Kỹ năng cần thiết trong xây dựng hình ảnh, phát triển thương hiệu cá nhân

I- KỸ NĂNG CHUNG XÂY DỰNG HÌNH ẢNH CÁ NHÂN

Nghề luật là nghề đòi hỏi cao về mọi mặt, từ hình ảnh xuất hiện bên ngoài đến kiến thức và kỹ năng chuyên môn bên trong. Do đó, xây dựng hình ảnh cá nhân không chỉ dừng ở việc tạo ra được những giá trị mới, tốt đẹp và hữu ích mà còn là việc tăng thêm giá trị bằng việc giữ gìn, tôn tạo và phát huy những giá trị tốt đẹp sẵn có.

Nếu hình ảnh cá nhân giúp người hành nghề luật trở nên tự tin, chuyên nghiệp, tạo thiện cảm với mọi người thì thương hiệu cá nhân sẽ là bước đệm cao hơn, giúp người hành nghề luật lan tỏa những giá trị hình ảnh đã xây dựng, tạo sức ảnh hưởng và là nền tảng cho việc phát triển thương hiệu cá nhân.

Các kỹ năng chung mà bất kỳ người hành nghề luật nào cũng cần có để xây dựng thương hiệu và phát triển hình ảnh cá nhân bao gồm:

Thứ nhất, tự đào tạo và không ngừng nâng cao trình độ nhằm bồi đắp các giá trị cốt lõi của người hành nghề.

Thứ hai, lan tỏa giá trị của bản thân thông qua việc “trao đi” giá trị cho cộng đồng bằng các hoạt động như tham gia hướng dẫn, giảng dạy, đào tạo, bồi dường nghề nghiệp (nếu có khả năng giảng dạy và cơ hội tham gia); tham gia trợ giúp pháp lý miễn phí, tham gia các hoạt động xã hội từ thiện...

Thứ ba, xây dựng hồ sơ cá nhân và tổ chức của mình chuyên nghiệp để luôn sẵn sàng xuất hiện đầy đủ, chuyên nghiệp nhất khi có sự tìm kiếm của những tổ chức, cá nhân có nhu cầu. 

Như vậy, để xây dựng hình ảnh, thương hiệu trong nghề luật, người hành nghề luật cần xây dựng hình ảnh, thương hiệu cá nhân dựa trên những tiêu chí vừa liệt kê, đồng thời phát triển những giá trị tốt đẹp khác có liên quan để hoàn thiện hơn hình ảnh cá nhân người hành nghề. Việc hoàn thiện hình ảnh cá nhân giúp người hành nghề luật nhận thức rõ hơn được các giá trị của bản thân, tạo thành giá trị nhận diện của bản thân giữa các cá thể khác trong môi trường nghề nghiệp, cuộc sống.

Người hành nghề luật cần hiểu rõ được tầm quan trọng cùa việc xây dựng hình ảnh cá nhân cũng như góc nhìn của xã hội về hình ảnh người hành nghề để từ đó có thể sử dụng tốt việc xây dựng hình ảnh như một công cụ để phát triển thương hiệu cá nhân, tránh những hình ảnh gây phản cảm mang tới những phản hồi tiêu cực tác động xấu đến con đường sự nghiệp, phát triển của bản thân trong nghề luật. Có thể trong một số trường hợp nhất định, sự đánh giá phù hợp nhất lại không hoàn toàn dựa vào tất cả các yếu tố trên, tuy nhiên, đây là những tiêu chí cơ bản mà một người hành nghề luật cần có để cho mình cơ hội giữa rất nhiều ứng cử viên tiềm năng khác.

Biết được điều này, người hành nghề luật sẽ dễ dàng có sự chuẩn bị để xây dựng cho bản thân kế hoạch rõ ràng theo đuổi mục tiêu 03 năm, 05 năm, 10 năm nhằm đạt được hình ảnh chuyên môn nhất định. Tiếp đến, người hành nghề luật sẽ tiếp cận phương pháp, kỹ năng để nắm bắt được các lời khuyên hữu ích trên con đường xây dựng hình ảnh cá nhân chuyên nghiệp trong sự nghiệp hành nghề luật. Các phương pháp này xây dựng trên kiến thức, kỹ năng thực tế xảy ra mà nguời hành nghề luật có thể bắt gặp ở bất cứ đâu trong quá trình làm việc hàng ngày, qua đó sẽ giúp mỗi ngưòì hình dung cụ thể hơn những điều cần lưu ý khi xây dựng hình ảnh cá nhân.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực dân sự (Luật sư dân sự) của Công ty Luật TNHH Everest.

II- CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT TRIỂN THƯƠNG HIỆU CÁ NHÂN

1- Viết và chia sẻ bài viết pháp lý

Không còn nghi ngờ gì khi nói rằng, kỹ năng viết là kỹ năng bắt buộc cũng như là ưu thế của một người hành nghề luật cho dù trong lĩnh vực đặc thù nào. Trước đây, khi máy tính, điện thoại di động, công nghệ thông tin chưa du nhập vào Việt Nam, nhân sự pháp lý đã rèn luyện và thuần thục kỹ năng viết thông qua việc viết báo giấy hoặc viết sách. Tuy nhiên, ở giai đoạn đó, viết báo hay sách bị hạn chế bởi việc, nếu muốn mọi người biết đến những gì người hành nghề luật viết, sản phẩm của người hành nghề luật cần thông qua một kênh trung gian là tòa soạn hay nhà xuất bản nào đó kiểm duyệt và đồng ý đăng tin.

Khi xã hội bắt đầu phát triển hơn, các nền tảng như website báo chí và blog cá nhân ra đời, nhân sự pháp lý bắt đầu mở rộng kênh thông tin truyền tải qua việc viết cho các trang báo mạng hoặc tự tạo lập blog cá nhân, chia sẻ thông tin trên các nền tảng được thiết kế sẵn hoặc trả phí để nhờ một công ty dịch vụ thiết kế riêng. Các blog phổ biến hiện nay phải kể đến là www.blogspot.com và http://wordpress.com/. Blog cá nhân có ưu điểm là cho phép người viết có quyền tự do trong việc công khai nội dung của mình đến độc giả, tuy nhiên, để trang cá nhân của người hành nghề luật được nhiều người biết đến, đòi hỏi phải đầu tư rất nhiều công sức và thời gian cho việc xây dựng hình thức và nội dung, thậm chí phải thông qua đồng thời nhiều kênh thương hiệu cá nhân đã xây dựng khác.

Khi xây dựng một trang blog cá nhân, người hành nghề luật cần lưu ý một số mẹo nhỏ để tối ưu hóa tìm kiếm như thiết lập tên miền của website là tên thật đính kèm với nghề nghiệp của chính người hành nghề luật.

Về nội dung, một Luật sư khi muốn xây dựng thương hiệu cá nhân trong nghề luật thông qua công cụ viết, cần biết thế mạnh của mình ở đâu, đối tuợng mình tác động là ai và phân khúc thị trường nào mình mong muốn phát triển. Từ đó, người hành nghề luật khoanh vùng phạm vi đề tài nội dung mình quan tâm và bắt đầu viết, đảm bảo tính nhất quán xuyên suốt trong quá trình xây dựng thông qua các chủ đề đã chọn lọc từ đầu. Công việc này đòi hỏi tính bền bỉ lâu dài, hãy đạt mục tiêu một tuần, một tháng đề tìm kiếm một đề tài nổi bật trong lĩnh vực mình theo đuổi và bắt đầu viết.

Bằng cách viết và chia sẻ bài viết pháp lý, người hành nghề luật có thể:

- Rèn luyện và nâng cao năng lực viết của bản thân.

- Nuôi dưỡng thói quen đọc cho các độc giả, nuôi dưỡng cho độc giả sự quan tâm đến nội dung mà mình viết định kỳ. Từ đó, lượng quan tâm và theo dõi sẽ được tăng lên.

Bắt nhịp cùng với sự phát triển của thời đại công nghệ số, sách điện tử (ebook) đang là xu hướng lựa chọn của nhiều người, bởi chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, máy tính bảng gọn nhẹ, người hành nghề luật có thể tự do lựa chọn cài đặt phần mềm ứng dụng để đọc sách dưới nhiều dạng khác nhau như: PDF, Alreader, Kindle,…

So về chi phí, sách điện tử (ebook) cũng rẻ hơn so với sách giấy do không tốn chi phí in ấn. Với một cuốn sách giấy thông thường, để phát hành ra công chúng phải trải qua rất nhiều công đoạn mới đến được tay độc giả. Với phương pháp xuất bản điện tử, quá trình từ in ấn đến phân phối đều đã được lược bỏ, sách điện tử đã đạt được ưu thế về tiết kiệm thời gian hơn so với sách báo giấy. Nhờ đó, người hành nghề luật có nhiều sự chủ động hơn so với trước, như tham gia vào quá trình biên tập hoặc thiết kế trang bìa.

Song song đó, với sự phát triển của ngành thương mại điện tử, các nhà bán lẻ trực tuyến hiện hoạt động vô cùng bài bản, họ áp dụng công nghệ hiện đại để hỗ trợ phân phối sách nhanh hơn, mà không cần tính đến bài toán rủi ro về hàng tồn kho. Nhờ nền tảng thương mại điện tử và sách điện tử, độc giả cũng chỉ cần không tới 05 phút để có trong tay ấn phẩm mang thương hiệu của người hành nghề luật. Nhờ tốc độ xuất bản cũng như tính tiện dụng và đặc biệt là chi phí, độc giả sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận các tác phẩm hơn, như vậy cũng đồng nghĩa với việc số lượng độc giả và người theo dõi cũng tăng dần.

Dù rằng, sách điện tử mang đến nhiều tiện ích như vậy, nhưng văn hóa đọc sách giấy vẫn có giá trị riêng thu hút một bộ phận lớn độc giả, việc soạn thảo và in thành cuốn để bán trên thị trường trong thời đại ngày nay vẫn được áp dụng phổ biến và không thể bị thay thế hoàn toàn bằng phương tiện khác. Vì vậy, người hành nghề luật cần nghiên cứu phát triển song song cả hai công cụ này nếu có ý định xuất bản một bài báo hoặc một cuốn sách trong kế hoạch xây dựng thương hiệu cá nhân của mình.

2- Tham gia đào tạo trực tuyến

Sự phát triển của công nghệ thông tin đem đến cho con người nhiều ứng dụng tiện ích. Trong đó, đào tạo trực tuyến (đào tạo online) đã trở thành một công cụ hữu ích nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. So với hình thức viết, người nhận tiếp nhận thông tin thông qua chữ viết và hình ảnh minh họa mang tính bị động thì cùng với một nội dung được chuyển từ sách báo sang video, người nhận sẽ tiếp thu hiệu quả hơn qua các chuyển động, âm thanh, công cụ slide của hình thức đào tạo trực tuyến.

Nếu công cụ sách báo, hình ảnh cá nhân của người hành nghề luật có thể xuất hiện ở một vị trí nhỏ cố định hoặc không xuất hiện, thì với video, hình ảnh thật và cả giọng nói của người hành nghề luật được đảm bảo xuất hiện xuyên suốt từ đầu đến cuối, đây là một điểm cộng rất lớn, mang đến hiệu quả tương tác giao tiếp cao cho người hành nghề luật và đối tượng mà người hành nghề luật đang hướng đến.

Để thực hiện đào tạo trực tuyến, người hành nghề luật có thể thực hiện bằng hai cách:

Thứ nhất, thông qua mạng xã hội như Facebook, hay trên nền tảng Youtube, người hành nghề luật hoàn toàn có thể tự mình tạo ra một video cá nhân để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn cho cộng đồng.

Thứ hai, người hành nghề luật có thể hợp tác với một doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực giáo dục trực tuyến để cung cấp cho thị trường một sản phẩm giáo dục bằng video có tính phí.

Với hai nền tảng trên, người dùng có thể tiếp cận sản phẩm do người hành nghề luật tạo ra thông qua điện thoại thông minh, máy tính xách tay khi tìm hiểu về kiến thức trong lĩnh vực người hành nghề luật chia sẻ ở mọi lúc mọi nơi, ngay cả khi người hành nghề luật không chủ động tiếp cận họ.

Khi đào tạo trực tuyến, người hành nghề cần chọn cho mình một nội dung phù hợp với định hướng của thương hiệu cá nhân lâu dài mà người hành nghề luật đã chọn.

Ví dụ: Luật sư tư vấn định hướng phát triển trong lĩnh vực tư vấn doanh nghiệp, hãy tạo ra một video chia sẻ về các vấn đề pháp lý xoay quanh chủ đề này.

Trang phục, bối cảnh xung quanh, nhất là khi người hành nghề luật tự chia sẻ video trên mạng xã hội cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, phù hợp, tránh thể hiện sự cẩu thả, bừa bộn hoặc có người khác xen vào khi người hành nghề luật đang chia sẻ.

3- Tổ chức chia sẻ tại văn phòng công ty luật, diễn thuyết hoặc chia sẻ ở các câu lạc bộ nhân sự

"Coffee talk” là một hình thức của một buổi giao lưu giữa những người đóng vai trò là điều phối viên, diễn giả (nói chính) và số lượng người nghe nhất định. Hình thức này tưong tự như một buổi diễn thuyết, tuy nhiên mang tính chất thân mật, gần gũi hơn khi tổ chức tại một khuôn viên nhỏ, được bố trí chuyên nghiệp, với các thông tin trên poster (ấn phẩm), flyer (tờ gấp) thiết kế đẹp và có chuẩn bị tiệc nhẹ cho người tham dự. So với một buổi diễn thuyết thông thường, khi người chủ trì đứng ở vị trí trung tâm trình bày xuyên suốt buổi nói chuyện, khả năng tương tác với người nghe khá hạn chế thì với hình thức coffee talk, độ tương tác, kết nối giữa người nói và tất cả người nghe được gia tăng thông qua việc tham dự các hoạt động làm việc nhóm nhỏ (teamwork) trong quá trình tham gia hoặc buổi tự do nói chuyện giữa mọi người tại các buổi tiệc nhẹ giải lao.

Thông thường, với lĩnh vực pháp lý, coffee talk thường được tổ chức chính tại trụ sở Văn phòng Luật sư, công ty luật hoặc không gian khác được chuẩn bị trước phù hợp với sư kiện của doanh nghiệp. Diễn giả được mời đến là những chuyên gia pháp lý có uy tín trong nghề trình bày một chủ đề cụ thể nào đó, chủ đề này có thể là những vấn đề liên quan trực tiếp đến ngành nghề kinh doanh hay bộ phận chuyên môn của doanh nghiệp như thuế, tài chính... hoặc những vấn đề nóng của xã hội tại thời điểm đó. Qua đó, người tham gia có thể được nâng cao kiến thức chuyên môn cũng như giao lưu kết nối. Bên cạnh đó, thông qua các buổi coffee talk, các diễn giả hoặc chính doanh nghiệp cũng có thể thực hiện những chiến dịch marketing cho thương hiệu. Phương thức này hiện nay hầu như chỉ được áp dụng ở nghề Luật sư bởi tính thương mại hóa, cũng như linh hoạt trong thời gian hoạt động nghề nghiệp. “Coffee talk” được tổ chức khá bài bản từ khâu chuẩn bị đến khi kết thúc và hình thức này đã tạo tiền đề để các hình thức truyền thống khác đang dần tiếp nhận thay đổi theo.

Nếu người hành nghề luật muốn tổ chức một chương trình của riêng mình trong kế hoạch xây dựng thương hiệu cá nhân, ở giai đoạn chuẩn bị, nếu không có được các kỹ năng tin học cơ bản hoặc một đội ngũ hỗ trợ, người hành nghề luật nên thuê một đơn vị bên ngoài để thực hiện các công việc liên quan đến thiết kế, marketing, bao gồm: Thiết kế banner, flyer (trực tuyến, ngoại tuyến), video. Ngoài các phương pháp truyền thống, như gửi thư mời trực tiếp, điện thoại, tin nhắn SMS, email, người hành nghề luật cũng nên sử dụng các nền tảng xã hội đã xây dựng như website cá nhân, các trang mạng xă hội để truyền thông đến mọi người.

Ngoài website cá nhân, ứng dụng Mobile Marketing (quảng cáo trên thiết bị di động) hỗ trợ tạo thủ tục trực tuyến thông qua việc yêu cầu người dùng đăng ký tham dự cũng sẽ giúp người hành nghề luật thu thập được một lượng dữ liệu khách hàng, đối tác tiềm năng. Qua đó, người hành nghề luật hoàn toàn có thể chủ động thông tin đến họ mọi lúc, mọi nơi cho các lần tổ chức tiếp theo. Việc sáng tao nội dung marketing (quảng cáo) cho chương trình thật hấp dẫn đi kèm với hình ảnh đẹp, chuyên nghiệp, cùng các lợi ích khi tham dự chương trình sẽ thu hút một lượng đối tác, khách hàng tiềm năng trong lĩnh vực người hành nghề luật theo đuổi tham dự vào chương trình.

Ở giai đoạn tham gia, nội dung chương trình mà người hành nghề luật xây dựng cần nhất quán, trung thành với mục tiêu xây dựng thương hiệu cá nhân, đồng thời, các chủ đề chia sẻ phải sáng tạo, đủ hấp dẫn người nghe cũng như người hành nghề luật cần lên kế hoạch định kỳ tổ chức liên tục, có hệ thống logic giữa các đợt để mọi người có thời gian đủ lâu ghi nhớ người chia sẻ là ai. Thông thường, chủ đề của các buổi nói chuyện là các chủ đề “hot” mang tính cộng đồng hoặc chuyên sâu ở một lĩnh vực chưa quá phổ biến, vì đây là yếu tố để kích thích những người tham gia được học hỏi, trao đổi, nâng cao kiến thức ngoài việc thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng.

Khi kết thúc chương trình, thông thường, với việc thu thập dữ liệu người tham dự, người hành nghề luật có thể liên hệ ngay sau đó để gửi lời cảm ơn đến người tham dự thông qua một email hay tin nhắn SMS kèm theo tài liệu liên quan như một món quà. Điều này giúp lưu lại cảm xúc tích cực của người tham dự về người hành nghề luật và chương trình do người hành nghề luật tổ chức.

Trong giai đoạn mới xây dựng thương hiệu cá nhân, nếu chưa đủ tự tin để tham gia tổ chức hoặc là người chia sẻ chính của một chủ đề nào đó, người hành nghề luật có thể tham gia với vai trò người nghe, tranh thủ giao lưu, kết nối để mở rộng mạng lưới mới quan hệ của mình.

4- Trả lời phỏng vấn/ giải đáp pháp luật trên truyền hình, truyền thanh

Khi xây dựng thương hiệu cá nhân đủ lớn hoặc đã xây dựng cho mình một mức độ uy tín nhất định trong cộng đồng, người hành nghề luật sẽ mở rộng tầm ảnh hưởng của mình ở phạm vi xa hơn, đó là hướng tới công chúng.

Nếu có cơ hội tham gia ghi hình về một chủ đề pháp luật trên truyền hình, người hành nghề luật cần nhanh tay nắm bắt cơ hội này. Khi thực hiện, đầu tiên cần đảm bảo các nguyên tắc xây dựng hình ảnh cá nhân, bởi công việc này buộc người hành nghề luật phải xuất hiện hình ảnh trước công chúng. Ngoài các yếu tố về trang phục, ngoại hình, một số người hành nghề luật cũng gặp vấn đề trong kỹ năng trình bày trước máy quay.

Dù là những người chuyên nghiệp, lão luyện nhưng cũng có một số trường hợp khi đứng trước ống quay, ánh đèn trường quay, máy móc, khán giả... lại mang tâm lý hồi hộp, thậm chí là lo sợ.

Để tránh các lỗi gặp phải, người hành nghề luật cần có sự rèn luyện về kỹ năng giao tiếp và trình bày trong một thời gian dài, hãy hình dung đơn giản, đây chỉ là những buổi trò chuyện bình thường, như một buổi giải đáp pháp luật cho người quen, đồng nghiệp hay là hoạt động tư vấn khách hàng thường xuyên; luôn giữ cho mình phong thái của một người đang phỏng vấn, giữ sự niềm nở, sự thoải mái, đôi khi là chèn thêm vài câu nói đùa phù hợp để tăng độ lôi cuốn, tránh sự nhàm chán, khô khan của pháp luật và thể hiện được sự hoạt ngôn trong kỹ năng giao tiếp cá nhân. Đồng thời, người hành nghề luật có thể liên hệ với ban tổ chức chương trình để có thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung bởi tính chất nghề nghiệp pháp lý đòi hỏi nội dung chia sẻ phải chính xác, chuẩn mực. Hãy thử hình dung là một Luật sư, khi lên sóng truyền hình lại nói sai về kiến thức chuyên môn, sai về ngôn ngữ tiếng Việt với một số lượng lớn người nghe là công chúng, bao gồm cả các chuyên gia trong nghề. Điều đó sẽ ảnh hưởng rất tiêu cực đến danh tiếng, sự nghiệp, phá vỡ mục đích ban đầu là phát triển thương hiệu cá nhân của Luật sư. Do đó, khi chia sẻ trước công chúng, người hành nghề luật phải thật sự bản lĩnh, đủ vững chuyên môn, kiến thức, sự hiểu biết, chí ít là đối với chủ đề sẽ trình bày.

Xem thêm: Dịch vụ pháp chế doanh nghiệp thuê ngoài (luật sư nội bộ) của Công ty Luật TNHH Everest

5- Đăng ký, tham gia tranh hạng trên các tạp chí chuyên ngành luật

Ở giai đoạn mà người hành nghề luật đã đạt đến độ chín của nghề và xây dựng thương hiệu cá nhân thành công nhất định, việc tham gia tranh hạng trên các tạp chí chuyên ngành luật như: Legal500, Asialaw, Chambers and Partners, Yellow Pages... sẽ là một bước đệm cho sự nghiệp của người hành nghề luật. Legal500, Asialaw hay Chambers and Partners là các tổ chức lớn có uy tín, có chức năng đánh giá, xếp hạng các Luật sư, công ty luật của các quốc gia thành viên dựa trên những tiêu chí về chất lượng dịch vụ pháp lý cung cấp cho khách hàng.

Đánh giá của các tổ chức này sẽ góp phần tác động đến việc khách hàng quyết định lựa chọn nơi cung cấp dich vụ pháp lý nào là phù hợp nhất với nhu cầu giải quyết tranh chấp vụ việc hay hoạt động kinh doanh của mình. Chúng ta vẫn thường thấy những cái tên quen thuộc ở các bảng xếp hạng trên theo từng năm và đều là những Luật sư hàng đầu ở một lĩnh vực nào đó, họ có thể đang công tác hoặc là chủ của một công ty, văn phòng Luật sư riêng. Mỗi giai đoạn, mỗi vị trí sẽ có những lựa chọn khác nhau cho việc xây dựng thương hiệu phù hợp. Bởi như phân tích, việc tham gia tranh hạng mang tính chất bổ trợ cho quá trình phát triển thương hiệu cá nhân khi bản thân cá nhân đó đã có sẵn một giá trị thương hiệu đủ lớn. Đặc thù của công cụ này cũng phụ thuộc vào nơi hành nghề của Luật sư, cụ thể đó là Luật sư hành nghề với tư cách là một partner (tạm dịch là “Luật sư thành viên”) và Luật sư nội bộ (vị trí cao nhất là trưởng phòng pháp chế).

Có thể thấy, tùy vào mỗi giai đoạn, mỗi công cụ khác nhau sẽ giúp người hành nghề luật xây dựng hình ảnh cá nhân theo một cách khác nhau. Dù vậy, đây cũng được xem là phương tiện mới trong thời đại ngày nay để nâng cao giá trị của những người hành nghề luật theo những khuôn khổ và điều kiện nhất định, đồng thời, tạo động lực cho chính người hành nghề luật phát triển trong nghề.

6- Tạo lập hồ sơ cá nhân riêng biệt

Đối với mỗi cá nhân, việc tạo dựng một hồ sơ cá nhân theo các tiêu chuẩn nhất định có thể tạo ấn tượng tốt về mức độ chuyên nghiệp của cá nhân. Thông thưòng, hồ sơ cá nhân có thể là một bộ hồ sơ cung cấp một cách ngắn gọn, rõ ràng và hiệu quả nhất về thông tin hoặc năng lực của cá nhân cũng như mức độ phù hợp của người đó với công việc hoặc dự án sắp tham gia.

Hiện nay, hồ sơ cá nhân không còn dừng lại dưới dạng một bộ hồ sơ ứng tuyển (CV - curriculum vitae) hay sơ yếu lý lịch (Resume) mà đã được mở rộng và ứng dụng cao hơn. Trước tiên, nội dung của một hồ sơ cơ bản nhất cần có đủ các thông tin như: - Họ tên, ngày sinh, thông tin liên hệ (địa chỉ, số điện thoại, email): - Thông tin học vấn (Bằng cấp - Tên trường - thời gian học); - Thông tin kỹ năng; - Kinh nghiệm; - Thành tựu; - Người giới thiệu. Ngoài ra, hồ sơ cá nhân có thể ghi nhận thêm các thông tin khác như sở thích (âm nhạc, thể thao...).

Trên thực tế, người hành nghề luật có thể tạo hồ sơ cá nhân theo các hình thức cơ bản như sau:

a) Hình thức truyền thông

Khi tham gia thị trường lao động, việc đầu tiên và quan trọng nhất, chính là người hành nghề luật tự chuẩn bị một hồ sơ đầy đủ, chỉn chu và chuyên nghiệp từ hình thức đến nội dung. Công việc này thường được thực hiện ở nhiều giai đoạn khác nhau, có thể từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường, đã đi làm và bắt đầu xin việc khi thay đổi nơi làm việc.

Sự khác biệt nằm ở chỗ: tư duy ngắn hạn và dài hạn. Nếu là một sinh viên, việc tạo một hồ sơ đơn giản là để phục vụ cho nhu cầu tìm kiếm công việc, đối tượng tác động hướng đến sẽ là nhà tuyển dụng - nhưng khi cá nhân theo đuổi một nghề nghiệp dài hạn, một hồ sơ đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao hơn, vì đối tượng mà người hành nghề luật hướng tới không chỉ dừng lại ở nhà tuyển dụng, mà còn là khách hàng, đối tác và công chúng trong tương lai xa.

Thêm vào đó, cách người hành nghề luật tạo ra “cá nhân” trong hồ sơ không chỉ là thông tin của cá nhân ngay thời điểm đó, mà còn phải khéo léo gửi gắm hình ảnh mà người hành nghề luật mong muốn theo đuổi và tiềm năng phát triển của mình trong tương lai, thông qua các tiểu mục như quan điểm, mục tiêu nghề nghiệp... Trong một số trường hợp, khi gia nhập vào một doanh nghiệp lớn và chuyên nghiệp hoặc cũng có thể chính người hành nghề luật tạo ra doanh nghiệp của mình, việc tạo hồ sơ cá nhân cũng có thể là công việc bắt buộc để khách hàng, đối tác liên quan, thông qua đó đánh giá doanh nghiệp.

Nhìn chung, hồ sơ cá nhân phải đảm bảo tính trung thực, tránh đánh bóng tên tuổi thông qua các dữ liệu không có thật. Người hành nghề luật cũng cần lưu ý trau chuốt câu từ diễn đạt thông tin về mình, không nên quá ngắn gọn khiến người đọc cảm thấy không mấy thú vị, cũng không nên quá dài dòng, lủng củng làm người đọc cảm thấy quá mệt mỏi để đọc hết. Trong thời đại ngày nay, không khó để người hành nghề luật có thể tìm kiếm các biểu mẫu được thiết kế đẹp mắt, sẵn có ở các trang web như: https://cvmkr.com/; https://www.connectcv.com/; https://crevado.com/ và học các mẹo nhỏ để trình bày hồ sơ cá nhân thu hút tại https://unitrain.edu.vn/?s=CV+Tips hay trên Youtube.

Một bộ hồ sơ cá nhân truyền thống cơ bản sẽ được trình bày dưới hai dạng:

- Bản cứng: thường được in trên giấy tốt và đóng thành quyển với kích cỡ A4 - được sử dụng để trao đổi trực tiếp; hoặc

- Bản mềm: được thiết kế đẹp, tạo ra nội dung bằng Microsoft Word hoặc các công cụ thiết kế và sao lưu lại thành định dạng PDF - được sử dụng đa năng hơn trên các công cụ điện tử trực tuyến như email, website, mạng xã hội.

Như vậy, hồ sơ cá nhân truyền thống được dùng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau và đây cũng được xem là hình thức để quảng bá hình ảnh cá nhân, góp phần xây dựng thương hiệu trong quá trình hành nghề luật. Ngoài việc xây dựng, phát triển thương hiệu cá nhân, hồ sơ cá nhân cũng góp phần đem lại sự tự tin, chuyên nghiệp và gây ấn tượng tốt với khách hàng.

b) Tạo lập hồ sơ cá nhân trên các kênh tuyển dụng trực tuyến

Hiện nay, công tác tuyển dụng cũng như phương tiện để nhân sự tìm kiếm cơ hội việc làm trở nên đơn giản, đa dạng và linh hoạt hơn. Tại các trang web tuyển dụng, để kết nối người tìm việc và nhà tuyền dụng, ngoài việc đính kèm hồ sơ cá nhân (flic mềm), đôi khi, các chủ trang web yêu cầu người hành nghề luật tạo tài khoản và thiết lập một hồ sơ riêng trên nền tảng của chính họ. Một mặt, họ muốn lưu trữ thông tin của người hành nghề luật trên dữ liệu của họ, vì họ là người kinh doanh dịch vụ việc làm. Mặt khác, vì cá nhân phải nhập thông tin về hồ sơ của mình nhiều lần, vì vậy, hãy lưu ý và cẩn trọng đối với thông tin mình cung cấp. Các thông tin của người hành nghề luật cần có sự thống nhất và trung thực. Việc tạo hồ sơ trên các trang web tuyển dụng, trao cơ hội để các nhà tuyển dụng lớn tiếp cận với người hành nghề luật dễ dàng hơn.

Trong thời đại số ngày nay, thật thiếu sót khi bỏ qua nền tảng mạng xã hội khi mà tỷ lệ sở hữu điện thoại thông minh (smartphone) của người dân ngày càng tăng. Chức năng tạo dựng hồ sơ trên các nền táng này, cũng như các nền tảng truyền thống khác, là một bản giới thiệu ngắn gọn các thông tin về cá nhân (hình ảnh, họ tên, trường lớp cá nhân theo học, sở thích, châm ngôn sống...) được nâng cấp linh hoạt hơn để cá nhân có thể chia sẻ trạng thái, câu chuyện và kết nối người hành nghề luật có điểm tương đồng với cá nhân...

c) Tạo lập hồ sơ trên mạng xã hội

Khi tạo dựng hồ sơ trên bất kỳ trang mạng xã hội nào, cá nhân cũng đều cần lưu ý các nguyên tắc chung sau:

Hình ảnh đại diện: Một tấm hình thật ưng ý nhất và để ảnh đó gắn liền với định vị cá nhân và nghề nghiệp của cá nhân. Màu sắc trang phục cần có sự đầu tư và phù hợp. Một gương mặt tươi cười và một trang phục chuyên nghiệp, với tông màu cơ bản, nhã nhặn (như veston, đầm công sở...) sẽ là lựa chọn tối ưu cho một cá nhân muốn chọn nghề trong khối cơ quan nhà nước hoặc trong ngành luật. Giai đoạn mới bắt đầu xây dựng hồ sơ, người hành nghề luật nên hạn chế thay đổi hình ảnh đại diện quá thường xuyên, vì lúc này người hành nghề luật cũng đang đồng thời xây dựng mạng lưới mối quan hệ và tạo ra cộng đồng của riêng mình, sẽ khá khó khăn để mọi ngươi nhận ra và nhớ đến người hành nghề luật nếu họ thay đổi hình ảnh đại diện quá thường xuyên.

Bộc lộ sở trường: Nếu người hành nghề luật đang là một người bình thường, hãy bắt đầu với việc đặt mục tiêu “Giỏi nhất trong một cộng đồng, thị trường nhỏ” trước. Từ đó giới hạn lại phạm vi và đối tượng tiếp cận giúp người hành nghề luật bước đầu nhanh chóng trở thành người dẫn đầu.

Xây dựng hình ảnh và nội dung hấp dẫn: Đó có thể là một câu slogan, châm ngôn mà cá nhân tâm đắc, một câu chuyện trải nghiệm trong nghề, một quan điểm pháp lý để mọi người được tự do chia sẻ, trao đổi. Cũng có thể là một cuốn sách hay được người hành nghề luật giới thiệu, một buổi gặp mặt với cộng đồng hoặc những nhân vật có sức ảnh hưởng. Để nội dung hồ sơ cá nhân hấp dẫn, người hành nghề luật nên xen lẫn một sở thích hay một thói quen theo hướng tích cực, tránh việc thể hiện quá nhiều cảm xúc cá nhân tiêu cực hay viết mang tính công kích cá nhân, đồng thời tránh thể hiện quan điểm đối với những vấn đề quá nhạy cảm trong xã hội, ví dụ như liên quan đến chính trị, phân biệt giới tính, phân biệt chủng tộc...

Quy tắc đăng bài: Không nên đăng bài quá nhiều, kể cả nội dung có hay cũng sẽ phản tác dụng. Đặc biệt, đối với những người có mục tiêu xây dụng thương hiệu cá nhân trong nghề luật, tần suất đăng bài quá nhiều có thể “phản tác dụng” khiến mức độ uy tín của người hành nghề luật giảm dần. Mọi người có thể đặt câu hỏi rằng: “Cá nhân này làm sao có đủ thời gian xây dựng một doanh nghiệp tốt hay một sự nghiệp xuất sắc khi có thời gian đăng tải quá nhiều thông tin mà chưa chắc có ai đọc hay không?”. Thêm vào đó, việc đăng tải quá nhiều thông tin sẽ khiến giao diện của người hành nghề luật bị loãng, nội dung chính xen kẽ với nội dung rác không đem lại giá trị.

Học hỏi các hình mẫu thành công tương ứng: Trong giai đoạn đầu, khi chưa biết cần tư liệu gì cho thương hiệu cá nhân, người hành nghề luật có thể nghiên cứu và tham khảo những tiền bối đi trước trong lĩnh vực mà người hành nghề luật theo đuổi, hoặc nếu tốt hơn, người hành nghề luật có thể kết nối với tất cả. Mỗi cá nhân đều là một màu sắc riêng biệt, nhưng nếu cá nhân biết cách “đứng trên vai người không lồ”, con đường xây dụng sữ bớt chông gai hơn, người hành nghề luật sẽ có được những chìa khóa cơ bản nhất để làm nền tảng sáng tạo ra thương hiệu cá nhân riêng biệt của mình, vì như đã phân tích, đích đến cuối cùng vẫn là để mọi người nhớ đến người hành nghề luật là ai, mà không phải là bản sao của ai đó.

(i) Facebook

Facebook hiện được xem là trang mạng xã hội phổ biến nhất, giúp kết nối mọi ngưòi ở nhiều nơi trên thế giới, đồng thời mang đến các tác động tích cực cho việc xây dựng thương hiệu cá nhân trong nghề luật. Với Facebook, người hành nghề luật có thể chia sẻ các vấn đề pháp lý mới mẻ, vấn đề nóng trong xã hội, các câu chuyện nghề luật hay những trải nghiệm của chính mình về nghề. Người hành nghề luật có thể đăng dưới hình thức hình ảnh hay video đính kèm thông điệp cụ thể để kết nối với người hành nghề luật, đồng thời gợi ý cho những người hành nghề luật tương đồng.

Tuy nhiên, người hành nghề luật hoàn toàn không kiểm soát được ai sẽ là người vô tình tìm ra và đang "quan sát’ mình hằng ngày. Do đó, người hành nghề luật cần cẩn trọng nếu không muốn hình ảnh hay phát ngôn của mình đâu đó vô tình bị hiểu và lạm dụng theo hướng sai lệch. Khi đã bắt tay nghiêm túc vào việc xây dựng thương hiệu cá nhân, hãy bắt đầu suy nghĩ trước khi hành động, kiểm soát cảm xúc và quản trị tốt các kênh thông tin mà mình đã công khai.

Bên cạnh đó, người hành nghề luật có thể tạo Fanpage riêng để bán hàng, xây dựng dự án hoặc thu thập khách hàng, đối tượng mình cần nghiên cứu. Việc tạo Fanpage sẽ giúp người hành nghề luật cô đọng và tập trung chủ đề, các đối tượng mà người hành nghề luật nhắm đến, cũng như gia tăng xác suất tìm kiếm hơn so với khi đăng tải trên một trang cá nhân. Thêm vào đó, Fanpage có chức năng tương tự một website hay blog cá nhân, tuy nhiên, nền tảng Fanpage của Facebook hoạt động phổ biến trên đa số các công cụ: điện thoại thông minh, máy tính bảng và máy tính xách tay, vì vậy, tỷ lệ ngươời đọc tiếp cận và tương tác với Fanpage sẽ cao hơn website và blog cá nhân.

(ii) Linkedln

Trong các trang mạng xã hội mang tính cộng đồng thì LinkedIn mang tính chuyên nghiệp hơn cả, bởi vì, Linkedln kết nối những nhân sự có chuyên môn với nhau, phục vụ các doanh nhân, cá nhân chuyên nghiệp với mục đích thương mại rõ ràng, từ đó tạo thành mối quan hệ chuyên nghiệp. Hồ sơ của cá nhân trên Linkedln tương đương với một bản lý lịch điện tử, nơi thể hiện các tố chất tốt đẹp của bản thân để thu hút sự chú ý từ các doanh nghiệp, nhà tuyển dụng hoặc dịch vụ “săn đầu người”. Để thu hút nhiều đối tượng hơn trên Linkedln, người hành nghề luật cần quan tâm đến việc sáng tạo nội dung để có thể nhanh chóng tăng uy tín nghề nghiệp và giúp họ xây dựng mối quan hệ với các nguồn giới thiệu và khách hàng tiềm năng. Dưới đây là các lý do tại sao cá nhân nên tạo tài khoản và sáng tạo nội dung trên Linkedln:

Hướng đến các đối tượng mục tiêu: nền tảng xuất bản Linkedln được thiết lập để người dùng có thể dễ dàng tìm thấy các bài viết liên quan đến lợi ích nghề nghiệp của họ. Khi đăng tải các liên kết đến nội dung pháp lý của người hành nghề luật trên các nền tảng truyền thông xã hội khác, người hành nghề luật có rất ít quyền kiểm soát đối với những người theo dõi, truy cập; nhưng với Linkedln thì khác, người hành nghề luật có thể biết rõ người đọc là ai, tiềm năng như thế nào.
Giá trị tăng lượt tìm kiếm (SEO) lớn: nền tảng Linkedln đã được xếp hạng cao trong các từ khóa tìm kiếm của Google, nhờ đó, nền tảng này giúp hồ sơ và nội dung của người hành nghề luật dễ dàng hiển thị hơn trong kết quả tìm kiếm. Do Linkedln có thẩm quyền trang web cao, đối với hầu hết các Luật sư, bài viết của họ sẽ được xếp hạng cao hơn trên tìm kiếm của Google khi được đăng tải trên Linkedln so với blog riêng của tác giả. Ngoài ra, đăng tải trên nhiều nền tảng sẽ mở rộng phạm vi tiếp cận của người hành nghề luật. Điều này có thể mang lại nhiều khách truy cập vào trang web của người hành nghề luật hoặc dẫn đến các liên kết trở lại nội dung của người hành nghề luật.

Nền tảng có hệ thống phân tích tích hợp, nền tảng Linkedln thiết lập hệ thống phân tích tích hợp, hỗ trợ hiển thị cho người hành nghề luật các số liệu liên quan đến thông tin dữ liệu của bài đăng. Là một Luật sư, Công chứng viên hoạt động cung cấp dịch vụ pháp lý, nếu người hành nghề luật đã đầu tư vào đây như một kênh chăm sóc các khách hàng, đối tác tiềm năng, thì sẽ rất hữu ích khi người hành nghề luật sử dụng các công cụ phân tích miễn phí của Linkedln để xem nội dung nào đang mang lại hiệu ứng tốt với đối tượng mục tiêu mà người hành nghề luật hướng đến. Việc tạo nội dung trên nền tảng Linkedln có thể giúp củng cố sức ảnh hưởng của thương hiệu cá nhân đang xây dựng trong nghề luật, nơi đây tạo cơ hội để người hành nghề luật phát triển uy tín, mở rộng phạm vi tiếp cận nội dung và thu hút thêm lưu lượng truy cập từ các đối tượng mục tiêu.

7- Sử dụng các phần mềm, kỹ năng tin học để tối đa hóa lượt tìm kiếm

Internet đã trở thành một kho dữ liệu khổng lồ chứa đựng mọi thông tin cần thiết của bất kỳ người nào truy cập. Ngày nay, hầu hết những người truy cập vào các kết quả tìm kiếm trên Internet đều chỉ click vào những kết quá đầu tiên xuất hiện trên trang đầu tiên. Để thực hiện được việc đó là nhờ vào công cụ Search engine optimization - Tối đa hóa công cụ tìm kiếm (SEO).

SEO là thuật ngữ chuyên về marketing nói về quy trình tăng lượng truy cập website của ngươi dùng bằng cách tăng khả năng hiển thị của webpage trên các hệ thống tra cứu dữ liệu như: Google, Bing, Yandex, Cốc Cốc... Công cụ SEO giúp gia tăng kết quả tìm kiếm miễn phí, áp dụng cho mọi loại tra cứu như: hình ảnh, video, nội dung, kết quả theo lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Bằng việc nghiên cứu, học hỏi về cách thức hoạt động của SEO, người hành nghề luật có thể ứng dụng để phát triển thứ hạng tìm kiếm trên trang kết quả của Google, Facebook hay Linkedln, từ đó gia tăng lượng truy cập của khách hàng hay đối tác tiếp cận các nền tảng của người hành nghề luật mỗi ngày.

Trong quá trình xây dựng thương hiệu cá nhân, việc sử dụng công cụ SEO vào các nền tảng mạng xã hội sẽ giúp phát triển mức độ nhận diện thương hiệu cá nhân của người hành nghề luật. Một trong những cách SEO đơn giản nhất hiện nay là SEO từ khóa, cách thức này thường được áp dụng ở các bài viết tư vấn pháp luật ở các công ty luật nhưng hoàn toàn có thể áp dụng đối với bài viết cùa các cá nhân là Luật sư. Cụ thể:

- Việc đầu tiên cần làm trước khi bắt tay vào thực hiện SEO là nghiên cứu từ khóa, người hành nghề luật cần tìm ra bộ từ khóa liên quan đến lĩnh vực người hành nghề luật quan tâm theo đuổi cần SEO để hỗ trợ cho chiến lược xây dựng nội dung về sau, ví dụ như mục tiêu xây dựng thương hiệu cá nhân của người hành nghề luật là Luật sư Lao động, vậy từ khóa tìm kiếm liên quan sẽ là “Lao động", “Việc làm”, “Tiền lương”...

- Sau khi thu thập được một lượng từ khóa nhất định, người hành nghề luật hãy bắt tay vào xây dựng nội dung thu hút với những từ khóa đã chọn, nội dung cần đảm bảo độ dài và có chất lượng, song song với việc phải phù hợp với ý định tìm kiếm của người hành nghề luật. Để nắm các thông tin này, người hành nghề luật cần tự trả lời câu hỏi:

+ Đối tượng tìm kiếm thông tin của mình đang tìm kiếm thông tin loại nào?

+ Tại sao các trang web tương tự có thứ hạng cao?

Thông qua việc trả lời các câu hỏi này, người hành nghề luật sẽ có thêm thông tin về các đối thủ cạnh tranh, hiểu được mong muốn của các đối tượng người hành nghề luật cần tác động và có thêm tư liệu để soạn được một nội dung tối ưu nhất.

- Tối ưu hóa tiêu đề và đường dẫn URL (Uniform Resource Locator): Mỗi bài viết đều phải đặt tiêu đề lên đầu một cách ngắn gọn, rõ ràng và đảm bảo đường dẫn đến bài viết được điều chỉnh để giúp các ứng dụng tìm kiếm và người tiếp cận dễ nhận ra.

- Người hành nghề luật cần không ngừng sáng tạo nội dung và duy trì thực hiện việc này một cách định kỳ thường xuyên.

- Một phương thức gia tăng lượt truy cập, tìm kiếm khác được biết đến đó là Google AdWords (Google Ads)[1]. Đây là một loại hình dịch vụ quảng cáo của Google, theo đó, khách hàng có tài khoản Google có thể liên hệ để mua quảng cáo nhằm gia tăng kết quả tìm kiếm tại trang web tìm kiếm này, bằng các hình thức như quảng cáo hiển thị (các banner quảng cáo đặt tại các vị trí khác nhau trên các website), quảng cáo trên điện thoại di động, quảng cáo video hoặc quảng cáo trên văn bản. Phương thức này thiết lập hệ thống định hướng các đối tượng mục tiêu, từ đó giúp người hành nghề luật tối ưu hóa lượt tìm kiếm, định hướng người dùng có thể nhanh chóng tìm thấy người hành nghề luật khi được tối ưu trên hàng tìm kiếm lượt đầu tiên, qua đó giúp người hành nghề luật kết nối với khách hàng tiềm năng hiệu quả hơn. Google Ads hiển thị cho người hành nghề luật biết được số lượng truy cập vào thông tin của người hành nghề luật, tỷ lệ “click chuột” vào trang web mà người hành nghề luật đã tạo. So với SEO, Google Ads là một ứng dụng tốn chi phí, dù vậy chỉ mất khoảng vài phút để lượt tìm kiếm về người hành nghề luật ở vị trí đứng đầu thay vì mất từ sáu tháng đến một năm nếu áp dụng SEO (với điều kiện SEO được đầu tư tốt về nội dung liên tục trong một thời gian dài). Vì tính ứng dụng quy mô và linh hoạt như vậy cũng như phương thức này tốn khá nhiều chi phí để áp dụng so với SEO, vì vậy sẽ phù hợp với các nhân sự hành nghề luật đang hoặc sẽ vận hành và phát triển doanh nghiệp của chính mình.

8- Phương thức khác

Tham gia góp ý dự thảo văn bản pháp luật cũng là một trong các công cụ hiệu quả để xây dựng thương hiệu cá nhân. Tuy nhiên, công cụ này cũng thường chỉ dành cho các nhà nghiên cứu, các Giáo sư, Tiến sĩ, Giảng viên tại các trường đại học đào tạo chuyên ngành luật, bởi việc góp ý, soạn thảo dự thảo văn bản pháp luật thường đòi hỏi rất nhiều thời gian và mang tính chất hàn lâm, nghiên cứu. Ngoài ra, chúng ta còn có thể tìm hiểu một số kênh khác có thể tham khảo như: tham gia huấn luyện tại các khóa đào tạo ngắn hạn của các hiệp hội kinh doanh, xã hội nghề nghiệp, tham gia làm tư vấn viên cho những trang mạng nổi tiếng hay trợ giúp pháp lý miễn phí cho các đối tượng yếu thế trong một vụ việc nhất định.

Tóm lại, xây dựng hình ảnh cá nhân, thương hiệu cá nhân là một nhu cầu chính đáng của bất kỳ ai, trong bất kỳ xã hội nào bởi vì con người luôn có quyền được sống, được làm việc. Mỗi cá nhân sẽ có ước mơ, khát vọng riêng và thậm chí có cả con đường riêng, dù ngắn hạn hay dài hạn để xây dựng hình ảnh cá nhân, thương hiệu cá nhân. Vấn đề đặt ra là mỗi người cần lựa chọn phương pháp và cách thức phù hợp với quy định pháp luật và đạo đức nghề nghiệp để xây dựng thành công hình ảnh cá nhân và thương hiệu cá nhân.

Xét về góc độ pháp lý, pháp luật Việt Nam không quy định cụ thể về những phương pháp, cách thức để mỗi cá nhân hành nghề luật xây dựng hình ảnh cá nhân, thương hiệu cá nhân. Đặc biệt, nghề luật là một tập hợp nhiều nghề sử dụng thường xuyên kiến thức pháp luật để giải quyết, điều chỉnh một mối quan hệ xã hội nhất định trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, pháp luật chỉ đưa ra các nguyên tắc chung để các cá nhân này sử dụng trong quá trình xây dựng hình ảnh cá nhân và thương hiệu cá nhân.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về thừa kế (luật sư thừa kế) của Công ty Luật TNHH Everest

Luật sư Phạm Ngọc Minh, Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (nguồn tham khảo: Giáo trình Kỹ năng mềm Nghề Luật - Học viện Tư pháp và một số nguồn khác).