Kỹ năng của luật sư: những vấn đề chung về soạn thảo hợp đồng

I- CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI VIỆC SOẠN THẢO HỢP ĐỒNG

1- Luật sư hợp đồng hiểu và cụ thể được yêu cầu của khách hàng

Yêu cầu của khách hàng đối với việc soạn thảo hợp đồng là cơ sở để luật sư hợp đồng xác định kế hoạch soạn thảo và nội dung soạn thảo. Cũng là một đề nghị, về soạn thảo hợp đồng mua bán, hợp đồng chuyển nhượng cổ phần hoặc phần vốn góp hay hợp đồng về nhượng quyền thương mại, nhưng mỗi khách hàng đến gặp luật sư hợp đồng với yêu cầu soạn thảo và bối cảnh soạn thảo các loại hợp đồng khác nhau.

Không giống như một ý kiến tư vấn vốn có tính chất tương đối “kỹ thuật" và có thể theo một khuôn mẫu nhất định - “mở bài”, “kết luận" và “thân bài”, việc soạn thảo hợp đồng có tính chất khuôn mẫu hơn và đòi hỏi sự sáng tạo của luật sư hợp đồng để tạo ra một sản phẩm đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Không có hợp đồng nào giống hợp đồng nào, kể cả khi hợp đồng đều thuộc một lĩnh vực pháp lý hoặc thuộc một giao dịch tương tự. Các hợp đồng mà luật sư cần soạn thảo rất đa dạng, giống như chính tính đa dạng của các lĩnh vực hoạt động và yêu cầu của khách hàng.

2- Luật sư hợp đồng hiểu được bối cảnh của hợp đồng

Mỗi giao dịch đều có bối cảnh riêng đặc thù, đó là điều luật sư hợp đồng cần lưu ý để đưa ra những phương án soạn thảo hợp đồng đảm bảo rằng hợp đồng được soạn thảo vừa ghi nhận được bổi cảnh cụ thể, cấu trúc đặc thù của giao dịch, vừa đáp ứng và bảo vệ tốt nhất quyền lợi của khách hàng.

Để hiểu được bối cảnh vụ việc, luật sư hợp đồng cần tìm hiểu thông tin về các bên tham gia hợp đồng. Lý do, cơ sở các bên hướng đến trong hợp đồng. Nếu khách hàng chỉ đơn thuần hướng đến việc tìm hiểu thông tin, mong muốn của khách hàng mà bỏ qua thông tin của bên kia trong giao dịch thì có thể sẽ không đảm bảo được sự thuyết phục của hợp đồng.

Trong một số trường hợp, giao dịch cần thực hiện, tiến hành nhanh, gọn vì những lý do nhất định hoặc các bên có nhiều thời gian để thương thảo thì luật sư hợp đồng có thể sử dụng các phương án soạn thảo khác nhau để dự thảo hợp đồng.

Vị thế của khách hàng trong giao dịch là khía cạnh luật sư hợp đồng không thể bỏ qua để dự thảo các điều khoản cho phù hợp. Hợp đồng luật sư soạn thảo là cơ sở để khách hàng tiếp tục đàm phán với đối tác. Do đó, nếu luật sư hợp đồng dự thảo các điều khoản không phản ánh một cách hợp lý vị thế của khách hàng trong giao dịch sẽ có thể dẫn đến không được đánh giá cao, không được sử dụng một phần hoặc toàn bộ hoặc có thể khiến khách hàng gặp những khó khăn trong việc đàm phán.

Có một số trường hợp, khách hàng đề nghị luật sư soạn thảo các hợp đồng như hợp đồng vay, hợp đồng chuyển nhượng cổ phần hợp đồng bán tài sản, tuy nhiên khách hàng đang ở vị thế yếu , vị thế của bên cần có nguồn tài chính để giải quyết một số khó khăn tài chính hiện thời. Trong trường hợp như vậy, luật sư dự thảo hợp đồng với các điều  khoản bất lợi cho bên cho vay, bên nhận chuyển nhượng hay bên mua tài sản thì hợp đồng đó sẽ gây khó cho chính khách hàng của mình.

3- Nội dung của hợp đồng phù hợp với quy định pháp luật

Khi soạn thảo hợp đồng, bên cạnh việc giúp khách hàng văn bản hóa các kết quả đàm phán, luật sư hợp đồng còn làm nhiệm vụ “gác cửa”, đảm bảo sự phù hợp của hợp đồng được soạn thảo với các văn bản pháp luật, án lệ điều chỉnh hợp đồng. Trong trường hợp hợp đồng được điều chỉnh bằng pháp luật Việt Nam, sự cẩn trọng trong việc tra cứu và sử dụng các văn bản pháp luật cụ thể để tư vấn cho khách hàng trong quá trình đàm phán, soạn thảo là việc làm tất yếu của luật sư hợp đồng.

Việc nắm vững các quy định pháp luật điều chỉnh hợp đồng là cơ sở quan trọng để luật sư hợp đồng đối chiếu kiểm soát các yếu tố đảm bảo giá trị của hợp đồng. Bên cạnh đó, việc nắm vững các quy định pháp luật còn giúp ích cho các bên sẽ không gặp phải những khó khăn cũng như giúp khách hàng khai thác, phát huy được ưu đãi thuận lợi mà pháp luật áp dụng với một giao dịch cụ thể.                                     

 4- Ngôn ngữ của hợp đồng phải rõ ràng, súc tích, chính xác      

Sự rõ ràng trong ngôn ngữ của hợp đồng đã được chuẩn mực trên thế giới. Để đảm bảo sự rõ ràng trong ngôn ngữ, luật sư hợp đồng cần có sự lựa chọn từ ngữ chính xác, truyền đạt được đầy đủ trực tiếp đúng nội dung muốn truyền đạt. Luật sư hợp đồng cần hạn chế sử dụng những từ đa nghĩa, những thuật ngữ chuyên môn, những thuật ngữ cổ hoặc “latinh”. Bên cạnh đó, luật sư cần lưu ý đến người sử dụng hợp đồng. Tùy theo đặc điểm của khách hàng mà luật sư sử dụng ngôn ngữ phù hợp để đảm bảo khi khách hàng đọc hợp đồng có thể hiểu được đầy đủ và chính xác.

Súc tích là yêu cầu khá thách thức với luật sư khi soạn thảo hợp đồng. Viết dài thường khó hơn viết ngắn mà vẫn rõ ràng đủ ý. Sự súc tích của ngôn ngữ đòi hỏi luật sư hợp đồng phải có quá trình thực hành, rút kinh nghiệm lâu dài va luôn có ý thức tham khảo và ghi nhận lại những điều khoản tuy được soạn thảo ngắn gọn nhưng vẫn đủ, khúc triết ý tưởng của người soạn thảo.

Khi đưa các thông tin, dữ liệu, số liệu vào hợp đồng, luật sư hợp đồng cần lưu ý đến sự chính xác của các thông tin, dữ liệu và số liệu đó. Việc kiểm tra nhiều lần, kiểm tra chéo sẽ giúp luật sư hạn chế được các sai sót, bất cập trong việc dẫn chiếu và sự chính xác của số liệu.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư hợp đồng của Công ty Luật TNHH Everest

II- MỘT SỐ LƯU Ý ĐỐI VỚI LUẬT SƯ HỢP ĐỒNG KHI SOẠN THẢO HỢP ĐỒNG

Nếu luật sư hợp đồng chính người soạn thảo hợp đồng, thì điều này sẽ mang lại cho luật sư hợp đồng ưu thế vượt trội trong quá trình đàm phán hợp đồng, cũng như trong giai đoạn thực hiện hợp đồng, hoặc khi xảy ra tranh chấp hợp đồng. Cụ thể, với tư cách là bên soạn thảo, luật sư hợp đồng sẽ có những lợi ích sau:

- Chủ động đưa ra nội dung hợp đồng. Bạn có quyền quyết định những nội dung nào nên đưa vào hợp đồng, nội dung nào không. Vì vậy chủ động được nội dung đàm phán;

- Giới hạn được đáng kể những nội dung của bên đối tác đưa ra. Tất nhiên là bên đối tác có quyền đưa ra nội dung mới hay yêu cầu bổ sung hoặc bỏ đi nội dung nào đó nhưng thông thường vì họ phải tập trung vào việc phân tích và hồi đáp các nội dung bạn đưa ra mà quên mất yêu cầu của họ;

- Xây dựng hợp đồng với những điều khoản có lợi nhất cho phía;

- Hạn chế được cảm xúc cá nhân khi đọc dự thảo hợp đồng với những điều khoản của bên đối tác đưa ra.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về hợp đồng hôn nhân của Công ty Luật TNHH Everest

Luật sư Phạm Ngọc Minh - Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (nguồn tham khảo: Giáo trình kỹ năng tư vấn pháp luật và tham gia giải quyết tranh chấp ngoài tòa án của luật sư - Học viện Tư pháp và một số nguồn khác)