Luận cứ bào chữa cần chuẩn bị cho phiên tòa xét xử vụ án ma túy

1- Trường hợp luật sư bào chữa dự kiến quan điểm bào chữa theo hướng không phạm tội

Cần phân biệt hai trường hợp:(i) Trường hợp bị oan,khởi tố, điều tra về một số tội danh không đúng; (ii) Trường hợp có những dấu hiệu hành vi khách quan, nhưng “chứng cứ yếu” hoặc chưa đủ căn cứ buộc tội… Như đã nêu ở trên , thường trong các vụ án liên quan đến ma túy, mức độ “ chối tội” phản cung hay tìm mọi cách chứng minh sự vô tội của từng bị cáo có tính quyết liệt hơn những vu án hình sự khác.Để xác định chính xác quan điểm bào chữa trong những trường hợp này,Luật sư không chỉ gặp mặt và thống nhất quan điểm với các bị cáo tại trạm giam trước khi xét xử, mà còn bằng niềm tin nội tâm và sự nhạy cảm nghề nghiệp của mình, có thể nhận thấy bị cáo mình bào chữa có bị oan hay không.Thật sư đây không phải là điều dễ dàng khi bàn đến vấn đề niềm tin nội tâm, nhưng nếu không có niềm tin này, mỗi Luật sư khó có thể trình bày hoặc nói ra những quan điểm bênh vực mang tính thuyết phục được.

Ví dụ: Trong một vụ án ma túy, V đến nhà chị T để mua heroin nhưng T đang ngủ, lợi đụng lúc đố V lấy trộm một cục heroin tương đương 2 chỉ.V đem cục heroin đến nhà H nhờ H cất giữ.Khi ngủ dậy chị T phát hiện bị mất heroin, nên đã cùng Đ đi tìm V và gặp V tại nhà H.Tại đây,T hỏi V xin lại số heroin bị mất, nhưng V báo H cầm, nên T hỏi xin H thì H bắt T phải chuộc 700.000đồng. Cáo trạng quy buộc H phạm tội chiếm đoạt chất ma túy nhưng qua nghiên cứu hồ sơ,Luật sư nhận thấy khi V thực hiện hành vi trộm cắp nhằm chiếm đoạt chất ma túy thì không trao đổi với H, cũng không cùng H thực hiện hành vi này.Vì thế, H không phạm tội chiếm đoạt chất ma túy nhưng phạm tội tàng trữ trái phép chất ma túy.

Trong một vụ án ma túy khác, vào ngày 103/08, H đến nhà của A mua 2 phân heroin.H đưa cho A 350.000 đồng.A đưa cho B là cháu trong nhà cất giữ, B vào bếp lấy heroin giao cho H thì bị cảnh sát hình sự kết hợp Công an phường bắt quả tang.Khi thu giữ tại bếp có 2 cái vỉ, trong đó có 22 bịch nilon đựng chất bột màu trắng,dưới vỏ thùng bia có bịch nilon đựng chất bột màu trắng; thu giữ tại phòng vệ sinh 20.4 triệu và 2 điện thoại di động của C là con gái của A.Tại Công an phường , khi đang lập biên bản phạm tội quả tang thì có một đối tượng mua heroin gọi vào số máy điện thoại của C để hỏi mua,từ đó Công an tiến hành bắt khẩn cấp C.Khi nhận bào chữa cho C, một Luật sư vào làm việc tại trại tạm giam, được biết ngay từ đầu C đã không thừa nhận mình tham gia mua bán heeroin và mẹ mình là A và cho rằng mình bị truy tố oan.Khi nhiền cứu hồ sơ, Luật sư còn phát hiện các đối tượng có lời khai và nhận dạng ảnh của C tuy chỉ đúng C, nhưng lại sai tên và khi tiền hành đối chất thì lại thừa nhận không biết C là ai.đặt biệt , Cơ quan điều tra đã sử dụng lời khai của H vào ngày 29/09/2011 để buộc tội C, trong khi đó chính Cơ quan điều tra khi xác minh cho biết H đã trốn khỏi địa phường vào ngày 04/08 .Mặt khác, khi bắt giữ các bị cáo A và B, cơ quan công an không bắt giữ C. chỉ thu giữ tại phòng ngủ của C 2 điện thoiaj di động và 20.4 triệu đồng, theo C giải thích là tiền do con của bị cáo A ở Đức gửi về….Trên cơ sở phân tích rõ ràng như vậy của Luật sư,Toàn án ngoài việc tuyên phạt từ đối với bị cáo A và B, tuyên bố C không phạm tội mua bán trái phép chất ma túy.Như vậy , trong vụ án này, Luật sư đã phát hiện những tình tiết, chứng cứ quan trọng chứng minh sự vô tội cửa C, nhưng khi phiên toàn phúc thẩm diễn ra, Thẩm phán-Chủ toaj nhận định lại cho rằng căn cứ vào lời khai ban đầu của A , B và của những người mua heroin như H…. đối chiếu lời khai của các biên bản nhận dang, biên bản phạm pháp quả tang, nhất là khi các đối tượng mua heroin có gọi vào số điện thoại của C hỏi mua,… nên đã nhận định chính C là người có hành vi mua bán trái phép chất ma túy,lại khai báo gian dối nhằm trốn tránh pháp luật nên quy buộc là tội phạm nguy hiểm. Do vậy, đã kiến nghị kháng nghị bản án sơ thẩm theo trình tự giám đốc thẩm theo hướng tuyên bố C phạm tội.

Như vậy, chỉ ngay trong đinh hướng bào chữa cho các bị can không phạm tội liên quan đến ma túy, các Luật sư đã phải đối diện với những thách thức và khó khăn,phức tạp trong việc đánh giá chứng cứ. Cả 2 vụ án nói trên quan điểm bào chữa của Luật sư là khách hàng không phạm tội,nhưng trường hợp thứ nhất lại phạm tội khác, còn trường hợp thứ hai niềm tin nội tâm của Luật sư thật sự chưa chắc đã tin vào sự vô tội của bị cáo C ,vì qua tiếp xúc, bản thân Luật sư cũng thấy thái độ của C không trung thực, lại ăn ở, sinh hoạt trong một gia đình có mẹ ruột là đối tượng mua bán trái phép chất ma túy chuyên nghiệp…. nên không thể không biết.Vì thế, việc chưa đủ căn cứ buộc tội C chủ yếu là do “ chứng cứ” yếu, mâu thuẫn. Việc lựa chọn phương án bào chữa trong trường hợp này không phải là điều dễ dàng.Luật sư không chỉ phải đối diện với các tình tiết có trong hồ sơ, mà còn phải xuất phát từ niềm tin nội tâm và đạo đức nghề nghiệp, nhất là khi bị cáo C quay trở lại tiếp tục nhờ Luật sư bào chữa.Câu hỏi đặt ra là Luật sư có nên tiếp nhận bào chữa cho C không?

Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

2- Trường hợp luật sư dự kiến quan điểm bào chữa theo hướng xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo

Ngoài những quy định rõ trong Bộ luật hình sự năm 2015, Luật sư cũng cần chú ý đến một số trường hợp đã có hướng dẫn cụ thể khi áp dụng pháp luật và đường lối xử lý nêu trong Thông tư liên tịch số 17/2007/Thông tư liên tịch-Bộ Công an-Viện kiểm sát nhân dân tối cao-Tòa án nhân dân tối cao-Bộ tư pháp (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư liên tịch số 08/2015/ Thông tư liên tịch-Bộ Công an-Viện kiểm sát nhân dân tối cao-Tòa án nhân dân tối cao-Bộ tư pháp) để bào chữa chuyển tội danh cho chính xác.

Nếu bào chữa theo hướng đề nghị giảm nhẹ hình phạt cho khách hàng, Luật sư đề xuất áp dụng điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự thì cần lưu ý đến hướng dẫn của Công văn số 81/2002/Tòa án nhân dân tối cao ngày 10/6/2002 của Tòa án nhân dân tối cao  về việc giải đáp các vấn đề nghiệp vụ. Nếu khách hàng, tại giai đoạn điều tra hoặc tại thẩm quanh co, chối tội hoặc khai báo không đúng sự nhưng sau khi có kết luận điều tra hoặc sau khi xét xử sơ thẩm toà phúc thẩm đã khai báo lại một cách đầy đủ và đúng biến việc phạm tội, thì vẫn được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “thành khẩn khai báo".

Kỹ năng của Luật sư trong các vụ án ma túy đòi hỏi Luật sư không chỉ nắm vững các quy định của pháp luật mà còn phải có tác phong tỷ mỉ, thận trọng khi xem xét, đánh giá các chứng cứ. Trong số trường hợp tham gia bào chữa các vụ án được Tòa án xét xử lưu động, Luật sư cần nhận thức tính chất nghiêm trọng của vụ án.dư luận  bức xúc của quần chúng nhân dân và mức độ nghiêm khắc của phạt để cân nhắc liều lượng câu chữ, lập luận khi bào chữa cho thuyết phục. Cách thức chuẩn bị và cơ cấu của bài bào chữa cũng có thể thiết lập theo kinh nghiệm bào chữa trong các vụ án hình sự là như các vụ án về xâm phạm sở hữu, án tham nhũng...

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Luận cứ bào chữa cần chuẩn bị cho phiên tòa xét xử vụ án ma túy được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Luận cứ bào chữa cần chuẩn bị cho phiên tòa xét xử vụ án ma túy có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết. 

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.