Vấn đề lỗi trong luật hình sự Việt Nam

1-Khái niệm lỗi

Trong luật hình sự Việt Nam, nguyên tắc có lỗi được coi là nguyên tắc cơ bản. Người phải chịu trách nhiệm hình sự theo luật hình sự Việt Nam không phải chỉ vì người này có hành vi khác quan có tính gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội mà con vì họ có lỗi trong việc thực hiện hành vi khách quan đó. Theo nguyên tắc này, luật hình sự Việt Nam không chấp nhận việc "quy tội khách quan", nghĩa là truy cứu TNHS chỉ trên cơ sở hành vi khách quan có tính gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội mà không xét đến lỗi của người thực hiện hành vi đó.

Người thực hiện hành vi có tính gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội bị coi là có lỗi nếu họ lựa chọn hành vi đó khi có điều kiện lựa chọn xử sự khác phù hợp với đòi hỏi của xã hội.

Với ý nghĩa là nội dung của lỗi, quan hệ giữa cá nhân người phạm tội với xã hội luôn luôn được thể hiện và tồn tại là quan hệ tâm lý nhất định của chủ thể với hành vi gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội. Đó là mặt hình thức của lỗi. Căn cứ vào mặt hình thức này cảu lỗi có thể định nghĩa lỗi như sau: "Lỗi là thái độ tâm lý của con người đối với hành vi có tính gây thiệt hại cho xã hội của mình và đối với hậu quả do hành vi đó gây ra được biểu hiện dưới hình thức cố ý hoặc vô ý"

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

2-Các hình thức lỗi theo pháp luật hình sự Việt Nam

Căn cứ vào đặc điểm cấu trúc tâm lý của yếu tố lý trí và ý chí trong những trường hợp có lỗi, luật hình sự Việt Nam chia lỗi thành hai loại: cố ý và vô ý,

Lỗi cố ý bao gồm lỗi cố ý trực tiếp và cố ý gián tiếp. Lỗi vô ý cũng gồm hai hình thức là vô ý vì quá tự tin và vô ý vì cẩu thả. Lỗi là nội dung biểu hiện của mặt chủ quan được phản ánh trong tất cả các cấu thành tội phạm. Trong mỗi cấu thành tội phạm cơ bản, dấu hiệu lỗi được xác định (về nguyên tắc) chỉ có thể là một loại lỗi - hoặc là lỗi cố ý hoặc là lỗi vô ý.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3-Lỗi với vấn đề tự do và trách nhiệm

Con người phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình vì hành vi của con người tuy có tính tất yếu nhưng đồng thời có tính tự do. 

Các nguyên nhân bên ngoài tác động đến con người không phải một cách máy móc mà phải thông qua sự suy xét (lý trí) và sự quyết định (ý chí) của họ. Để thỏa mãn nhu cầu trong đời sống, mỗi người có thể có nhiều biện pháp giải quyết và việc lựa chọn biện pháp nào là kết quả của hoạt động lý trí và ý chí. Chính vì vậy, trong những điều kiện khách quan giống nhau, mỗi người có thể lựa chọn biện pháp xử sự khác nhau. Con người khi đã có quyền lựa chọn là có tự do.

Tự do ý chí là khả năng tâm lý của con người, có thể tự mình lựa chọn và thực hiện biện pháp xử sự trong những điều kiện xã hội nhất định. Người đã lựa chọn biện pháp xử sự có tính gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội khi có thể xử sự phù hợp với đòi hỏi của xã hội thì phải chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình. Tự do là cơ sở để lên áni người có hành vi có tính gây (hoặc đe dọa gây) thiệt hại cho xã hội.

Tự do là cơ sở của trách nhiệm và trách nhiệm chỉ đặt ra cho con người khi họ có tự do, Người xử sự trái với đòi hỏi của xã hội trong khi có tự do là người có lỗi. Trách nhiệm chỉ đặt ra cho người có lỗi.

4-Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Vấn đề lỗi trong luật hình sự Việt Nam được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại. 

[b] Bài viết Vấn đề lỗi trong luật hình sự Việt Nam có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật:  (024) 66 527 527, E-mail:  info@everest.org.vn.