Lừa đảo trên không gian mạng

1- Khái niệm lừa đảo trên không gian mạng

Lừa đảo trên không gian mạng là hành vi sử dụng các phương tiện điện tử, internet và công nghệ số để thực hiện các thủ đoạn khác nhau với những mục đích mà phần lớn là nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thông qua việc đưa ra thông tin giả, không đúng sự thật để nạn nhân tin tưởng và rơi vào bẫy lừa đảo này.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

2- Các nhóm hành vi lừa đảo phổ biến trên không gian mạng

Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) vừa điểm ra 3 nhóm lừa đảo chính với 16 hình thức lừa đảo thường xuyên diễn ra trên không gian mạng Việt Nam, qua đó giúp người dùng nhận biết để phòng tránh.

[a] Nhóm giả mạo thương hiệu

Đây là nhóm hành vi lừa đảo phổ biến nhất hiện nay, với phương thức chính là giả mạo các tổ chức uy tín để tạo niềm tin với nạn nhân, thông qua các hành vi dưới đây để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, thu thập thông tin nạn nhân. Đối tượng thường có những hành vi sau:

• Tạo các trang web có giao diện giống hệt trang web chính thống;

• Sử dụng tên miền gần giống với tên miền chính thức;

• Gửi email, tin nhắn SMS mạo danh các tổ chức.

[b] Nhóm chiếm đoạt tài khoản online

Nhóm này tập trung vào việc chiếm quyền sử dụng các tài khoản mạng xã hội của nạn nhân. Sau khi có được quyền kiểm soát tài khoản, đối tượng sẽ thực hiện các hành vi:

• Chiếm quyền điều khiển, theo dõi các cuộc trò chuyện để thu thập thông tin, qua đó giả mạo nạn nhân để nhắn tin lừa đảo bạn bè, người thân của nạn nhân;

• Chiếm đoạt thêm tài khoản khác thông qua các mối quan hệ tin tưởng giữa nạn nhân và người khác (ví dụ: gửi các tin nhắn chứa mã độc cho bạn bè, người thân của nạn nhân, khi click vào đường liên kết đó sẽ bị xâm nhập tài khoản hoặc thiết bị,…);

• Thông qua việc xâm hập tài khoản để lấy cắp thêm các thông tin cá nhân khác để tống tiền hoặc đe dọa.

Song song với việc chiếm đoạt tài khoản, nhóm này còn thực hiện hành vi phát tán các ứng dụng tín dụng đen trên không gian mạng, nhằm thu thập thông tin cá nhân để đe dọa, khủng bố tinh thần nạn nhân.

[c] Nhóm kết hợp nhiều hình thức

Đây là nhóm thủ đoạn phức tạp nhất, kết hợp nhiều hình thức lừa đảo khác nhau. Các hình thức phổ biến bao gồm:

Giả danh cơ quan chức năng: Thủ đoạn này thường sử dụng số điện thoại trong nước hoặc nước ngoài để gọi điện, thông báo về các vi phạm pháp luật không có thật và yêu cầu chuyển tiền. Đối tượng thường tạo áp lực tâm lý mạnh để buộc nạn nhân phải làm theo yêu cầu.

Lừa đảo thương mại điện tử: Phương thức này bao gồm:

• Tạo website giả mạo các sàn thương mại lớn

• Lừa làm cộng tác viên với mức thu nhập hấp dẫn

• Yêu cầu đặt cọc, nạp tiền để nhận đơn hàng

Lừa đảo đầu tư và lừa đảo tình cảm cũng là hai hình thức phổ biến trong nhóm này. Đối tượng thường tạo các kịch bản chi tiết, tác động vào tâm lý và niềm tin của nạn nhân để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Các nhóm lừa đảo trên đều có đặc điểm chung là sử dụng yếu tố công nghệ để che giấu danh tính thật, thường xuyên thay đổi phương thức thủ đoạn và rất khó truy vết cũng như thu hồi tài sản sau khi bị chiếm đoạt.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Trách nhiệm hình sự đối với hành vi lừa đảo trên không gian mạng

Hành vi sử dụng môi trường Internet để lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử lý theo Điều 290 của Bộ luật Hình sự năm 2015 như sau:

“Điều 290. Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

1. Người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử thực hiện một trong những hành vi sau đây, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 173 và Điều 174 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

b) Làm, tàng trữ, mua bán, sử dụng, lưu hành thẻ ngân hàng giả nhằm chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

c) Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;

d) Lừa đảo trong thương mại điện tử, thanh toán điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động vốn, kinh doanh đa cấp hoặc giao dịch chứng khoán qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản;

đ) Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet nhằm chiếm đoạt tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Số lượng thẻ giả từ 50 thẻ đến dưới 200 thẻ;

đ) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

e) Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Số lượng thẻ giả từ 200 thẻ đến dưới 500 thẻ.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;

c) Số lượng thẻ giả 500 thẻ trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật Everest

4- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Lừa đảo trên không gian mạng được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Lừa đảo trên không gian mạng có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê Luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.