Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau ly hôn

1- Nghĩa vụ cấp dưỡng là gì?

Theo quy định của Điều 107 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, cấp dưỡng là trách nhiệm của một bên cha hoặc mẹ trong việc cung cấp tiền hoặc các chi phí khác để đảm bảo nuôi dưỡng, học tập và sinh hoạt của con. Nghĩa vụ này phát sinh khi:

+ Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau ly hôn.

+ Con chưa thành niên (dưới 18 tuổi) hoặc đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Nghĩa vụ cấp dưỡng là bắt buộc, ngay cả khi người không trực tiếp nuôi con không có điều kiện kinh tế tốt. Mọi thỏa thuận nhằm từ chối thực hiện nghĩa vụ này đều bị coi là trái pháp luật.

Xem thêm:

2- Các nguyên tắc cơ bản trong nghĩa vụ cấp dưỡng

[a] Bảo vệ lợi ích tốt nhất cho con

Pháp luật quy định rõ rằng, mọi quyết định liên quan đến cấp dưỡng đều phải ưu tiên lợi ích của trẻ. Tòa án sẽ căn cứ vào nhu cầu thực tế của con và điều kiện kinh tế của các bên để đưa ra phán quyết hợp lý.

[b] Cấp dưỡng không phụ thuộc vào lỗi của các bên

Nghĩa vụ cấp dưỡng không bị ảnh hưởng bởi lý do ly hôn hay hành vi của cha mẹ. Ví dụ, ngay cả khi một bên cha hoặc mẹ bị xác định là có lỗi trong việc chấm dứt hôn nhân (như ngoại tình, bạo lực gia đình), họ vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đối với con.

[c] Pháp luật cho phép thỏa thuận nhưng có giới hạn

Cha mẹ có quyền thỏa thuận về mức cấp dưỡng, phương thức cấp dưỡng và thời gian cấp dưỡng. Tuy nhiên, Tòa án sẽ không công nhận thỏa thuận nếu điều đó gây bất lợi cho con, như mức cấp dưỡng quá thấp hoặc không đủ đáp ứng nhu cầu tối thiểu của trẻ.

3- Quy định cụ thể về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con

[a] Khi nào Tòa án không buộc phải cấp dưỡng?

Nếu người trực tiếp nuôi con không yêu cầu cấp dưỡng, Tòa án sẽ xem xét các yếu tố:

+ Khả năng tài chính của người nuôi con: Nếu họ có đủ điều kiện nuôi dưỡng mà không cần sự hỗ trợ tài chính từ bên kia.

+ Sự tự nguyện của người nuôi con: Người này phải chứng minh được rằng việc không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện, không bị ép buộc hay lạm dụng quyền lực từ bên kia.

Trong trường hợp này, Tòa án có thể không buộc bên còn lại thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

[b] Mức cấp dưỡng tối thiểu là bao nhiêu?

Tiền cấp dưỡng được xác định dựa trên nhu cầu thực tế của con và khả năng tài chính của người cấp dưỡng. Tuy nhiên, pháp luật quy định mức tối thiểu:

+ Không thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người cấp dưỡng cư trú (tính cho mỗi tháng đối với mỗi người con).

+ Nếu con có nhu cầu đặc biệt (như điều trị bệnh, học trường quốc tế,…), mức cấp dưỡng có thể cao hơn mức tối thiểu.

Ví dụ: Nếu mức lương tối thiểu vùng tại nơi cư trú là 4.680.000 đồng/tháng, thì mức cấp dưỡng tối thiểu là 2.340.000 đồng/tháng cho mỗi con.

[c] Phương thức cấp dưỡng

Pháp luật cho phép các bên lựa chọn phương thức cấp dưỡng phù hợp:

+ Hàng tháng: Đây là phương thức phổ biến, đảm bảo sự ổn định tài chính cho con.

+ Theo giai đoạn: Ví dụ, cấp dưỡng theo quý, năm hoặc từng mốc thời gian cụ thể.

+ Một lần: Áp dụng trong trường hợp người cấp dưỡng có khả năng tài chính và các bên đạt được thỏa thuận.

Tòa án sẽ xem xét hoàn cảnh thực tế để quyết định phương thức cấp dưỡng hợp lý, ưu tiên nhu cầu của con và đảm bảo quyền lợi lâu dài.

4- Thời điểm và thời hạn thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng

Nghĩa vụ cấp dưỡng bắt đầu từ khi cha mẹ không sống chung với con hoặc khi một bên vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng. Nghĩa vụ này chấm dứt khi:

+ Con đủ 18 tuổi và có khả năng lao động, tự nuôi sống bản thân.

+ Con đã thành niên nhưng có tài sản riêng hoặc đủ điều kiện tự lập.

+ Các bên có thỏa thuận khác được Tòa án công nhận.

Tuy nhiên, nghĩa vụ này có thể kéo dài nếu con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động do bệnh tật, khuyết tật hoặc các lý do khác.

5- Ý nghĩa và tầm quan trọng của nghĩa vụ cấp dưỡng

Cấp dưỡng không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là sự thể hiện tình yêu thương và trách nhiệm của cha mẹ đối với con. Đây là yếu tố quan trọng giúp trẻ em – đặc biệt là trẻ em trong gia đình ly hôn – có điều kiện sống ổn định, được hưởng đầy đủ quyền lợi như bất kỳ trẻ em nào khác.

Mặt khác, việc thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ cấp dưỡng còn góp phần tạo dựng hình ảnh tốt đẹp, xây dựng mối quan hệ lành mạnh giữa cha mẹ và con cái, bất kể tình trạng hôn nhân của họ.

6- Vấn đề thực tế và giải pháp pháp lý

Trên thực tế, không ít trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng trốn tránh trách nhiệm hoặc gây khó khăn cho việc thi hành án. Một số vấn đề phổ biến bao gồm:

+ Không thực hiện đúng mức cấp dưỡng: Cố tình giảm mức cấp dưỡng hoặc chỉ thực hiện một phần nghĩa vụ.

+ Chậm trễ trong việc thực hiện nghĩa vụ: Không thực hiện đúng thời hạn đã thỏa thuận hoặc do Tòa án quyết định.

+ Tranh chấp về phương thức cấp dưỡng: Một số bên không đồng ý với phương thức cấp dưỡng hàng tháng mà yêu cầu thay đổi.

Giải pháp pháp lý:

+ Yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

+ Gửi đơn yêu cầu Tòa án xử lý nếu có hành vi cố tình trốn tránh nghĩa vụ.

+ Nhờ luật sư hoặc tổ chức hỗ trợ pháp lý để đảm bảo quyền lợi cho con.

7- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau ly hôn được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau ly hôn  có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.