốc và có thể nộp đơn kiện tập thể, khi được bảo đảm.

- Cổ đông ưu đãi (Preference shareholders): Cổ đông ưu đãi là người sở hữu cổ phần ưu đãi, tại Mỹ thường được gọi là Cổ phần ưu đãi (Preferred stock). Họ được trả cổ tức theo tỷ lệ cố định, được trả trước so với cổ tức được trả cho các cổ đông phổ thông. Cổ đông ưu đãi thường không có quyền biểu quyết trong công ty.

3- Quyền của Cổ đông:

Theo pháp luật của phần lớn các quốc gia trên thế giới, các quy tắc của công ty và bất kỳ thỏa thuận nào của các cổ đông, các cổ đông có thể có quyền:

- Bán cổ phần mà họ sở hữu;
- Bỏ phiếu bầu Giám đốc do Hội đồng quản trị đề cử:
- Đề cử Giám đốc (mặc dù điều này rất khó trong thực tế vì các biện pháp bảo vệ thiểu số) và đề xuất các nghị quyết của cổ đông:
- Biểu quyết về việc Sáp nhập, thay đổi Điều lệ công ty;
- Được chia cổ tức nếu Công ty có lãi;
- Để truy cập thông tin nhất định (đối với các công ty đại chúng, thông tin này thường được công khai);
- Kiện công ty vi phạm nghĩa vụ ủy thác;
- Để mua cổ phiếu mới phát hành bởi công ty;
- Biểu quyết và nộp các nghị quyết của cổ đông;
- Bỏ phiếu cho các đề xuất quản lý;
- Những tài sản còn lại sau khi thanh lý.

Các quyền nêu trên có thể được phân loại chung thành: [1] Quyền đối với dòng tiền, và: [2] Quyền biểu quyết. Mặc dù giá trị của cổ phiếu chủ yếu được thúc đẩy bởi các quyền đối với dòng tiền mà chúng mang theo ("Tiền mặt là Vua"), quyền biểu quyết cũng có thể có giá trị.

Giá trị của quyền đối với dòng tiền của cổ đông có thể được tính bằng cách chiết khấu dòng tiền tự do trong tương lai. Giá trị quyền biểu quyết của cổ đông có thể được tính bằng bốn (04) phương pháp: [1] Sự khác biệt giữa cổ phiếu có quyền biểu quyết và cổ phiếu không có quyền biểu quyết (phương pháp hai lớp); [2] Chênh lệch giữa giá thanh toán trong giao dịch giao dịch theo khối và giá sau đó được thanh toán trong giao dịch nhỏ hơn trên các sàn giao dịch (phương pháp giao dịch theo khối); [3] Giá trị biểu quyết ngụ ý thu được từ giá quyền chọn; [4] Phí cho vay quá mức đối với các sự kiện bỏ phiếu.