Kỹ năng của Luật sư trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự

1- Với tư cách là người bào chữa cho người bị buộc tội

Trước khi vụ án được khởi tố, nêu Luật sư có được những chứng cứ, tài liệu do Luật sư thu thập hay do khách hàng cung cấp thể hiện chưa đủ cơ sở để khởi tố vụ án, khởi tố bị can thì phải cung cấp ngay cho cơ quan có thẩm quyền để các cơ quan này xem xét.T

Thực tế cho thấy, có nhiều trường hợp do các nguyên nhân như bị áp lực bởi dư luận xã hội hoặc của phía bị hại hay do nóng vội... mà cơ quan tố tụng đã vội vàng khởi tố vụ án, khởi tố bị can mặc dù chỉ mới có lời tố cáo của bị hại, thiếu những chứng cứ vật chất chứng minh hành vi phạm tội như chưa có kết quả giám định pháp y, chưa thu giữ được vật chứng hoặc không có lời khai của người làm chứng.

Khi đã có quyết định khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can, Luật sư phải kiểm tra về căn cứ, thẩm quyền và trình tự khởi tố. Đặc biệt, luật sư cần hết sức chú ý kiểm tra các nguồn chứng cứ được sử dụng làm cơ sở cho căn cứ khởi tố vụ án có tính chất đặc thù của nhóm tội, như: Kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi  Kết luận giám định pháp y; Các lời khai của bị hại, của người làm chứng... Luật sư không chỉ kiểm tra các thuộc tính (tính xác thực, tính liên quan và tính hợp pháp) của các nguồn chứng cứ này mà còn phải đối chiếu với các quy định của Bộ luật hình sự để xem xét có hay không căn cứ để khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Ví dụ: quy định về tỷ lệ % tổn hại sức khỏe trong các tội xâm phạm sức khỏe; hay quy định về độ tuổi của nạn nhân trong một số tội phạm;

Đối với những vụ án khởi tố theo yêu cầu của bị hại đương nhiên Luật sư phải kiểm tra có hay không yêu cầu khởi tố theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự;

Luật sư cũng cần phải đánh giá các chứng cứ và đối chiếu với các quy định của Bộ luật hình sự để xác định tội danh mà cơ quan tố tụng áp dụng ghi trong các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đúng hay chưa, trong đó đặc biệt lưu ý đến những trường hợp hay có sự nhầm lẫn như đã nêu ở các bài viết trước.

Trên cơ sở sự kiểm tra, đánh giá các nguồn chứng cứ do cơ quan tố tụng thu thập và trên cơ sở các chứng cứ, tài liệu do chính Luật sư thu thập hoặc do khách hàng cung cấp, đối chiếu với quy định của Bộ luật hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự, Luật sư cần có những đề xuất, kiến nghị kịp thời tụng để bào chữa cho người bị buộc tội ngay giai đoạn này. Chẳng hạn: Đề xuất triệu tập và lấy lời khai của người làm chứng : trưng cầu giám định; Kiến nghị không khởi tố hoặc hủy bỏ quyết định khởi tố, kiến nghị thay đổi quyết định khởi tố, kiến nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn được áp dụng.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

2- Với tư cách là người bảo vệ cho đương sự

Luật sư cần cung cấp các nguồn chứng cứ, tài liệu do Luật sư thu thập được hoặc do khách hành cung cấp cho cơ quan xét làm căn cứ khởi tố vụ án, khởi tố bị can;

Trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của bị Luật sư giúp bị hại làm đơn yêu cầu khởi tố kèm theo các chứng của tài liệu làm căn cứ;

Trong trường hợp vụ án và bị can đã được khởi tố thi Luật sư cần phải kiểm tra, đánh giá các nguồn chứng cứ và đối chiếu với định của Bộ luật hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự để xác định các quyết định khởi tố đi đúng quy định hay chưa và có đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại hay không.

Ví dụ: Có đủ cơ sở bị can thực hiện hành vi giết người, nhưng chỉ khởi tố về tội cố ý gây thương tích; Có nhiều người cùng thực hiện hành vi phạm tội, cùng gây thiệt hại cho bị hại nhưng chỉ có một người bị khởi tố.

Trong trường hợp cơ quan tó tụng không khởi tố vụ án thi Luật sự cần phải xem xét căn cứ mà cơ quan tố khởi tố vụ án quy định tại Điều 157 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Ngoài những áp dụng để không căn cứ chung đối với mọi vụ án thì cần đặc biệt lưu ý đến căn cứ “không có sự việc phạm tội” và “hành vi không cấu thành tội phạm" quyền tiến hành tố tụng áp dụng để không khởi tố vụ án có nhiều sai sót về tố tụng. Thực tiễn tố tụng cho thấy, đây là các căn cứ được cơ quan có thẩm sót, đặc biệt là trong các vụ án về các tội xâm phạm khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người.

Trên cơ sở kiểm tra, đánh giá các nguồn chứng cứ và đối chiếu, kiến nghị kịp thời để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại, như với quy định của Bộ luật hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự, Luật sư cần có những đề xuất và kiến nghị kịp thời để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại như: Đề xuất trung cầu giám định, Kiến nghị  áp dụng các biện pháp điều tra, các biện pháp ngăn chặn cần thiết; Khiếu nại đối với quyết định không khởi tố vụ án.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Kỹ năng của Luật sư trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Kỹ năng của Luật sư trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.