Kỹ năng hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm của Luật sư (Phần 2)

Tiếp theo phần 1 của bài viết "Kỹ năng hỏi tại phiên tòa hình sự sơ thẩm của Luật sư" là các yêu cầu về việc đặt câu hỏi khi luật sư tham gia phiên tòa.

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

 Yêu cầu đặt câu hỏi  

- Cần tôn trọng sự thật khách quan của vụ án : Luật sư thực hiện việc bào chữa, bảo vệ trên cơ sở tôn trọng sự thật khách quan của vụ án và sử dụng các biện pháp hợp pháp ( tuân thủ các quy định của BLTTHS ) . Vì vậy khi hỏi, luật sư không được xúi giục bị cáo, những người tham gia tố tụng khác cố tình khai báo sai sự thật, đổi trắng thay đen hoặc xúi giục bị cáo đổ tội cho người khác. Tuy nhiên , chức năng của luật sư là gỡ tội , làm giảm nhẹ TNHS của bị cáo cho nên tôn trọng sự thật khách quan không có nghĩa là luật sư phải làm rõ cả các tình tiết buộc tội , tình tiết tăng nặng TNHS mà HĐXX , KSV , luật sư khác chưa xét hỏi . Luật sư chỉ tập trung hỏi làm rõ các tình tiết có lợi , tình tiết giảm nhẹ TNHS cho thân chủ của mình . Trong vụ án đồng phạm, việc luật sư hỏi để làm rõ sự thật vụ án có lợi cho thân chủ của mình có thể gây bất lợi cho bị cáo khác nhưng miễn là luật sư không hỏi có tính chất buộc tội cho bị cáo khác thì vẫn là hỏi tôn trọng sự thật khách quan .

- Cần hỏi một cách toàn diện và đầy đủ : Tất cả các vấn đề liên quan đến việc bào chữa , bảo vệ cho thân chủ đều thuộc phạm vi hỏi của luật sư. Luật sư không được hỏi thiên về một vấn đề mà bỏ qua các vấn đề liên khác . Nếu hỏi như vậy là hỏi phiến diện , bỏ sót vấn đề cần hỏi .

Ví dụ 1 : Luật sư chỉ hỏi về tình tiết giảm nhẹ và nhân thân của cáo bị cáo mà bỏ qua việc hỏi làm rõ các tài liệu , chứng cứ xác định bị cáo phạm tội thuộc khung hình phạt nhẹ hơn , bị cáo chỉ tham gia với vai trò giúp sức chứ không phải vai trò là người xúi giục như bản cáo trạng quy buộc , bị cáo bị bức cung khi hỏi cung , bị người lớn xúi giục phạm tội ...

Đối với mỗi vấn đề cần hỏi , luật sư phải hỏi đầy đủ , không bỏ sót tình tiết nào để làm rõ vấn đề đó . Nếu luật sư chỉ hỏi qua loa , sau đó chuyển sang hỏi vấn đề khác là hỏi thiếu đầy đủ . Việc hỏi này sẽ không đưa lại kết quả như mong muốn của luật sư .

Ví dụ 2 : Khi hỏi về vật chứng là con dao trong vụ án giết người , luật sư chỉ hỏi nguồn gốc , loại dao , có sự chuẩn bị từ trước hay người nào đưa cho mà không hỏi sâu vào các đặc điểm của con dao như kích thước của cán dao , lưỡi dao, sắc hay cùn, tính năng của dao sử dụng vào việc gì, các dấu vết để lại trên dao để có thể bác bỏ sự không phù hợp của vật chứng với vết thương trên cơ thể nạn nhân. Cách hỏi như trên là hỏi không đầy đủ .

- Hỏi theo thứ tự hợp lý : Thứ tự hỏi từng người do luật sư cân nhắc từ lúc lập kế hoạch hỏi . Tuy nhiên , ra phiên tòa theo dõi các lời khai của người tham gia tố tụng khi trả lời câu hỏi của HĐXX , KSV và các luật sư khác, luật sư thay đổi thứ tự hỏi cho phù hợp. Thông thường luật sư hỏi thân chủ của mình trước sau đó đến những người khác. Người nào xét thấy lời khai sẽ làm rõ hơn được nhiều tình tiết trong lời khai của thân chủ thì hỏi trước. Tiếp đến hỏi người có lời khai bổ sung cho lời khai của người vừa khai với mục đích chứng minh lời khai của thân chủ là có cơ sở, phù hợp với lời khai của những người khác trong vụ án

Ví dụ 3 : Vụ án Nguyễn Thị K hủy hoại tài sản tại huyện SS , HN Năm 2005 anh Nguyễn Văn T và anh Phạm Văn B cùng chung nhau mua 01 mảnh đất giãn dân của anh Nguyễn Sơn O - sinh năm 1973 ở cùng thôn với diện tích 175 m, có đầy đủ giấy tờ hợp pháp. Sau khi được chính quyền địa phương xác định mốc giới thì anh T và anh B có xây tường bao quanh khu đất . Khi anh T và anh B xây tường Nguyễn Văn P có nói với anh T và anh B là xây thụt vào 01 m phía sát đường bê tông , phần 01 m này sẽ trừ vào diện tích đất của anh P nhưng anh T và anh B không đồng ý.

Đến sáng ngày 30/11/2018 , Lê Công M điện thoại cho Nguyễn Quốc A để nhờ A gọi người giúp M đập tường. A đã nói Hán Mạnh L , Lê Văn X , Lê Văn K và Phạm Quang Đ đi giúp M giải quyết tranh chấp ở trên SS và A cho Tuấn A số điện thoại của M để liên lạc trực tiếp cụ thể với M. Tiếp đó , M gọi điện cho Nguyễn Xuân Th , Phạm Quốc Ch , Trần Văn Q , Vũ Huy H , Trần Ngọc C với nội dung là đến Lộc Phú Gia cùng M đi giải quyết tranh chấp đất đai ở trên SS , các đối tượng này đồng ý . Tại cổng siêu thị Mê Linh Plaza thì Tuấn A bắt 01 xe taxi cùng Đ , L , K đi lên ngã tư SS và gặp H , C ngồi tại quán trà đá UBND huyện SS . Khoảng 20 phút sau , Th điều khiển xe ô tô chở M , B , C và một người con gái là bạn gái của Th đi lên ngã tư SS và cũng vào quán trà đá ngồi . Tại quán trà đá , M nói cho mọi người biết là M có mua 01 mảnh đất ở trên SS và bị người ta xây tường lấn chiếm nên nhờ mọi người đập bức tường đó. Một lúc sau thì Nguyễn Thị K một mình lái xe ô tô đến và gặp M nói chuyện. Sau đó , M có bảo 02 người lên xe của K đi mua xà beng , sau khi đi mua được 02 chiếc xà beng về thì H và Tuấn A lấy từ cốp xe ô tô của K để mang lên xe taxi 7 chỗ . Sau đó xe ô tô của K cùng 02 xe ô tô đi hướng về phía thôn Phù Mã , xe ô tô của K đi đầu tiên , xe ô tô chở M đi thứ 2 và xe taxi 7 chỗ đi cuối cùng . Khi đi qua khu đất của anh B và anh T thì Nguyễn Thị K hạ kính cửa bên lái xuống , thò đầu và tay ra chỉ về phía bức tường gật đầu , sau đó , K lái xe đi. Tiếp đó , M cùng đồng bọn đi xe ô lên hiệu cầm đồ của anh Nguyễn Xuân Y ở thôn Phù Mã , Lê Công M hỏi chuyện Nguyễn Xuân Y về chuyện phá tường thì Y nói là của bà chị , không giúp Lê Công M thu xếp được . Sau đó M cùng đồng bọn sang của hàng bên cạnh hiệu cầm đồ mua 06 chiếc búa và một số chuôi búa rồi đi xuống phá bức tường mà K đã chỉ . Trong quá trình phá tường thì tất cả mọi người đều tham gia và dùng búa , xà beng phá tường. T và B đứng chặn , ngăn cản người không cho vào khu vực M cùng đồng bọn đang phá tường. Phá tường xong thì M cùng đồng bọn đi về Lộc Phú Gia ăn cơm , búa và xà beng được mang cất vào nhà kho của công ty Lộc Phú Gia . Khi M ở Lộc Phú Gia thì K một mình đi xe ô tô đến gặp M nói chuyện rồi đi về. Sau đó các đối tượng lên nhà ăn ở tầng 2 ăn cơm, trong khi ăn thì M điện thoại cho A đến. Sau khi ăn xong thì M cầm tiền đưa cho mỗi người một vài trăm nói là cho mọi người nạp thẻ điện thoại , tất cả những người có mặt đều nhận tiền , K , Đ và Tuấn A mỗi người được nhận 500.000 đồng ( năm trăm nghìn đồng ) . Sau đó tất cả tự ra về .

- Hội đồng định gia tài sản trong TTHS huyện SS xác định giá trị bức tường gạch bị phá hoại là : 4.311.000 đồng ( bốn triệu ba trăm một nghìn đồng ) . Hành vi của Nguyễn Thị K , Lê Công M , Hàn Mạnh L. Lê Văn A , Nguyễn Xuân Th , Trần Văn Q. Trần Ngọc C , Lê Văn K , Phạm Quang Đ Vũ Huy H đã phạm tội hủy hoại tài sản , quy định tại điểm a khoản 2 Điều 178 BLHS năm 2015, Luật sư được Nguyễn Xuân Th mời bào chữa. Tại phiên tòa , sau khi nghe Th và các bị cáo khác trình bày , nhằm làm rõ vai trò thứ yếu của Th trong vụ án , luật sư hỏi Th về hành vi của bị cáo. Th khai Th không biết K, không bàn bạc gì với M , khi được M nhờ thì lái xe ô tô chở M , B , C và một người con gái là bạn gái của Th đi lên ngã tư SS. Tại đây , khi gặp mọi người mới được M cho biết là đi đập tường hộ . Khi mọi người đập tường Th không tham gia đập mà đứng ở đầu đường đi vào chỗ có bức tường. Khi phá tường xong, Th đi ăn cơm cùng với bạn mà không ăn cơm cùng mọi người nên không được M chia tiền. Tiếp theo luật sư đề nghị được hỏi Lê Công M về lời khai của Th . M khai khi mọi người có mặt ở Lộc Phú Gia , M mới nói cho mọi người biết là lên Phù Mã , SS đập hộ bức tường, không bàn bạc trước với ai . Th chỉ làm nhiệm vụ chở mấy người lên SS Th không tham gia đập tường chỉ đứng ngoài cây cột điện đầu đường , Luật sư đề nghị được hỏi Hán Mạnh L về hành vi của Th . L khai Th lái xe ô tô chở một số người đi lên SS . Khi mọi người đập phá tường , Th đứng ở đầu ngõ , không cầm dụng cụ gì . Lời khai của Th cơ bản đã được Lê Công M và Hán Mạnh L thừa nhận , chỉ còn một tình tiết Th không được chia tiền lúc ăn cơm là Lê Công M và Hán Mạnh L chưa khai nên luật sư để nghị hỏi Lê Văn X , Lê Văn X khai lúc M chia tiền cho mọi người thấy có K , Đ , Tuấn A , H ... nhưng không thấy có Th ở đó . Lời khai của Lê Văn X phù hợp với lời khai của Th khai không ăn cơm cùng mọi người.

Như vậy , luật sư đã lựa chọn thứ tự hỏi thân chủ trước , sau đó hỏi Lê Công M là người khai được nhiều tình tiết phù hợp với lời khai của Th . Tiếp đó hỏi Hán Mạnh L và Lê Văn X bổ sung những điểm Lê Công M khai chưa rõ về hành vi của Th . Thứ tự hỏi các bị cáo trong vụ án đồng phạm nêu trên là thứ tự hỏi hợp lý.

Nếu luật sư nhận lời bào chữa hoặc bảo vệ cho nhiều người trong cùng vụ án thì thứ tự hỏi hợp lý là hỏi làm rõ hành vi , các tình tiết liên quan đến bị cáo này xong sẽ tiếp tục hỏi sang hành vi của bị cáo khác . Nếu bị cáo phạm nhiều tội , luật sư có thể tập trung hỏi làm rõ các tình tiết của tội này sau đó mới hỏi làm rõ các tình tiết của tội khác . Tránh trường hợp vừa hỏi một vài câu về tội này , chưa dứt điểm đã chuyển sang hỏi tình tiết của tội khác sau đó quay lại hỏi tiếp về tội còn hỏi dang dở.