Pháp trị: Xem xét kỹ ý đồ bổ nhiệm hay bãi miễn đại thần của nước thù địch

Sát địch quốc phế trí

Kẻ địch dốc sức mê hoặc nhà vua làm cho nhà vua mắc sai lầm. Nếu nhà vua không xét rõ sự việc thì kẻ địch sẽ khiến nhà vua bổ nhiệm hay bãi miễn đại thần theo ý đồ của chúng. 

Ở đây, Hàn Phi Tử nhấn mạnh, vì mối quan hệ lợi hại khác nhau giữa ta và địch, nên có bề tôi luôn âm mưu hãm hại người tài đức, ủng hộ người bất tài. Đây cũng chính là yêu cầu thứ sáu của Hàn Phi Tử, nhà vua cần phải xem xét, đề phòng và loại trừ hiểm họa bổ nhiệm hay bãi miễn đại thần theo ý đồ của nước thù địch.

Thời Xuân Thu, Tề Cảnh công từng bị Khổng Tử chê cười ở Giáp Cốc, vốn đã canh cánh trong lòng. Lúc này, hiền tướng Yến Anh của Tề Cảnh công lại qua đời, không có ai phò tá, trong khi đó nước Lỗ trọng dụng Khổng Tử. 

Nước Lỗ vì có Khổng Tứ giúp sức, chẳng mấy chốc xã hội ổn định, người đi đường không nhặt đồ người khác đánh rơi. 

Vì thế, Tề Cảnh công chẳng những có chỗ khó nói, mà còn hơi hoang mang lo sợ, ông hỏi đại phu Lê Thả: Nước Lỗ trọng dụng Khổng Tử là mối uy hiếp rất lớn đối với nước ta, mai này nước Lỗ phát triển nghiệp bá, chắc chắc sẽ hại chúng ta đầu tiên. Ta nên làm thế nào bây giờ?

Lê Thả trả lời Tề Cảnh công:

Nếu đại vương thử dùng kế “bổ nhiệm hay bãi miễn đại thần theo ý đồ của nước thù địch”, thì có thể dễ dàng loại bỏ Khổng Khâu giống như một cọng lông. Sao đại vương không dùng bổng lộc hậu hĩnh và chức vị cao quý chiêu nạp Khổng Khâu hoặc tặng Lỗ Ai công mấy cô ca kỹ để ông ta phóng túng mê mẩn? Chẳng nhẽ đại vương chưa nghe câu “ăn no rồi lại muốn hoang dâm, đói khổ sinh lòng trộm cắp”? Nay nước Lỗ thái bình thịnh trị, Lỗ Ai công ắt hẳn sẽ đi vào con đường hiếu sắc. Ông ta sẽ không khách khí mà thu nạp hết mỹ nữ của nuớc ta.

Khi thấy Lỗ Ai công mê ca múa, ngày đêm lui tới chỗ kỹ nữ, bỏ bê chính sự, Khổng Khâu nhất định sẽ khuyên can. Sau khi can gián Lỗ Ai công vẫn không nghe, Khổng Khâu sẽ đoạn tuyệt quan hệ với nước Lỗ cho mà xem. Một khi Khổng Khâu tức giận bỏ đi, chẳng phải bệ hạ có thể gối cao đầu, không cần lo nghĩ gì ư?

Tề Cảnh công cho rằng đây là diệu kế, liền nói: “Ðược”.  

Lập tức hạ lệnh sai Lê Thả đi tuyển chọn mười sáu mỹ nữ, dạy ca múa truyền mê thuật, chuẩn bị ném mười sáu quả lựu đạn sang nước Lỗ.

Sau khi huấn luyện mỹ nữ thành thục, Tề Cảnh công còn chọn mấy chục cỗ xe ngựa hạng tốt, chở gấm vóc lụa là, cùng dâng tặng nước Lỗ, nói là quà mừng thọ Lỗ Ai công.

Một vị thừa tướng khác của Lỗ Ai công tên là Quý Tư, mới nghe được “tin tốt” này đã cảm thấy rạo rực trong lòng, vội thay đổi y phục, ngồi xe ra cửa Nam xem xét. Quả nhiên, mỹ nữ của nước Tề chẳng phải hạng tầm thường, nhìn thấy các cô gái biểu diễn ca múa uyển chuyển, thướt tha ngay tại đó, Quý Tư không khỏi hồn xiêu phách lạc, mê mẩn thần hồn.

Vì mê nữ sắc, Quý Tư quên vào triều báo cáo việc này. Lỗ Ai công phải cho gọi mấy lần, ông mới uể oải vào cung. 

Lỗ Ai công đưa thư của nước Tề cho ông xem. Quý Tư lập tức nói: Ðó là ý tốt của Tề vương, chúng ta không thể từ chối, không thể từ chối, nhất định phải nhận hết mới được.

Lỗ Ai công cũng định bụng nhận hết cống phẩm, nay thấy Quý Tư nói như vậy, ông hỏi thẳng: Mỹ nữ đang ở đâu?

Và thế là Quý Tư dẫn Ai công đi. Một vua một tôi thay đổi y phục, ra cửa Nam. Sứ giả nước Tề biết được hành động bí mật này bèn căn dặn mỹ nữ ra sức phô diễn. Hai vị vua tôi nước Lỗ nhìn thấy người đẹp như gặp phải thuốc mê, chân tay nhảy múa.

Ở trước mặt Lỗ Ai công, Quý Tư còn có vẻ kiềm chế một chút: Bệ hạ muốn đi xem những con ngựa tốt kia không?

Lỗ Ai công trả lời: Không cần xem. Mỹ nữ đã đủ rồi, không cần xem ngựa tốt.

Tối hôm đó trở về cung, Tề Cảnh công sai Quý Tư viết thư hồi âm cảm ơn Tề vương, trọng thưởng sứ giả nước Tề, thu nhận hai lễ vật hậu hĩnh kia vào cung. Ngoài ra, ông còn ban ơn quá mức, chia cho Quý Tư mấy ả mỹ nữ. 

Từ đó, Lỗ Ai công mê mẩn nữ sắc, không lên triều buổi sớm.

Khổng Tử biết chuyện, thở dài. Tử Lộ ở bên cạnh nói: Vua Lỗ đã sa vào mê hồn trận, xem nhẹ việc nước. Thầy, Chúng ta đi chứ ạ?

Khổng Tử đáp: Đừng vội. Dịp tế giao đã đến rồi, đây là việc lớn của một nước. Nếu nhà vua vẫn chưa quên tế giao thì nước Lỗ vẫn cứu được, bằng không đến lúc đó chúng ta đi cũng chưa muộn!

Đến tế giao, Lỗ Ai công vẫn tới tế lễ như lệ cũ, nhưng ông chẳng hề có một chút thành ý nào. Tế xong, ngay đến phần thịt tế ông cũng không chia cho quần thần, vội vàng trở về cung hưởng lạc. 

Lúc này, Khổng Tử nói với Tử Lộ rằng: Nhà anh mau đi thông báo với các bạn đồng môn, thu dọn hành lý, sáng sớm ngày mai chúng ta đi.

Khổng Tử rời nước Lỗ đến nước Sở. Tề Cảnh công và Lê Thả nhìn nhau, cười khoái chí.

Hàn Phi Tử - Nội trữ thuyết hạ lục vi 

Địch chi sở vụ, rại dâm sát nhi tựu mĩ, nhân chủ bất sát, tắc địch phế trí hỹ.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thuế - kế toán của Công ty Luật TNHH Everest

Phạm Nhật Thăng, điều phối marketing online của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (tham khảo: Hàn Phi Tử, mưu lược tung hoành).