Cách hạch toán thuế TNDN hoãn lại khi chênh lệch khấu hao kế toán & thuế

1-  Khái niệm về thuế TNDN hoãn lại

- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại phát sinh khi có sự chênh lệch giữa lợi nhuận kế toán trước thuế và thu nhập chịu thuế do sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán và chính sách thuế. Chênh lệch này có thể tạo ra tài sản thuế TNDN hoãn lại hoặc thuế TNDN hoãn lại phải trả. Tuy nhiên, đây chỉ là chênh lệch tạm thời, vì theo thời gian, sự khác biệt này sẽ được điều chỉnh khi chi phí khấu hao giữa kế toán và thuế cân bằng. Ngược lại, các chênh lệch vĩnh viễn không phát sinh thuế TNDN hoãn lại.

- Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thuế TNDN hoãn lại là sự khác biệt trong cách trích khấu hao tài sản cố định (TSCĐ). Kế toán tuân theo chuẩn mực kế toán về phương pháp và thời gian khấu hao, trong khi thuế áp dụng quy định riêng về thời gian và mức khấu hao được chấp nhận để tính thu nhập chịu thuế. Chính vì vậy, khung khấu hao giữa kế toán và thuế không đồng nhất, tạo ra chênh lệch tạm thời trong ghi nhận chi phí khấu hao.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thuế - kế toán của Công ty Luật TNHH Everest

2- Trường hợp khấu hao kế toán nhanh hơn thuế.

[a] Một tài sản có ngu đồng được khấu hao theo hai phương pháp khác nhau: 

- Khấu hao theo kế toán: Thời gian trích khấu hao là 5 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 40 triệu đồng, giá trị còn lại 160 triệu đồng.

- Khấu hao theo thuế: Thời gian trích khấu hao là 10 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 20 triệu đồng, giá trị còn lại 180 triệu đồng.

- Sự chênh lệch này dẫn đến: Chi phí khấu hao theo kế toán lớn hơn so với thuế, làm giảm lợi nhuận kế toán so với thu nhập chịu thuế.

[b] Chi phí thuế theo kế toán thấp hơn so với thuế, cần điều chỉnh giảm chi phí thuế để cân bằng hai cách tính.

Phát sinh một khoản chi phí thuế TNDN hoãn lại bên Có, phản ánh tài sản thuế TNDN hoãn lại trong tương lai. Bút toán ghi nhận tài sản thuế TNDN hoãn lại:

- Nợ TK 243 (Tài sản thuế TNDN hoãn lại)

- Có TK 8212 (Chi phí thuế TNDN hoãn lại)

3- Trường hợp khấu hao kế toán chậm hơn thuế.

[a] Một tài sản có nguyên giá 200 triệu đồng được khấu hao theo hai phương pháp khác nhau:

- Khấu hao theo kế toán: Thời gian trích khấu hao là 10 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 20 triệu đồng, giá trị còn lại 180 triệu đồng.

- Khấu hao theo thuế: Thời gian trích khấu hao là 5 năm, khấu hao lũy kế sau 1 năm là 40 triệu đồng, giá trị còn lại 160 triệu đồng.

- Sự chênh lệch này dẫn đến: Chi phí khấu hao theo kế toán nhỏ hơn so với thuế, làm tăng lợi nhuận kế toán so với thu nhập chịu thuế.

[b] Chi phí thuế theo kế toán cao hơn so với thuế, cần điều chỉnh tăng chi phí thuế để cân bằng hai cách tính.

Phát sinh một khoản thuế TNDN hoãn lại phải trả, phản ánh nghĩa vụ thuế trong tương lai. Bút toán ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải trả: 

- Nợ TK 8212 (Chi phí thuế TNDN hoãn lại)

- Có TK 347 (Thuế TNDN hoãn lại phải trả)

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest

4- Tổng kết

Khấu hao kế toán và khấu hao thuế có thể dẫn đến chênh lệch tạm thời, tạo ra thuế TNDN hoãn lại. Khi khấu hao kế toán lớn hơn thuế, lợi nhuận kế toán nhỏ hơn thu nhập chịu thuế, phát sinh tài sản thuế TNDN hoãn lại. Ngược lại, khi khấu hao kế toán nhỏ hơn thuế, lợi nhuận kế toán lớn hơn thu nhập chịu thuế, phát sinh thuế TNDN hoãn lại phải trả.

Việc ghi nhận thuế TNDN hoãn lại giúp phản ánh trung thực nghĩa vụ thuế trong dài hạn, đảm bảo tính hợp lý giữa báo cáo tài chính kế toán và nghĩa vụ thuế theo quy định. Hiểu rõ về tác động của chênh lệch khấu hao sẽ giúp kế toán hạch toán chính xác theo chuẩn mực kế toán Việt Nam.

5- Khuyến nghị của công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Cách hạch toán thuế TNDN hoãn lại khi chênh lệch khấu hao kế toán & thuế được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Cách hạch toán thuế TNDN hoãn lại khi chênh lệch khấu hao kế toán & thuế có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.