Tội phạm ma túy và những điều cần biết

 

Thời gian qua, cuộc đấu tranh phòng, chống các tội phạm về ma túy diễn ra hết sức cam go và quyết liệt. Do đó, Đảng và nhà nước ta đã đề ra và thực hiện chính sách hình sự nhất quán nhằm giải quyết triệt để vấn đề này.

 

 

 

 

 

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

 

 

Khái niệm ma túy

 

 

Khái niệm về ma túy được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Bộ luật hình sự năm 2015 xác định ma túy bao gồm nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa, cao côca; lá, hoa, quả, cây cần sa, lá cây côca; quả thuốc phiện khô; quả thuốc phiện tươi; hêrôin; côcain; các chất ma túy khác ở thể lỏng; các chất ma túy khác ở thể rắn.(đọc thêm: tư vấn pháp luật đầu tư)

 

 

Để hiểu rõ thuật ngữ trong khái niệm nêu trên thì tại Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 (sửa đổi, bổ sung năm 2008) quy định: Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành, theo đó:

 

 

(i) Danh mục I: Các chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học và cả đời sống xã hội; việc sử dụng các chất này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều trị tội phạm theo quy định đặc biệt của các cơ quan có thẩm quyền.

 

 

(ii) Danh mục II: Các chất ma túy được dùng hạn chế trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y yế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

 

 

(iii) Danh mục III: Các chất ma túy được dùng trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế theo quy định đặc biệt của các cơ quan có thẩm quyền.

 

 

(iv) Danh mục IV: Các tiền chất.

 

 

Cấu thành tội phạm ma túy trong vụ án về các tội phạm ma túy

 

 

(i) Mặt khách quan của tội phạm về ma túy chủ yếu là các hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sản xuất,...liên quan đến ma túy được quy đinh tại các điều từ Điều 247 đến Điều 259 Bộ luật hình sự năm 2015.

 

 

(ii) Mặt chủ quan của tội phạm: Trong các vụ án về ma túy thì tội phạm thực hiện các hành vi phạm tội với hình thức lỗi cố ý.

 

 

(iii) Chủ thể của tội phạm: Chủ thể của các tội phạm về ma túy là các chủ thể thường, riêng tội quy định tại Điều 259 Bộ luật hình sự năm 2015 phải là chủ thể đặc biệt, tức là người có chức vụ, quyền hạn.

 

 

Đặc điểm của vụ án về các tội phạm ma túy

 

 

Từ những đặc trưng pháp lý của nhóm tội phạm về ma túy nêu trên, vụ án về ma túy có đặc điểm sau:

 

 

(i) Ma túy là một chất gây nghiện có tác hại nguy hiểm cho xã hội cho nên chính sách hình sự và hình phạt đối với tội phạm về ma túy thường rất nghiêm khắc. Hình phạt áp dụng trong nhóm tội phạm về ma túy không có hình phạt cảnh cáo hoặc cải tạo không giam giữ mà chủ yếu là hình phạt tù. Do đó, khi áp dụng hình phạt tù, rất ít vụ án mà Tòa án áp dụng hình phạt treo.

 

 

(ii) Đối với các vụ án mua bán trái phép chất ma túy, bên cạnh hình phạt chính, Tòa án cũng hay áp dụng hình phạt bổ sung là hình phạt tiền hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Với số tiền và tài sản do phạm tội mà có công cụ hoặc phương tiện sử dụng vào việc phạm tội bị tịch thu công quỹ theo  Điều 47 Bộ luật hình sự năm 2015.(tìm hiểu thêm: dịch vụ ly hôn)

 

 

(iii) Trong một số vụ án lớn về ma túy liên quan đến đường dây, tổ chức thì số lượng bị can, bị cáo rất đông và nhiều người bị truy tố ở khung hình phạt cao nhất là chung thân, tử hình. Cho nên quá trình tố tụng, đặc biệt là phiên tòa xét xử thường diễn ra trong nhiều ngày và việc xét hỏi, tranh luận vừa phức tạp vừa tốn thời gian. Ngoài ra, nhiều vụ án ngoài tội danh liên quan đến ma túy còn đan xen nhiều tội danh khác như giết người cố ý gây thương tích, tội tàng trữ, sử dụng vũ khí quân dụng. Ngoài ra trong các vụ án về mua bán trái phép chất ma túy sẽ có những đối tượng bin truy tố, xét xử về hành vi rửa tiền theo Điều 324 Bộ luật hình sự năm 2015.

 

 

(iv) Đối tượng phạm tội về ma túy: Đa số các con nghiện thường có trình độ học vấn thấp, hiểu biết xã hội không cao. Thêm vào đó, họ thường có tiền án, tiền sự liên quan đến án ma túy, hành vi gây án mang tính chất công kích, mạnh bạo nên gây ra hậu quả pháp lý gây ra là rất lớn. Điều này, dẫn đến khó khăn cho cơ quan điều tra trong quá trình  điều tra, truy tố. Thái độ của họ trong quá trình giải quyết vụ án hoặc ngoan cố không khai nhận hoặc lúc nhận lúc không nhận tội và thường không tin vào việc bào chữa chữa của Luật sư.

 

 

(v) Quá trình điều tra các vụ án ma túy thường là quá trình truy xét lại các vụ việc đã diễn ra dựa vào lời khai của các đối tượng nên hồ sơ thường rất nhiều lời khai, nhiều bút lục. Bởi lẽ, nhiều vụ án được xử lý, khởi tố từ việc bắt người do phạm tội khai ra các hành vi mà mình đã thực hiện từ trước. Trên cơ sở đó, Cơ quan điều tra mới điều tra và thu thập chứng cứ làm rõ hành vi mà người phạm tội đã khai.