Đặc điểm và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt

1- Khái niệm thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế đánh vào nhiều loại hàng hóa, dịch vụ đặc biệt cần quy định chặt chẽ để chỉ đạo sản xuất, tiêu dùng và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Trong lịch sử, thuế đặc biệt  xuất hiện từ rất sớm. Từ thời Hy Lạp và La Mã cổ đại, các loại thuế đánh vào việc tiêu thụ hàng hóa, chẳng hạn như thuế hàng  nhập khẩu (thuế nhập khẩu) và thuế tiêu thụ đặc biệt, không quan trọng bằng thuế nhập khẩu trong việc tạo ra nguồn thu cho nhà nước thời đó

Theo thời gian, vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt ngày càng trở nên quan trọng. Các nước đã xem loại thuế này là công cụ cần thiết để tạo  và tăng  nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Loại thuế đầu tiên được áp dụng ở Hoa Kỳ là thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu whisky.

Vào năm 1792, ba năm sau khi Quốc hội Hoa Kỳ ban hành quyền đánh thuế đối với công dân Hoa Kỳ. Thuế đặc biệt đánh vào hàng hóa: rượu, bia, thuốc lá điếu, xì gà và thuốc lá. Đây là hai loại thuế là nguồn thu nhập chính của chính quyền thuộc địa trong thế kỷ 19. 

Tại Việt Nam, thuế tiêu thụ có hiệu lực từ năm 1990. Luật đầu tiên về thuế tiêu thụ đặc biệt này được đánh vào sáu sản phẩm sản xuất trong nước: thuốc lá, rượu, bia, pháo, bài  và vàng mã. Sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt năm 1993 đã giảm danh mục các mặt hàng chịu thuế  đặc biệt xuống còn 4 loại hàng hóa chịu thuế: thuốc lá, rượu, bia và pháo hoa. 

Việc cải cách và sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt  năm 1995 đã đánh dấu một bước phát triển trong quá trình hoàn thiện Luật thuế  đặc biệt, thể hiện ở việc luật này đã mở rộng đối tượng chịu thuế  đặc biệt. và thuế không chỉ đối với hàng hóa sản xuất trong nước mà còn  cả hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là theo Đạo luật, đạo luật này sửa đổi và bổ sung một số điều của Đạo luật thuế tiêu thụ đặc biệt năm 1995.

Các mặt hàng chịu thuế là: thuốc lá, rượu, bia, pháo nổ, xăng dầu và ô tô nhập khẩu từ 24 chỗ ngồi trở xuống Xăng và ô tô từ 24 chỗ ngồi trở xuống nhập khẩu là  mặt hàng mới được đưa vào Danh mục  tiêu thụ đặc biệt phản ánh chính sách  của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo vệ ngành công nghiệp ô tô trong nước trong giai đoạn này. 

Việc thu thuế ở khâu sản xuất giúp nhà nước ghi nhận khá chính xác số lượng hàng hóa chịu thuế thực tế của các nhà máy sản xuất, cũng như năng lực sản xuất của họ, từ đó nhà nước sẽ ra lệnh cho hoạt động sản xuất kinh doanh của chủ thể một cách hiệu quả. đối với thuế đặc biệt và có chính sách điều chỉnh thích đáng đối với các hoạt động này.

Ngoài ra, việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt Đặc biệt trong khâu nhập khẩu, cần thực hiện chính sách bảo hộ sản xuất trong nước, vì nguồn thu trong đợt này được quản lý bởi nhà nước cho phép nhập khẩu Quản lý hàng hóa và dịch vụ được coi là đặc biệt và không được khuyến khích.

Trước khi Việt Nam thực hiện các nghĩa vụ quốc tế, chính phủ cũng đã đưa ra chính sách ưu đãi thuế đối với hàng hóa đặc biệt chịu thuế được sản xuất tại Hoa Kỳ. Có thể kể đến như ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước, bia tươi, nồng độ cồn thấp... Chính sách ưu đãi này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất tích lũy, mở rộng đầu tư, phát triển sản xuất, doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn hội nhập.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thuế - kế toán của Công ty Luật TNHH Everest

2- Thuế tiêu thụ đặc biệt đánh ở khâu nào?

Thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ được đánh một lần ở khâu sản xuất hoặc khâu nhập khẩu và cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Hàng hoá và dịch vụ khi đưa ra thị trường không phải chịu thuế  đặc biệt. 

Đối với hàng hoá nhập khẩu trong đợt nhập khẩu là giá tính thuế nhập khẩu cộng với thuế nhập khẩu. Hàng hoá nhập khẩu được miễn, giảm thuế nhập khẩu thì giá tính thuế không bao gồm số thuế nhập khẩu được miễn giảm. Hàng hoá tiêu thụ đặc biệt nhập khẩu được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt  nhập khẩu khi xác định mức thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp khi bán hàng. 

Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt được hoàn thuế đã nộp trong các trường hợp sau:

(i) Hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất.

(ii) Hàng hoá là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng hoá xuất khẩu.

(iii) Thanh toán thuế tài chính trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, tách, tách, giải thể, phá sản, chuyển đổi chủ sở hữu, tổ chức lại doanh nghiệp, chấm dứt hoạt động có số thuế nộp thừa.

(iv) Có quyết định hoàn thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật và trường hợp hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt theo điều ước quốc tế do nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết.

(v) Việc hoàn thuế tiêu thụ nêu tại điểm a và  b khoản này chỉ áp dụng cho hàng hóa thực xuất.

(vi) Người nộp thuế sản xuất hàng hóa tiêu thụ đặc biệt bằng cách nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Đối với nguyên liệu đã nộp thuế tiêu thụ thì số thuế nguyên liệu đã nộp có thể được khấu trừ  khi xác định số thuế  đặc biệt phải nộp ở khâu sản xuất nếu có đủ giấy tờ hợp pháp.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thương mại của Công ty Luật TNHH Everest

3- Đặc điểm của thuế tiêu thụ đặc biệt

Thứ nhất, thuế tiêu thụ đặc biệt được thu một lần vào khâu sản xuất, nhập khẩu hàng hoá, hoặc kinh doanh dịch vụ. Đây là loại thuế tiêu dùng một giai đoạn nên không gây nên sự trùng lắp qua các khâu của quá trình luân chuyển hàng hoá. Vì vậy, có tác dụng giảm thiểu chi phí hành thu song đòi hỏi chế độ kiểm tra, giám sát thật chặt chẽ nhằm đảm bảo hạn chế tới mức tôi đa sự thất thu thuế tiêu thụ đặc biệt thông qua việc gian lận về sô" lượng hàng hoá sản xuất và tiêu thụ.

Thứ hai, thuế tiêu thụ đặc biệt thường có mức động viên cao. Thuế tiêu thụ đặc biệt có thể được xác định trên cơ sở giá trị hoặc trên cơ sở đơn vị đo lưòng khác và thường được thu với mức thuế suất cao hơn so vối thuế tiêu dùng thông thường. Đặc điểm này thể hiện quan điểm điều tiết của Nhà nước thông qua thuế tiêu thụ đặc biệt. Xét ở khía cạnh quản lý, việc sản xuất và cung cấp các loại hàng hoá, dịch vụ được coi là đặc biệt không chỉ liên quan đến các vấn đề kinh tế, phân bổ nguồn lực mà còn liên quan đến các vấn đề xã hội.

Vì vậy, để sản xuất và tiêu dùng hàng hoá và dịch vụ này theo định hướng của Nhà nước, thì cần thiết phải sử dụng mức thuê cao thông qua thuế tiêu thụ đặc biệt để hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hợp lý. Xét ở khía cạnh phân phối thu nhập, đối tượng tiêu dùng phần lớn các hàng hoá, dịch vụ đặc biệt này là những người có thu nhập cao. Vì vậy, thuế tiêu thụ đặc biệt cần xây dựng mức động viên cao nhằm điều tiết thu nhập của những người có thu nhập cao, đảm bảo công bằng xã hội.

Thứ ba, danh mục hàng hoá, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không nhiều và thay đổi tuỳ thuộc vào điểu kiện phát triển kinh tế - xã hội và mức sông của dân cư. Với việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt tương đối hẹp cho nên có thể có ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tiêu dùng và phân phối nguồn thu nhập. Do đó, thuế tiêu thụ đặc biệt là công cụ rất có hiệu quả của các mục tiêu chính sách khác ngoài mực tiêu nguồn thu.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực đầu tư của Công ty Luật TNHH Everest

4- Vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt

Do thuế tiêu thụ đặc biệt thường có mức thuế suất cao. Điều này tạo ra tiềm năng lớn cho thu nhập của ngân sách Nhà nước. 

(i) Là công cụ quan trọng giúp Nhà nước điều tiết sản xuất và tiêu dùng. Do mức thuế suất cao nên sẽ góp phần ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tiêu dùng. Với mục đích hạn chế sản xuất và tiêu dùng những hàng hóa, dịch vụ không có lợi cho nền kinh tế và xã hội.

(ii) Thuế tiêu thụ đặc biệt góp phần tái phân phối thu nhập của người có thu nhập cao. Đảm bảo tính công bằng xã hội.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hành chính của Công ty Luật TNHH Everest

5- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Đặc điểm và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Đặc điểm và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66  527 527, E-mail: info@everest. org.vn.