Quyền liên quan đến quyền tác giả trong sở hữu trí tuệ

Quyền liên quan đến quyền tác giả (QTG) là một quyền phát sinh, được hình thành dựa trên việc sử dụng tác phẩm gốc, hay khi QTG được sử dụng nó sẽ làm hoặc có thể làm phát sinh quyền liên quan (QLQ). Chính vì vậy nội dung pháp luật về quyền liên quan đến quyền tác giả cũng tương đối phức tạp. Để hiểu rõ hơn về vấn đề trên, Luật Everest xin thông tin đến bạn đọc bài viết Quyền liên quan đến quyền tác giả trong sở hữu trí tuệ dưới đây.

Thế nào là quyền liên quan?

Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT), QLQ đôi khi được tách riêng như một mảng độc lập nhưng cũng có chỗ được gộp vào cùng với QTG. Bởi đây là lĩnh vực có sự gắn bó mật thiết với QTG.

Có thể hiểu một cách khái quát nhất về QLQ như sau: Đây là quyền của tổ chức, cá nhân đối với các cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.

Theo cách hiểu trên, QLQ gồm ba loại quyền:

• Quyền của người biểu diễn đối với chương trình biểu diễn của họ
• Quyền của nhà sản xuất bản ghi âm đối với bản ghi âm của họ
• Quyền của tổ chức phát sóng đối với các chương trình phát sóng của họ.

Xem thêm: Dịch vụ thư ký pháp lý 

Đối tượng được bảo hộ quyền liên quan

Đối tượng bảo hộ của QLQ là chương trình biểu diễn, chương trình ghi âm và các chương trình phát sóng. Với những điều kiện bảo hộ như sau:

Cuộc biểu diễn được bảo hộ trong trường hợp

• Do công dân Việt Nam thực hiện tại Việt Nam hoặc nước ngoài; Do người nước ngoài thực hiện tại Việt Nam;
• Được định hình rên bản ghi âm, ghi hình được bảo hộ theo quy định tại Điều 30 Luật SHT;
• Cuộc biểu diễn chưa được định hình trên bản ghi âm, ghi hình mà đã ohast song được bảo hộ theo Điều 31 Luật SHTT;
• Cuộc biểu diễn được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Bản ghi âm, ghi hình được bảo hộ nếu thuộc các trường hợp

Bản ghi âm, ghi hình của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình có quốc tịch Việt Nam;

Bản ghi âm, ghi hình của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được bảo hộ trong trường hợp

Chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa của tổ chức phát sóng có quốc tịch Việt Nam;

Chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa của tổ chức phát sóng được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Chủ thể của quyền liên quan

Theo Điều 16 Luật SHTT 2005 sửa đổi bổ sung 2009, các tổ chức, cá nhân sau được bảo hộ QLQ với tư cách là chủ thể, gồm:

1. Diễn viên, ca sĩ, nhạc công, vũ công và những người khác trình bày tác phẩm văn học, nghệ thuật (sau đây gọi chung là người biểu diễn).

2. Tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu cuộc biểu diễn quy định tại khoản 1 Điều 44 của Luật này.

3. Tổ chức, cá nhân định hình lần đầu âm thanh, hình ảnh của cuộc biểu diễn hoặc các âm thanh, hình ảnh khác (sau đây gọi là nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình).

4. Tổ chức khởi xướng và thực hiện việc phát sóng (sau đây gọi là tổ chức phát sóng).

Tham khảo thêm về: Dịch vụ pháp chế doanh nghiệp 

Nội dung quyền liên quan

Nội dung của QLQ được xây dựng dựa vào từng loại chủ thể quyền, cụ thể như sau:

Quyền của người biểu diễn

Với các quyền nhân thân và tài sản với cuộc biểu diễn. Quyền nhân thân gồm:

- Được giới thiệu tên khi biểu diễn, khi phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát sóng cuộc biểu diễn;

- Bảo vệ sự toàn vẹn hình tượng biểu diễn, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của người biểu diễn.

Quyền tài sản bao gồm độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện các quyền sau đây:

• Định hình cuộc biểu diễn trực tiếp của mình trên bản ghi âm, ghi hình;
• Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp cuộc biểu diễn của mình đã được định hình trên bản ghi âm, ghi hình;
• Phát sóng hoặc truyền theo cách khác đến công chúng cuộc biểu diễn của mình chưa được định hình mà công chúng có thể tiếp cận được, trừ trường hợp cuộc biểu diễn đó nhằm mục đích phát sóng;
• Phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao cuộc biểu diễn của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.

Quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình

Có độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện các quyền sau:

Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp bản ghi âm, ghi hình của mình;

Nhập khẩu, phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao bản ghi âm, ghi hình của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.

Quyền của tổ chức phát sóng

Tổ chức phát sóng độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện các quyền sau:

• Phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng của mình;
• Phân phối đến công chúng chương trình phát sóng của mình;
• Định hình chương trình phát sóng của mình;
• Sao chép bản định hình chương trình phát sóng của mình.

Xem thêm: Dịch vụ trợ lý pháp lý 

Giới hạn và thời hạn bảo hộ quyền liên quan

Sự giới hạn bảo hộ QLQ được thể hiện ở một số khía cạnh như khống chế thời hạn bảo hộ, phạm vi lãnh thổ được bảo hộ và các trường hợp sử dụng được cho phép.

Về thời hạn bảo hộ với QLQ không kéo dài vô tận, theo thông lệ chung thời hạn bảo hộ QLQ được giới hạn bởi một con số nhất định và trong khoảng thời gian đó các chủ thể quyền có các quyền được pháp luật bảo đảm.

Ở Việt Nam thời hạn bảo hộ QLQ là 50 năm tính từ năm tiếp theo các buổi biểu diễn được định hình hoặc năm mà bản ghi âm được công bố/định hình hoặc năm chương trình phát sóng được thực hiện.

Về phạm vi lãnh thổ bảo hộ, trong phạm vi lãnh thổ của quốc gia các chủ thể có quyền sẽ được pháp luật của quốc gia bảo hộ chống lại các hành vi vi phạm. Sự bảo hộ chỉ gói gọn trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Chính vì vậy các hành vi vi phạm diễn ra ngoài lãnh thổ quốc gia thì sự bảo hộ cần có cơ chế khác, lúc này cần có các điều ước quốc tế giữa các quốc gia để bảo đảm QLQ.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.