Đặc điểm vụ án xâm phạm tình mạng sức khỏe danh dự nhân phẩm phần hai

Trước hết , xét về góc độ pháp lý hình sự thì nhóm tội xâm phạm tính mạng , sức khỏe , nhận phẩm , danh dự con người có một số đặc điểm cần lưu ý .

                       Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Đối tượng tác động của các tội phạm này - hay còn gọi là nạn nhân - là con người , đã được sinh ra và còn sống . Tuy nhiên , trong một số tội phạm còn đòi hỏi nạn nhân phải có những đặc điểm riêng biệt , được quy định là yếu tố bắt buộc để định tội ( hoặc để định khung hình phạt ) . Ví dụ : nạn nhân phải có độ tuổi nhất định , như “ trong 07 ngày tuổi ” , “ từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi ” , “ dưới 16 tuổi , “ dưới 1 tuổi được quy định là tình tiết định tội trong các tội phạm quy định tại các Điều 124 , Điều 144 , Điều 145 , Điều 152 , Điều 156 ; giữa nạn nhân và người phạm tội phải có mối quan hệ “ lệ thuộc ” , được quy định là tình tiết định tội trong các tội quy định tại các Điều 130 , Điều 131 ; các đặc tính khác như nạn nhân là “ phụ nữ có thai ” hoặc người già yếu , ốm đau ” , “ không có khả năng tự vệ ... được quy định là tình tiết định tội của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ( Điều 134 ) trong trường hợp chỉ gây tỷ lệ tổn thương cơ thể dưới 11 % .

Hậu quả của các tội phạm là những thiệt hại về thể chất hoặc về tinh thần . Bên cạnh những tội phạm trong cấu thành cơ bản có quy định hậu quả là dấu hiệu bắt buộc thì có những tội phạm không quy định dấu hiệu này . Tuy nhiên , trong tất cả các tội phạm thì hậu quả đều được quy định là tình tiết để định khung hình phạt . Vì thế , để giải quyết vụ án một cách đúng đắn , đầy đủ và toàn diện thì việc xác định hậu quả là mang tính bắt buộc . Theo quy định của BLTTHS thì việc xác định hậu quả phải được thực hiện bằng những biện pháp nhất định và theo đúng quy trình tố tụng , tuy nhiên thực tiễn cho thấy do nhiều nguyên nhân mà việc xác định này thường gặp không ít khó khăn và dễ xảy ra sai sót .

Việc định tội danh đối với nhóm tội phạm này trong thực tiễn cũng gặp không ít khó khăn và hay xảy ra sai sót . Có những trường hợp phạm . tội tuy khác nhau nhưng có cùng một dạng hành vi , cũng gây ra một dạng hậu quả nhưng ý thức chủ quan khác nhau nên việc phân biệt là các khó . Ví dụ : Trường hợp giết người đã hoàn thành ( nạn nhân đã chết ) và trường hợp cố ý gây thương tích dẫn đến chết người , Trường hợp giá người với lỗi cố ý gián tiếp và trường hợp vô ý làm chết người , Trường hợp hiếp dâm chưa đạt ( chưa thực hiện được hành vi giao cấu với nạn nhân ) và trường hợp dâm ô ... Hoặc có những tình tiết định tội ở một số tội phạm chỉ có thể xác định dựa trên sự đánh giá từ nhiều yếu tố nên cũng dễ xảy ra sai sót như tình tiết “ tinh thần bị kích động mạnh ” tại các Điều 125 và Điều 135 BLHS năm 2015 hoặc tình tiết “ vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng ” , “ vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội ” quy định tại Điều 126 BLHS năm 2015.

Về góc độ tố tụng hình sự các vụ án xâm phạm tính mạng , sức khỏe , nhân phẩm , danh sự của con người có một số đặc điểm . Theo Điều 155 của BLTTHS năm 2015 , có một số vụ án chi được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại hoặc người đại diện của người bị hại là người dưới 18 tuổi , người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết . Trong đó , phần lớn là các vụ án về các tội xâm phạm tính mạng , sức khỏe , nhân phẩm , danh dự của con người Đó là các tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 134 , 153 , 130 , 138 , 39 , 11 , 143 , 155 , 156 của BLHS năm 2015 .

Bên cạnh những vấn đề phải chứng minh trong vụ án hình sự nói chung được quy định tại Điều 85 BLTTHS năm 2015 thì trong các vụ án này có những vấn đề có tính chất đặc thù bắt buộc phải chứng minh , như : nguyên nhân chết người , tính chất thương tích , mức độ tổn hại sức khỏe . Theo quy định của BLTTHS thì những vấn đề này bắt buộc phải chứng minh bằng biện pháp như khám nghiệm hiện trường , nghiệm tử thi , giám định . Ngoài ra , do tính chất phức tạp của nhóm Học viện Tư pháp tội nên trong thực tế các cơ quan tố tụng thường áp dụng nhiều biện pháp điều tra khác để xác định các tình tiết của vụ án , như : đối chất , nhận dạng , thực nghiệm điều tra ... Có những vụ án phức tạp nên cơ quan tố tụng còn phải thực hiện để thực hiện lại một biện pháp điều tra như tổ chức thực nghiệm điều tra nhiều lần , đã giám định nhưng phải trưng cầu giám định lại hoặc giám định bổ sung , đã khám nghiệm tử thi nhưng lại phải khai quật tử thi để tiếp tục khám nghiệm ...