Luật sư bào chữa theo hướng không phạm tội hoặc giảm nhẹ tội danh

1- Luật sư bào chữa theo hướng không phạm tội

Trong loại án này, rất nhiều tội danh mà khoảng cách giữa phạm tội và không phạm tội rất gần nhau nếu xuất hiện các tình tiết loại trừ tính chất tội phạm của hành vi như phòng vệ chính đáng, tình thế cấp thiết, sự kiện bất ngờ (như hành vi phòng vệ chính đáng và hành vi cấu thành tội giết người, tội cố ý gây thương tích). Cũng có những hành vi mà lời khai của người phạm tội có ý nghĩa rất lớn trong việc thu hẹp khoảng cách giữa phạm tội và không phạm tội (tất nhiên còn phải căn cứ vào các chứng cứ khác).

Chẳng hạn, lời khai về yếu tố miễn cưỡng để xác định có hay không có hành vi cưỡng dâm hay hành vi đó là thuận tình giao cấu, lời khai về mức độ nghiêm trọng của danh dự bị Xúc phạm để xác định có hay không có hành vi làm nhục người khác hay chỉ ở mức xử lý hành chính...

Do đó trong luận cứ bào chữa, Luật sư phải xác định được câu hỏi pháp lý mấu chốt, đồng thời cần phải phân tích những căn cứ pháp lý chứng minh khách hàng không phạm đội. Trong vụ án về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người việc phân tích chứng minh bị cáo không phạm tội thường tập trung vào các trường hợp sau:

+ Có chứng cứ xác định khách hàng ngoại phạm như vụ án Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén, Hàn Đức Long...;

+ Tuy khách hàng thực hiện hành vi những hậu quả không phải do hành vi của khách hàng gây ra;

+ Tài liệu y học, tài liệu giám định đã chỉ rõ không đủ cơ sở để buộc tội khách hàng (nạn nhân chết do tự sát chứ không phải do khách hàng giết, thương tích chưa đủ để phải chịu năng lực hình sự, lông tóc để lại trên hiện trường trong vụ án hiếp dâm là của người khác chứ không phải của khách hàng...);

+ Hành vi không thoả mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm (khách hàng không có lỗi, không thoả mãn dấu hiệu chủ thể đặc biệt của tôi hiếp dâm...);

+ Lời khai của người làm chứng, bị hại, của các bị cáo khác liên quan cũng như những tài liệu có trong hồ sơ vụ án không đủ để chứng minh hành vi phạm tội của bị cáo;

+ Chủ thể của tội phạm là những người không có năng lực trách nhiệm hình sự như chưa đủ tuổi chịu năng lực hình sự theo Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015.

Xem thêm: Dịch vụ Luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest.

2- Luật sư bào chữa theo hướng giảm nhẹ tội danh

Khi Luật sư bào chữa theo hướng chuyển sang tội danh nhẹ hơn cho khách hàng, cần lưu ý: trong nhóm tội này có rất nhiều tội danh có cấu thành tội phạm gần giống nhau. Luật sư cần bám sát dấu hiệu cấu thành tội phạm và các vấn đề pháp lý phải thỏa mãn khi xác định TNHS của bị can, bị cáo. Nếu khách hàng của mình bị truy tố về tội có khung hình phạt nặng mà có chỉ ra những sai lầm trong việc xác định không đúng tội danh của bản cáo trạng, đồng thời nêu rõ hành vi của khách hàng chỉ cấu thành một tội phạm khác nhẹ hơn. Những trường hợp đề nghị chuyển sang tội danh khác nhẹ hơn thường là:

Tội giết người (Điều 123) sang tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác (Điều 134), tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 125), giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 126);

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác (Điều 134) sang tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 135), tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 136);
Tội hiếp dâm (Điều 141) sang tội cưỡng dâm (Điều 143); tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142) sang tội hiếp dâm (Điều 141);

Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 144) sang tội cưỡng dâm (Điều 143).

Luật sư cần bám chắc vào các dấu hiệu cấu thành tội phạm của tội nhẹ hơn, từ đó đối chiếu với các tình tiết của vụ án để phân tích, lập luận chỉ rõ tội danh bị truy tố là không đúng mà tội danh nhẹ hơn mới có cơ sở để thuyết phục HĐXX. Đa số các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người có cấu thành vật chất, tức là phải có hậu quả xảy ra thì tội phạm mới được coi là hoàn thành. Vì vậy để truy cứu TNHS về những tội này thì cần làm rõ hậu quả của tội phạm phải do chính hành vi phạm tội đó gây ra.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest.