Chủ thể và khách thể quan hệ pháp luật hành chính

1- Chủ thể quan hệ pháp luật hành chính

Chủ thể quan hệ pháp luật hành chính là cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật hành chính.

Một trong những điều kiện bắt buộc đối với chủ thể quan hệ pháp luật hành chính là chủ thể đó phải có năng lực chủ thể đó phải có năng lực chủ thể phù hợp với quan hệ pháp luật hành chính mà chủ thể đó tham gia.

Năng lực pháp lý của chủ thể là khả năng pháp lý của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia quan hệ pháp luật hành chính với tư cách là chủ thể của quan hệ đó.

Năng lực chủ thể của cơ quan, tổ chức là chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức trong quản lý hành chính nhà nước. Những chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được quy định bởi văn bản pháp luật (luật, văn bản dưới luật).

Năng lực chủ thể của cán bộ, công chức là trách nhiệm và quyền hạn của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ được pháp luật giao.

Năng lực chủ thể của tổ chức xã hội, đơn vị kinh tế, lực lượng vũ trang là trách nhiệm và quyền tổ chức, đơn vị đó khi tham gia vào quan hệ pháp luật hành chính.

Tổ chức xã hội, đơn vị kinh tế, lực lượng vũ trang chỉ tham gia vào quan hệ pháp luật hành chính với tư cách là chủ thể thường, bởi chúng không có chức năng quản lý nhà nước.

Trong một số trường hợp, các chủ thể này được giao quyền quản lý hành chính nhà nước đối với một số vấn đề cụ thể, nên các tổ chức này tham gia và quan hệ pháp luật hành chính với tư cách là chủ thể đặc biệt.

Năng lực chủ thể là cá nhân được thể hiện thông qua tổng thể năng lực pháp luật hành chính và năng lực hành vi hành chính.

Năng lực pháp luật hành chính của cá nhân là khả năng của cá nhân được hưởng quyền và phải thực hiện nhưng nghĩa vụ nhất định do pháp luật hành chính quy định.

Năng lực hành vi hành chính của cá nhân là khả năng của cá nhân, được pháp luật hành chính ghi nhận, tự thực hiện quyền và tự chịu trách nhiệm pháp lý hành chính về hậu quả do hành vi của mình mang lại.

Tùy thuộc vào tính chất, nội dung của từng loại quan hệ xã hội, pháp luật hành chính đòi hỏi cá nhân phải đáp ứng những điều kiện nhất định về độ tuổi, trình độ sức khỏe, trình độ đào tạo, khả năng ngoại ngữ… khi tham gia quan hệ pháp luật hành chính.

Ví dụ: Công dân từ đủ 14 tuổi trở lên mới có thể bị xử phạt vi phạm hành chính; công dân đủ 18 tuổi trở lên mới phải thực hiện nghĩa vụ quân sự; người mắc bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh làm mất khả năng nhận thức không có năng lực hành vi hành chính….

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực đất đai, bất động sản của Công ty Luật TNHH Everest

2- Khách thể quan hệ pháp luật hành chính

Khách thể quan hệ pháp luật hành chính là trật tự quản lý hành chính nhà nước.

Pháp luật hành chính xác lập và bảo vệ trật tự quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và định hướng quản lý hành chính nhà nước trong từng giai đoạn phát triển của đất nước, trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức;

Tùy thuộc vào lĩnh vực mà phát sinh trật tự quản lý hành chính nhà nước.

Ví dụ: Trong lĩnh vực kinh tế, phát sinh trật tự quản lý hành chính nhà nước về kinh tế…

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực đầu tư của Công ty Luật TNHH Everest

3- Cơ sở làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính

Cơ sở làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính là quy phạm pháp luật hành chính, sự kiện pháp lý hành chính và năng lực chủ thể của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.

Quy phạm pháp luật hành chính và năng lực chủ thể của cơ quan, tổ chức, cá nhân là điều kiện chung cho việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính.

Sự kiện pháp lý hành chính là những sự kiện thực tế mà việc xuất hiện, thay đổi hay chấm dứt chúng được pháp luật hành chính xác định làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính.

Sự kiện pháp lý hành chính được chia thành:

- Sự biến là những sự kiện xảy ra theo quy luật khách quan, không chịu sự chi phối của con người mà việc xuất hiện, thay đổi hay chấm dứt chúng được pháp luật hành chính xác địnnh làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính.

Ví dụ: Thiên tai, dịch bệnh, sự cố kỹ thuật…Hành vi là sự kiện pháp lý chịu sự chi phối bởi ý chí của con người, mà việc thực hiện hay không thực hiện của chúng được pháp luật hành chính xác định làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính.

Ví dụ: Hành vi đăng ký kết hôn là sự kiện pháp lý hành chính làm phát sinh quan hệ pháp luật hành chính giữa cơ quan có thẩm quyền (uỷ ban nhân dân huyện, xã), cá nhân có thẩm quyền (công chức tư pháp) với cá nhân đăng lý kết hôn…

- Việc phân biệt sự kiện pháp lý hành chính với sự kiện pháp lý khác chỉ mang tính chất tương đối vì sự kiện pháp lý hành chính chỉ là một bộ phận của sự kiện pháp lý nói chung.

Ví dụ: Thiên tai dịch bệnh không chỉ làm phát sinh quan hệ pháp luật hành chính, mà còn làm phát sinh quan hệ pháp luật dân sự, kinh tế, thương mại….Nhiều sự kiện pháp lý hành chính đồng thời là sự kiện pháp lý của một số quan hệ pháp luật khác.

Ví dụ: Sự kiện cấp giây chứng nhận đăng ký kết hôn không chỉ làm chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính, mà còn làm phát sinh quan hệ pháp luật hôn nhân và gia đình, quan hệ pháp luật dân sự.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

4- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Chủ thể và khách thể quan hệ pháp luật hành chính được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Chủ thể và khách thể quan hệ pháp luật hành chính có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.