Làm thế nào để giành quyền nuôi con sau khi ly hôn?

1 - Quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giao dục con sau khi ly hôn

Pháp luật Việt Nam quy định rất rõ về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của cha, mẹ sau khi ly hôn. Cụ thể, Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 (sau đây gọi là Luật Hôn nhân và gia đình) quy định như sau:

- Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Xem thêm: Quyền và nghĩa vụ về tài sản, nuôi dưỡng giữa cha mẹ và con

2 - Điều kiện giành quyền nuôi con sau khi ly hôn

Trước tiên, vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, cũng như quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Trong trường hợp không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dựa vào quyền lợi về mọi mặt của con. Theo quy định trên, cha, mẹ đáp ứng những điều kiện sau đây có thể giành quyền nuôi con:

Thứ nhất, điều kiện về mặt vật chất. Cụ thể là điều kiện ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…

Các bên có nghĩa vụ chứng minh về mặt tài chính, Tòa án sẽ xem xét mức thu nhập bình quân hàng tháng của người không trực tiếp nuôi con. Do đó, các bên có thể cung cấp thông tin về thu nhập hàng tháng của mình thông qua bảng lương, những nguồn tài chính khác. Đồng thời, chứng minh về cách chăm sóc con sau khi ly hôn.

Thứ hai, điều kiện về mặt tinh thần, thể hiện qua thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con; tình cảm đã dành cho con từ trước đến nay; điều kiện cho con vui chơi giải trí giúp con phát triển lành mạnh, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn… của cha, mẹ.

Ngoài ra, trường hợp con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp nuôi con hoặc bố mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con. Con trên 36 tháng (trên 3 tuổi) đến dưới 07 tuổi thì tùy thuộc vào thỏa thuận của hai bên nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ quyết định người nào phù hợp với sự phát triển mọi mặt của con thì sẽ giao cho người đó. Con từ đủ 07 tuổi trở lên Tòa án xem xét trình bày nguyện vọng của con.

Xem thêm: Mức cấp dưỡng nuôi con tối thiểu của cha, mẹ sau khi ly hôn

3 - Quy định về thay đổi người trực tiếp nuôi con

Luật Hôn nhân và gia đình quy định rõ ràng về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn. Cụ thể, Điều 84 quy định:

- Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

- Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

+ Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

+ Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

- Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

- Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

- Trong trường hợp có căn cứ người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

+ Người thân thích;

+ Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

+ Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

+ Hội liên hiệp phụ nữ.

Như vậy, căn cứ vào thỏa thuận của các bên, hoặc có căn cứ chứng minh cha, mẹ trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện nuôi dưỡng, chăm soc con thì có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, việc thay đổi trực tiếp nuôi con cần phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4 - Quyền và nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con

Người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn có quyền và nghĩa vụ như sau (Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình):

- Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

- Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

- Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Tuy nhiên, cha, mẹ không trực tiếp nuôi con nếu lạm dụng việc thăm nom để cản trở giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

5 - Quyền và nghĩa vụ của người trực tiếp nuôi

Người trực tiếp nuôi con có quyền và nghĩa vụ như sau (Điều 83 Luật Hôn nhân và gia đình):

- Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.

- Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. 

Hành vi ngăn cản cha, mẹ thăm nom, chăm sóc con sau khi ly hôn có thể bị xử phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng nếu không thuộc trường hợp cha mẹ bị hạn chế quyền thăm nom con theo quyết định của tòa án. (Điều 56 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức xử phạt hành vi ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau)

Xem thêm: Dịch vụ luật sư ly hôn của Công ty Luật TNHH Everest

6 - Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
[a] Bài viết Làm thế nào để giành quyền nuôi con sau khi ly hôn? được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
[b] Bài viết Làm thế nào để giành quyền nuôi con sau khi ly hôn? có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66  527 527, E-mail: info@everest.org.vn.