Ngành Luật kinh tế trong hệ thống pháp luật Việt Nam

Ngành luật Kinh tế:

Luật kinh tế là một bộ phận của pháp luật về kinh tế, là hệ thống các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành để điều chỉnh các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình tổ chức và quản lý kinh tế của nhà nước và trong quá trình sản xuất kinh doanh giữa các chủ thể kinh doanh với nhau. Luật kinh tế ra đời nhằm duy trì và giải quyết các tranh chấp trong kinh doanh, thương mại cũng như đảm bảo quy trình hoạt động của các doanh nghiệp trong quá trình trao đổi, giao thương cả trong nước và quốc tế.

- Đối tượng điều chỉnh:

+ Quan hệ giữa cơ quan quản lí nhà nước về kinh tế với các doanh nghiệp, phát sinh trong quá trình tổ chức và quản lí hoạt động kinh doanh

+ Luật kinh tế điều chỉnh quan hệ giữa các doanh nghiệp với nhau, phát sinh trong quá trình thực hiện hoạt động kinh doanh.

+ Luật kinh tế điều chỉnh các quan hệ kinh tế nội bộ, tức là điểu chỉnh các quan hệ giữa các bộ phận cấu thành của một doanh nghiệp, một chủ thể kinh doanh.

- Phương pháp điều chỉnh:

+ Phương pháp mệnh lệnh được sử dụng trọng điểm để điều tiết nhóm quan hệ quản lý kinh tế giữa các chủ thể bất bình đẳng với nhau. để phù hợp với đặc trưng của nhóm quan hệ này pháp luật kinh tế đã tác động vào chúng bằng việc quy định cho các đơn vị quản lý nhà nước về kinh tế trong phạm vi công dụng của mìnhcó quyền ra quyết định chỉ thị bắt buộc đối với các chủ thể kinh doanh (bên bị quản lý). Còn bên bị quản lý có nghĩa vụ thực hiện quyết định đó.

+ Phương pháp thỏa thuận được sử dụng để điều chỉnh các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình bán hàng giữa các chủ thể công bằng với nhau.

thực chất của phương pháp này thể hiện ở chỗ: Luật kinh tế quy định cho các bên thăm quan hệ kinh tế có quyền công bằng với nhau, thoả thuận những vấn đề mà các bên quan tâm khi thiết lập hoặc chấm dứt quan hệ kinh tế mà không bị dựa vào ý chí của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào.

Việc này có nghĩa là pháp luật qui định quan hệ kinh tế chỉ được coi là tạo thành trên cơ sở sự thống nhất ý chí của các bên và không trái với các quy định của nhà nước.

Các nội dung cơ bản của luật kinh tế?

- Luật kinh tế quy định quy chế pháp lí về các loại chủ thể kinh doanh trong nền kinh tế:

+ Luật Kinh tế qui định về điều kiện và thủ tục gia nhập thị trường của nhà đầu tư.

+ Luật Kinh tế qui định các loại hình doanh nghiệp và chủ thể kinh doanh khác.

+ Luật Kinh tế qui định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh và của người góp vốn.

+ Luật Kinh tế qui định vấn đề cơ cấu tổ chức quản lí (quản trị nội bộ) của mỗi loại hình doanh nghiệp

+ Luật Kinh tế qui định vấn đề tổ chức lại doanh nghiệp

+ Luật Kinh tế qui định điều kiện, thủ tục rút khỏi thị trường của doanh nghiệp

- Luật kinh tế điều chỉnh hành vi cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Tự do kinh doanh và tự do khế ước cùng với sự giục giã của qui luật giá trị và bản tính của con người dẫn đến các hoạt động cạnh tranh tự phát có thiên hướng thái quá, cực đoan, nhằm gây rối, ngăn cản, hạn chế hoặc thủ tiêu cạnh tranh của các đối thủ... hủy hoại động lực phát triển kinh tế.

- Luật kinh tế qui định về các hoạt động thương mại, đầu tư và hợp đồng trong thương mại và đầu tư (gọi chung là hợp đồng thương mại)

Xét ở tầm ảnh hưởng, hoạt động thương mại không chỉ liên quan đến lợi ích của doanh nghiệp, đối tác của doanh nghiệp mà còn có ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng, của tổ chức, cá nhân khác, đến sự phát triển hàng hóa, dịch vụ và sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung.Đây là lí do pháp luật cần qui định cơ sở pháp lí cần thiết cho doanh nghiệp tiến hành hoạt động thương mại cụ thể.

- Luật kinh tế qui định về giải quyết tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại, đầu tư của tổ chức, cá nhân kinh doanh

Tranh chấp kinh tế bao gồm các tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại của doanh nghiệp, bao gồm cả tranh chấp trong quan hệ đầu tư, mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ… Thông qua các văn bản pháp luật cụ thể, Luật Kinh tế là cơ sở pháp lý để xác định: 

+ Quyền của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong giải quyết tranh chấp thương mại phát sinh giữa họ với nhau hoặc với chủ thể khác có liên quan; 

+ Nghĩa vụ và hành vi vi phạm hợp đồng của các bên có tranh chấp trong hoạt động thương mại; 

+ Trách nhiệm pháp lý của bên có hành vi vi phạm trong hoạt động thương mại, biểu hiện ở việc thực hiện các chế tài hợp đồng như phạt vi phạm hợp đồng, bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng, huỷ hợp đồng… 

+ Cách thức giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại thông qua tự thương lượng, hoà giải, trọng tài thương mại, toà án.