Kỹ năng của Luật sư trong giai đoạn điều tra phần một

Giai đoạn điều tra vụ án có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong toàn bộ quá trình giải quyết vụ án. Nhiệm vụ chủ yếu nhất của giai đoạn này là thu thập chứng cứ để làm cơ sở (phương tiện) chứng minh các tình tiết của vụ án , do chủ thể chính của giai đoạn này là CQĐT thực hiện, đồng thời có sự tham gia của một số chủ thể tố tụng khác, trong đó có Luật sư.

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 024 66 527 527

BLTTHS năm 2015 với xu hướng bảo đảm thực thi hơn nữa quyền con người và bảo đảm dân chủ trong tố tụng hình sự nên đã có những sửa đổi, bổ sung quan trọng so với BLTTHS năm 2003, trong đó có những quy định liên quan đến giai đoạn điều tra. Một số những sửa đổi, bổ sung quan trọng là về thủ tục đăng ký bào chữa (Điều 78 BLTTHS); Về quyền thu thập chứng cử của người bào chữa; Về việc tham gia vào các hoạt động điều tra của người bào chữa và của những người tham gia tố tụng khác... Những quy định sửa đổi, bổ sung của BLTTHS năm 2015 đã tạo thuận lợi rất lớn cho Luật sư khi tham gia vụ án để bào chữa hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại, đương sự.

Kỹ năng thu thập chứng cứ

Quy định quyền thu thập chứng cứ của người bào chữa là một trong những điểm mới và rất tiến bộ của BLTTHS năm 2015. Quyền thu thập chứng cứ của người bào chữa được quy định tại Điều 81, Điều 88 và trong một số điều luật khác của BLTTHS năm 2015.

Quyền được thu thập chứng cứ là một trong những quyền rất quan trọng của quyền bào chữa, tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho Luật sư khi thực hiện các hoạt động bào chữa cho người bị buộc tội. Luật sư cần phải nắm vững các quy định của BLTTHS để tiến hành các hoạt động thu thập chứng cứ một cách hợp pháp và đạt hiệu quả, đặc biệt phải có kỹ năng thu thập phù hợp với tính đặc thù của từng tội phạm hoặc từng loại tội phạm cụ thể.

Ngoài những vấn đề có tính chất chung như trong các vụ án hình khi thu thập chứng cứ trong các vụ án về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người, cần lưu ý:

Bám sát các dấu hiệu đặc thù quy định trong các tội phạm để xác định nguồn chứng cứ cần thu thập nhằm bào chữa cho người bị buộc tội theo hướng không có tội hoặc chuyển sang danh nhẹ hơn, khung hình phạt nhẹ hơn.

Cụ thể :

+ Trong một số tội có quy định dấu hiệu độ tuổi của bị hại là đá, hiệu định tội hoặc định khung hình phạt, như “dưới 16 tuổi”, “từ đi 13 đến dưới 16 tuổi”, “dưới 13 tuổi” ... Luật sư cần xem xét nguồn chứng cứ do cơ quan tố tụng thu thập có thể hiện rõ ràng dấu hiệu này hay không, Trường hợp chưa có hoặc có nhưng chưa rõ ràng hay có sự mâu thuẫn thi Luật sư cần phải tiến hành thu thập nguồn chứng cứ liên quan đến dấu hiệu này.

 Ví dụ 2: Nguyễn Văn T (22 tuổi) có hành vi giao cấu với em Lê Thị V, bị gia đình V bắt quả tang. Mặc dù T và V yêu nhau và tự nguyện quan hệ tình dục nhưng gia đình em V vẫn làm đơn tố cáo tới CQĐT của Công an huyện M vì cho rằng T đã có hành vi giao cấu với người dưới 16 tuổi, kèm theo đơn tố cáo có giấy khai sinh bản gốc của em V. Sau khi xem xét giấy khai sinh và xác định tính đến thời điểm bị T giao cấu, V mới có 15 tuổi 7 tháng 10 ngày nên CSĐT của Công an ra quyết định khởi tố bị can đối với Nguyễn Văn T về tội giao cấu với người dưới 16 tuổi. Tuy nhiên, sau khi được mẹ của T nhờ làm người bào chữa cho T, khi tiếp xúc với mẹ của T và một số người phụ nữ cùng xóm, Luật sư được những người này cho biết: ngày tháng năm sinh của em V được ghi trong giấy khai sinh là không đúng. Mẹ của T cho biết bà còn có một người con khác tên G (em kế của T) sinh cùng ngày với em V, cùng sinh ở Trạm y tế xã N; Tương tự, một phụ nữ cùng xóm cho biết bà cũng có một người con sinh cùng ngày với G và V. Theo đó, em V đã trên 16 tuổi vì theo giấy khai sinh của em V ngày tháng là đúng, nhưng năm sinh thì sai, cụ thể là năm sinh của V đã bị ghi giảm 01 năm.

Trong trường hợp này, Luật sư cần xác định là phải thu thập chứng cứ để chứng minh tuổi thật của em V. Do mới chỉ là thông tin do chứng cứ có giá trị pháp lý để chứng minh, trong đó có nguồn chứng mẹ của T và người hàng xóm cung cấp nên Luật sư cần phải tìm nguồn cứ vô cùng quan trọng là giấy chứng sinh của em V do Trạm y tế xã N cấp. Nếu có đủ cơ sở chứng minh V đã đủ 16 tuổi thì có thể bào chữa cho T theo hướng không có tội.