Tội hiếp dâm theo quy định của Bộ luật hình sự

1- Cấu thành tội hiếp dâm

Hiếp dâm là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dung tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc dùng thủ đoạn khác giao cấu hoặc quan hệ tình dục với người khác trái ý muốn của họ.

[a] Mặt khách thể của tội hiếp dâm

Tội hiếp dâm xâm phạm đến hai khách thể: Quyền tự do tình dục của con người và danh dự, nhân phẩm của con người. Dựa trên khách thể thì đối tượng của tội hiếp dâm bao gồm cả nam và nữ và người không rõ ràng về giới tính.

[b] Mặt khách quan tội hiếp dâm

Tội hiếp dâm là tội ghép trong đó hành vi Hiếp dâm bao gồm hai nhóm hành vi sau đây:

Thứ nhất, Người phạm tội thực hiện một trong các hành vi sau:

Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực: Dùng vũ lực là sử dụng sức mạnh vật chất để tấn công nạn nhân như trói, gây thương tích... Đe dọa dùng vũ lực: Các hành vi đe dọa sẽ sử dụng vũ lực nhằm tê liệt ý chí kháng cự của nạn nhân như kề súng, kề dao và người nạn nhân để đe dọa lấy tính mạng hoặc gây thương tích..

Lợi dung tình trạng không thể tự vệ của nạn nhân như: Nạn nhân bị say rượu hay chất kích, bị ốm...

Thủ đoạn khác: Dùng thuốc mê, thuốc kích dục, thuốc ngủ, nạn nhân bị lừa dối, bị nhầm lẫn

Thứ hai, Người phạm tội thực hiện một trong hai hành vi dưới đây:

"Giao cấu trái ý muốn": Bản tổng kết của Tòa án nhân dân tối cao số 329/HS2 ngày 11/5/1067 đề cập đến "khái niệm" giao cấu như sau:

"Giao cấu": chỉ cần có sự cọ sát trực tiếp dương vật vào bộ phận sinh dục của người phụ nữ (bộ phận từ môi lớn trở vào) với ý thức ấn sâu vào trong không kể sự xâm nhập của dương vật là sâu hay cạn, không kể có xuất tinh hay không thì tội Hiếp dâm được coi là hoàn thành, vì khi đó nhân phẩm, danh dự của người phụ nữ đã bị chà đạp. Như vậy theo y học, giao cấu cần được xếp vào một trong những hành vi tình dục thâm nhập.

Hành vi "quan hệ tình dục khác" là điểm mới được bổ sung tại Bộ luật Hình sự 2015 so với Bộ luật Hình sự 1999. Đây là hành vi mà ngoài hành vi giao cấu. Hành vi quan hệ tình dục khác là hành vi nhằm thỏa mãn nhu cầu tình cầu tình dục của mình với người khác dưới những hình thức nhất định như: quan hệ tình dục bằng đường miệng, đường hậu môn hoặc quan hệ tình dục khác không có sự tiếp xúc với bộ phận sinh dục. Các hành vi giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác luôn trái ý muốn của nạn nhân.

[c] Chủ thể của tội hiếp dâm

Đây là vấn đề gây tranh cãi. Theo quan điểm của bài này, tội hiếp dâm không chỉ có chủ thể đặc biệt là nam giới, mà nữ cũng có thể trở thành chủ thể đặc biệt của tội phạm này.

Thứ nhất, xuất phát từ khách thê: hành vi hiếp dâm xâm phạm đến quyền tự do tình dục, danh dự nhân phẩm của con người. Các quyền này không phải là đặc quyền dành riêng cho phụ nữ.

Thứ hai, về mặt kỹ thuật lập pháp, nếu tội nào có chủ thể đặc biệt thì làm luật thường chỉ rõ dấu hiệu đặc biệt của chủ thể ở phần giả định. Ví dụ: Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ rõ chủ thể là "người nào đủ 16 tuổi trở lên", Tội giết con mới đẻ Điều 124 quy định rõ "người mẹ nào..". Thực tiễn hiện này đã có hiện tượng nữ giới có hành vi hiếp dâm đối với nam giới hay người đồng tình... thì việc giải thích mở rộng dấu hiệu chủ thể của tội Hiếp dâm là điều cần thiết

[d] Mặt chủ quan của tội hiếp dâm

Người phạm tội thực hiện hành vi của mình là lỗi cố ý

Tội này hoàn thành khi có hành vi giao cấu hoặc quan hệ tình dục không phụ thuộc đã hoàn thành hoàn toàn về mặt sinh lý hay chưa.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Về hình phạt

Mức hình phạt của tội này được chia thành bốn khung, cụ thể như sau:

[a] Khung một (khoản 1) đối với tội hiếp dâm

Có mức phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Được áp dụng đối vối trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan.

[b] Khung hai (khoản 2) đối với tội hiếp dâm

Có mức phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:

Có tổ chức: Đối với ngưòi mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh (như thầy giáo đối với học sinh, thầy thuốc đối với bệnh nhân).

Nhiều người hiếp một người (nếu không thuộc trường hợp có tổ chức): được hiểu là trường hợp có từ hai người trở lên hiếp dâm một người. Cũng được coi là nhiều người hiếp dâm một người trong trường hợp có hai người trở lên bàn bạc với nhau là tất cả sẽ thay phiên nhau hiếp dâm một người, nhưng quá trình thực hiện tội phạm thì chỉ có một hoặc một số người đã thực hiện hành vi hiếp dâm (đây là dạng trường hợp đồng phạm giản đơn).

Phạm tội nhiều lần: được hiểu là trường hợp có từ hai lần phạm tội trở lên mà mỗi lần phạm tội này có đầy đủ các yếu tố cấu thành tội hiếp dâm. Đồng thời trong các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và còn trong thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đối với nhiều người (tức từ hai người bị hại trở lên). 

Có tính chất loạn luân (nghĩa là hiếp dâm đối với người cùng dòng máu về trực hệ hoặc người có quan hệ ruột thịt như anh, chị, em cùng cha, mẹ, với anh, chị, em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha).

Làm nạn nhân có thai (phải có giám định của cơ quan y tế chuyên môn).

Gây tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%.

Tái phạm nguy hiểm (xem giải thích tương tự ở tội giết người).

[c] Khung ba (khoản 3) đối với tội hiếp dâm

Có mức phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau:

Gây tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên.

Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.

Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.

[d] Khung bốn (khoản 4) đối với tội hiếp dâm

Có mức phạt tù từ năm năm đến mười lăm năm. Được áp dụng trong trường hợp hiếp dâm đối với người chưa thành niên từ đủ mười sáu tuổi đến dưới mười tám tuổi.

Ngoài việc bị áp dụng một trong các hình phạt chính nêu trên, tùy từng trường hợp cụ thể người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Tội hiếp dâm được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Tội hiếp dâm có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.