Các tội phạm về chức vụ - Những vấn đề chung
1-Khái niệm các tội phạm về chức vụ
Căn cứ Điều 352 Bộ luật Hình sự năm 2015 (BLHS): “Các tội phạm về chức vụ là những hành vi xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức do người có chức vụ thực hiện trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ”.
Trong đó, người có chức vụ được hiểu là “người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhât định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ”
Các tội phạm về chức vụ được quy định trong BLHS bao gồm:
+ Tội tham ô tài sản (Điều 353 BLHS);
+ Tội nhận hối lộ (Điều 354 BLHS);
+ Tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355 BLHS);
+ Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 356 BLHS);
+ Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ (Điều 357 BLHS);
+ Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi (Điều 358 BLHS);
+ Tội giả mạo trong công tác (Điều 359 BLHS);
+ Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 360 BLHS);
+ Tội cố ý làm lộ bí mật công tác; tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác (Điều 361 BLHS);
+ Tội vô ý làm lộ bí mật công tác; tội làm mất tài liệu bí mật công tác (Điều 362 BLHS);
+ Tội đào nhiệm (Điều 363 BLHS);
+ Tội đưa hối lộ (Điều 364 BLHS);
+ Tội môi giới hối lộ (Điều 365 BLHS);
+ Tội lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi (Điều 366 BLHS).
[a] Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của các tội phạm về chức vụ là chủ thể đặc biệt, là người có chức vụ, quyền hạn. Điều 352 Bộ luật Hình sự năm 2015 đã xác định rõ dấu hiệu “chức vụ”. Bên cạnh những người có chức vụ, chủ thể của các tội phạm về chức vụ có thể chỉ là những người có quyền hạn. Quy định các tội phạm về chức vụ tại BLHS 2015 có sự thay đổi lớn về chủ thể. Chủ thể của các tội phạm này ngoài đã được mở rộng phạm vi chủ thể sang các các doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước.
Trong một số trường hợp, chủ thể của các tội phạm về chức vụ không phải là người có chức vụ, quyền hạn nhưng “thông qua” người có chức vụ, quyền hạn có thể xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan hoặc tổ chức. Đó là các tội: Tội đưa hối lộ (Điều 364 BLHS); tội môi giới hối lộ (Điều 365 BLHS) hoặc tội lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ quyền hạn để trục lợi (Điều 366 BLHS).
[b] Khách thể của tội phạm
Khách thể của các tội phạm về chức vụ là những quan hệ xã hội đảm bảo cho hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức. Các quan hệ xã hội này bị các tội phạm về chức vụ xâm hại. Qua đó, các tội phạm về chức vụ có thể gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, của xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Theo đó, đối tượng tác động của các tội phạm về chức vụ là hoạt động thực thi công vụ, nhiệm vụ của người có chức vụ, quyền hạn.
[c] Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan của các tội phạm về chức vụ tuy có nhiều dạng hành vi khác nhau nhưng có chung đặc điểm là gắn với công vụ, nhiệm vụ của người có chức vụ, quyền hạn.
Hậu quả mà các tội phạm về chức vụ có thể gây ra là thiệt hại cho lợi ích nhà nước, xã hội hoặc quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Trong một số cấu thành tội phạm, hậu quả thiệt hại về tài sản được quy định là dấu hiệu định tội như cấu thành tội phạm của tội tham ô tài sản (Điều 353 BLHS), tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355 BLHS), tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 356 BLHS), tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ (Điều 357 BLHS)... Đối với những tội phạm này, việc xác định mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả nghiêm trọng là cần thiết khi định tội.
[d] Mặt chủ quan của tội phạm
Trong các tội phạm về chức vụ, đa số tội được thực hiện với lỗi cố ý. Tuy vậy, có một số tội được thực hiện với lỗi vô ý như: Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 360 BLHS); tội vô ý làm lộ bí mật công tác; tội làm mất tài liệu bí mật công tác (Điều 362 BLHS).
Ở một số cấu thành tội phạm, động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác được quy định là dấu hiệu định tội. Đó là các tội: Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 356 BLHS); tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ (Điều 357 BLHS); tội giả mạo trong công tác (Điều 359 BLHS).
Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest
2-Hình phạt đối với các tội phạm về chức vụ
Đây là nhóm tội có số lượng tội phạm được quy định hình phạt chính là tử hình nhiều nhất trong BLHS. Các tội phạm về chức vụ là nhóm tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất khác nhau. Do vậy, hình phạt chính được quy định cho một số tội có thể đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình như tội tham ô tài sản (Điều 353 BLHS); tội nhận hối lộ (Điều 354 BLHS); tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355 BLHS) nhưng bên cạnh đó có một số tội mà hình phạt cao nhất chỉ đến 02 năm hoặc 07 năm tù như tội vô ý làm lộ bí mật công tác (Điều 362 BLHS); tội đào nhiệm (Điều 363 BLHS).
Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest
3-Khuyến nghị của công ty Luật Everest
[a] Bài viết Các tội phạm về chức vụ - Những vấn đề chung được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
[b] Bài viết Các tội phạm về chức vụ - Những vấn đề chung có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.
TVQuản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm