Cơ quan hành chính nhà nước

1- Khái niệm cơ quan hành chính nhà nước

Cơ quan hành chính nhà nước là Cơ quan quản lý chung hay từng lĩnh vực công tác, có nhiệm vụ thực thi pháp luật và chỉ đạo việc thực hiện các chính sách, kế hoạch của nhà nước.

Ở Việt Nam, cơ quan hành chính nhà nước được hình thành từ các cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp, Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất và là cơ quan chấp hành của Quốc hội, Chính phủ do Quốc hội thành lập, Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương và là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, do Hội đồng nhân dân và cơ quan cùng cấp bầu và miễn nhiệm. Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp hợp thành hệ thống cơ quan hành chính nhà nước.

2- Đặc điểm cơ quan hành chính nhà nước

(i) Tập hợp những con người có tính độc lập tương đối về cơ cấu-tổ chức.

(ii) Chịu sự giám sát lãnh đạo của các cơ quan quyền lực tương ứng.

(iii) Thực hiện các hoạt động mang tính dưới luật – hoạt động tiến hành trên cơ sở và để thi hành luật.

(iv) Thẩm quyền chỉ giới hạn trong phạm vi hoạt động chấp hành và điều hành.

(v) Tất cả các cơ quan có mối quan hệ chặt chẽ (trực thuộc trên – dưới, ngang – trái) có trung tâm chỉ đạo là Chính phủ.

3- Hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước

Hệ thống ở Trung ương

(i) Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

(ii) Bộ, các cơ quan ngang Bộ và các cơ quan khác trực thuộc Chính phủ.

Hệ thống ở địa phương

(i) UBND các cấp, Chủ tịch UBND.

(ii) Các cơ quan chuyên môn của UBND (Sở, phòng…).

(iii) Ban lãnh đạo các xí nghiệp, cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp của nhà nước.

Phân loại cơ quan hành chính nhà nước

Các cơ quan hành chính nhà nước có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau.

Theo cơ sở pháp lý của việc thành lập

Các cơ quan hành chính mà việc thành lập nó được hiến pháp quy định (cơ quan hiến định):

(i) Chính phủ.

(ii) Uỷ ban nhân dân các địa phương.

(iii) Các cơ quan hành chính Nhà nước được thành lập trên cơ sở các đạo luật các văn bản dưới luật:

• Các bộ, cơ quan ngang bộ.

• Các tổng cục, cục, vụ, các sở, ban thuộc các cơ quan hiến định.

• Các đơn vị hành chính sự nghiệp cơ sở trong các lĩnh vực văn hoá y tế giáo dục quốc phòng trật tự trị an…

Căn cứ vào địa giới hoạt động

(i) Các cơ quan hành chính nhà nước trung ương:  gồm chính phủ, các bộ, các cơ quan ngang bộ quản lý nhà nước về ngành hay lĩnh vực công tác. Hoạt động quản lý của các cơ quan này bao trùm trong phạm vi toàn quốc.

(ii) Các cơ quan hành chính nhà nước địa phương gồm uỷ ban nhân dân, các sở, phòng, ban thuộc uỷ ban nhân dân hoạt động quản lý trong phạm vi lãnh thổ địa phương.

Căn cứ theo phạm vi thẩm quyền

(i) Cơ quan có thẩm quyền chung: gồm chính phủ và uỷ ban nhân các cấp. Những cơ quan này, theo quy định của hiến pháp, có thẩm quyền giải quyết mọi vấn đề thuộc các ngành, các lĩnh vực khác nhau trên toàn quốc hoặc trên từng địa phương.

(ii) Cơ quan có thẩm quyền riêng: gồm các bộ, cơ quan ngang bộ, là những cơ quan quản lý theo ngành hoặc theo chức năng, trực tiếp quản lý một ngành, một lĩnh vực hoặc một số lĩnh vực trên phạm vi cả nước.

Căn cứ theo chế độ lãnh đạo cơ quan hành chính nhà nước gồm:

(i) Các cơ quan được tổ chức và hoạt động theo chế độ lãnh đạo tập thể.

(ii) Các cơ quan được tổ chức và hoạt động theo chế độ lãnh đạo một thủ trưởng.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện; nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật; hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

2. Bài viết có sử dụng kiến thức ý kiến của chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo; bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.