Nghịch lý Stockdale (Stockdale paradox)

I- CÂU CHUYỆN CỦA TƯỚNG JAMES STOCKDALE

Stockdale: chính là tướng James Stockdale, Nguyên đô đốc của lực lượng Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. Ông từng bị cầm tù suốt 08 năm ròng mà vẫn sống sót không cần đến quyền tù binh, không biết trước ngày được trả tự do, không biết chắc mình có còn sống để gặp lại gia đình hay không. Ông nhận trách nhiệm chỉ huy, làm mọi việc có thể để tạo ra những điều kiện giúp thêm nhiều tù binh khác sống sót.

Sau khi được trả tự do và trở về quê hương, ông đã cùng vợ viết cuốn sách: “In love and war” ghi lại theo thứ tự những trải nghiệm của họ trong suốt 08 năm bị giam cầm. Dưới đây là đoạn hội thoại giữa James Stockdale và Jim Collins, tác giả của cuốn sách “Từ tốt đến vĩ đại: - "Good to Great”. Khi ấy Jim Collins gặp Stockdale và hỏi về lý do tại sao Ngài đô đốc có thể tồn tại trong suốt 08 năm khổ sở, ròng rã:

- Tôi chưa bao giờ mất niềm tin vào việc sẽ được trả tự do - Stockdale nói. Tôi cũng luôn lạc quan tin tưởng rằng mình sẽ không chỉ thoát được, mà còn chiến thắng để biến những trải nghiệm đau khổ thành một sự kiện quan trọng trong cuộc đời, mà nếu nhìn lại, tôi không muốn đánh đổi.

- Vậy những ai là người không thể sống sót để thoát ra khỏi nhà tù và trở về. - Jim Collins hỏi.

- Ồ, dễ biết lắm - Stockdale cười và nói. Đó là những người lạc quan.

Câu trả lời làm cho Jim Collins vô cùng ngạc nhiên vì nó hoàn toàn trái ngược so với những gì ông ta vừa được nghe thấy từ vị tướng già.

- Những người lạc quan - Tướng Stockdale tiếp tục - Chính là những người sẽ nói: “Chúng ta sẽ được thả vào Giáng sinh”. Rồi Giáng sinh đến, Giáng sinh đi, họ lại nói: “Chúng ta sẽ được thả vào Lễ Phục sinh.” Rồi Phục sinh đến, Phục sinh đi họ vẫn không được thả. Sau đó lại Lễ Tạ ơn, rồi lại đến Giáng sinh nữa mà hy vọng của họ vẫn không trở thành hiện thực. Và rồi họ chết vì thất vọng và trái tim tan nát.

Thấy Jim Collins im lặng, vị tướng già lại nói tiếp:

- Anh biết đấy, đây là một bài học rất quan trọng. Anh không được lẫn lộn giữa niềm tin rằng mình sẽ chiến thắng, cái mà anh không bao giờ được để mất, với việc anh đồng thời phải đối diện với sự thật hiện tại, bất kể nó phũ phàng đến thế nào đi nữa.

​​​​Xem thêm: Từ tốt đến vĩ đại - Good to Great 

II- BÀI HỌC TỪ NGHỊCH LÝ STOCKDALE

Nghịch lý Stockdale chứa đựng sự mâu thuẫn nhưng là một bài học lớn về cách đạt được thành công và vượt qua những trở ngại khó khăn. Đó không phải là việc chọn bên nào, mà thay vào đó là học cách đón nhận cả hai cảm xúc đối lập nhau và nhận ra chúng có mối liên kết với nhau.

Đối mặt với toàn bộ tình huống  là công cụ để thành công. Chuẩn bị tâm lý với với suy nghĩ rằng bạn hoàn toàn có thể thất bại nhưng đừng mất niềm tin, những ước mơ hoang đường nhất của bạn cũng có thể sẽ trở thành sự thật. Cách cuối cùng để nuôi dưỡng "niềm tin vào sự kết thúc rực rỡ" là tích cực chuẩn bị cho tương lai và chuẩn bị tinh thần đối đầu với những mất mát.

Cách cuối cùng để nuôi dưỡng "niềm tin vào sự kết thúc rực rỡ" là tích cực chuẩn bị cho tương lai và chuẩn bị tinh thần đối đầu với những mất mát. Ví dụ, thế giới lockdown vì đại dịch Covid-19 khiến nhiều người chúng ta phải làm việc tại nhà, điều đó dường như đã khiến chúng ta bị một chút cô lập thậm chí mất nhiều cơ hội. Nhưng tại sao chúng ta không tận dụng khoảng thời gian này để phát triển và rèn luyện bản thân nhiều hơn vì chúng ta có thêm một chút thời gian.

Đừng bỏ qua những khoảng thời gian làm việc hiệu quả nhất trong ngày của bạn bằng cách mải mê xem Netflix hoặc trả lời các email "khẩn cấp" (nhưng không quan trọng). Thay vào đó hãy chăm sóc sức khỏe thật tốt bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục và ngủ đủ giấc.

Để vượt qua nghịch cảnh hiện tại bạn cần thiết phải thừa nhận những khó khăn đan xen với một niềm tin tích cực rằng cuối cùng bạn sẽ chiến thắng. 

Richard Rayner, một bác sĩ gia đình giàu kinh nghiệm chia sẻ trên Aspire rằng: "Các chính trị gia, các nhà lãnh đạo đề xuất và kế hoạch cho một số mục tiêu khi đối phó với những tác động sâu rộng của Covid-19. Liệu chúng ta có thể mở mọi thứ trở lại vào ngày a tháng b nào đó hay không. Còn chúng ta đã củng cố cảm xúc của chính mình bằng cách không đặt hy vọng vào ngày cụ thể nào cho một cuộc sống bình thường mới. Thay vào đó, chúng ta thành thật thừa nhận rằng đại dịch này thực sự khủng khiếp, nhưng chúng ta sẽ vượt qua nó với thời gian và với hy vọng. Đó là Nghịch cảnh Stockdale".

Viktor Frankl, nhà trị liệu tâm lý đã phát triển một khái niệm mà ông gọi là "lạc quan bi kịch", tức là lạc quan khi đối mặt với bi kịch. Sự "lạc quan bi kịch" tương tự như "Nghịch lý Stockdale", vì cả hai đều dẫn ra rằng để vượt qua nghịch cảnh hiện tại bạn cần thiết phải thừa nhận những khó khăn đan xen với một niềm tin tích cực rằng cuối cùng bạn sẽ chiến thắng.

Cuộc sống luôn đầy bất công, có khi lợi cho ta, nhưng cũng có khi bất lợi cho ta. Ai cũng phải trải nghiệm sự thất vọng hay những sự kiện đớn đau trong cuộc đời, những bước lùi mà không có một lý do hay một ai đó để đổ lỗi. Nghịch lý Stockdale dạy chúng ta trong những trường hợp như thế, hãy: “Giữ vững niềm tin rằng mình sẽ chiến thắng nhưng đồng thời cũng phải đối diện với sự thật phũ phàng của hiện tại”. Cả hai vế của nghịch lý ấy đều phải được giữ cân bằng, không để bên nào lấn lướt bên nào. Chỉ cần sự cân bằng đó bị phá vỡ, bạn sẽ trở nên hoặc lạc quan tếu hoặc đau khổ quá mức mà đánh mất niềm tin.

Xem thêm: Về Công ty Luật TNHH Everest

Luật sư Phạm Ngọc Minh - Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp