Hiểu rõ về chủ thể khởi kiện trong vụ án dân sự

Trong thực tiễn hoạt động nghề của Luật sư khi tham gia giải quyết các tranh chấp, thì tranh chấp dân sự là một dạng tranh chấp thường gặp, phổ biến và phức tạp. Việc hiểu rõ về chủ thể khởi kiện trong vụ án dân sự sẽ giúp Luật sư có hướng đi đúng đắn đối với khách hàng của mình.

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Tiêu chí xác định về chủ thể khởi kiện trong vụ án dân sự

Khi trao đổi với khách hàng trong các tranh chấp dân sự, Luật sư cần lưu ý ba tiêu chí cơ bản xác định quyền khởi kiện:

(i) Về nguyên tắc, các chủ thể này phải là một bên chủ thể của quan hệ pháp luật dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động. Chủ thể không có quyền lợi chỉ được coi là nguyên đơn trong trường hợp đặc biệt khi họ khởi kiện bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước thuộc lĩnh vực mình phụ trách;

(ii) Họ là người cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình đang bị tranh chấp hoặc bị xâm hại;

(iii) Để có thể tự mình thực hiện việc khởi kiện với tư cách là nguyên đơn họ phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi tố tụng dân sự. Trường hợp cá nhân không có năng lực hành vi tố tụng dân sự thì việc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của họ do người đại diện hợp pháp của họ thực hiện: Đây là cơ sở để đưa ra các nhận định ban đầu cho các lựa chọn tiếp theo và nội dung vụ việc, trong đó có tư vấn lựa chọn, xác định quan hệ pháp luật tranh chấp.

Ví dụ: Căn nhà thuộc sở hữu của ông A bà B tọa lạc tại số 20, Đường D, quận H, thành phố Hà Nội giáp với căn nhà số 21 của bà T. Giữa hai căn nhà có phần đất trống 1m x 3,5m. Thực tế nguồn gốc khoảng đất trong đó thuộc quyền quản lý của Nhà nước: Bà T cho rằng đất đó không của ai nên đã lấn chiếm, sử dụng. Ông A bà B muốn khởi kiện bà T ra Tòa với yêu cầu bà T "Trả lại hiện trung đất về vị trí ban đầu" và "Công nhận diện tích đất thuộc sở hữu Nhà nước"

Khi tư vấn cho ông A, bà B trong trường hợp này, Luật sư phải căn cứ vào các quy định của pháp luật hiện hành để phân tích đánh giá liệu các yêu cầu mà ông A, bà B đưa ra là có cơ sở pháp lý hay không? Ông A, bà B phải đưa ra các chứng cứ chứng minh cho tư cách chủ thể của mình. Đó chính là việc ông A, bà B phải chứng minh mối liên hệ pháp lý của mình với diện tích đất 1m x 3,5m. Nguồn gốc đất này có phải thuộc quyền sử dụng hợp pháp của ông, bà hay không? (xuất trình các giấy tờ liên quan đến việc Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; các loại giấy tờ liên quan đến tặng cho quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất). Gia đình ông A, bà B không có các tài liệu đã nêu và như dữ kiện đã đưa ra là diện tích thửa đất thuộc quyền quản lý của Nhà nước, nên căn cứ vào khoản 9 Điều 26, Điều 186 Bộ luật tố tụng dân sự, khoản 2 Điều 5 Luật Đất đai năm 2013 thì việc lấn chiếm, sử dụng diện tích đất nêu trên của bà T không xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông A và bà B. Cho nên với các yêu cầu mà ông A, bà B đã đưa ra là khó có thể được Tòa án chấp nhận thụ lý. Tuy nhiên, trong quá trình lấn chiếm, sử dụng diện tích đất nêu trên, bà T có thể đã gây ra một số thiệt hại cho ông A, bà B như làm sụt móng, lý tưởng nhà... thì Luật sư có thể tư vấn cho ông A, bà B khởi kiện yêu cầu bà T phải bồi thường thiệt hại theo quan hệ pháp luật về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (căn cứ Điều 163, khoản 1 Điều 584, khoản 1 Điều 585 Bộ luật dân sự; khoản 6 Điều 26, Điều 186 Bộ luật tố tụng dân sự).

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.