Kỹ năng của luật sư tham gia phiên họp công khai chứng cứ vụ án hành chính

Đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích họp pháp của đương sự có quyền thu thập, giao nộp, cung cấp, tài liệu, chứng cứ kể từ khi Tòa án thụ lý vụ án hành chính và có nghĩa vụ thông báo cho nhau các tài liệu, chứng cứ đã giao nộp (Khoản 2 Điều 18 Luật Tố tụng hành chính).

Đương sự có quyền đề nghị Tòa án tồ chức phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và tham gia phiên họp trong quá trình Tòa án giải quyết vụ án (Khoản 1 Điều 55 Luật tố tụng hành chính).

Để tham gia phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ, Luật sư cần thực hiện các công việc sau:

I- LUẬT SƯ TIẾP NHẬN THÔNG TIN TRONG THÔNG BÁO CỦA TÒA ÁN VÀ CHUẨN BỊ CHO PHIÊN HỌP

Theo Điều 136 Luật tố tụng hành chính, trước khi tiến hành phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và đối thoại giữa các đương sự, Thẩm phán phải thông báo cho các đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích họp pháp của đương sự về thời gian, địa điểm tiến hành phiên họp và nội dung của phiên họp. Luật sư cần nắm được các thông tin về thời gian, địa điếm tiến hành phiên họp và nhất là nội dung của phiên họp - đây là những vấn đề mà Thẩm phán đã định hướng trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ, xem xét, đánh giá quá trình thu thập, cung cấp chứng cứ mà các bên đã thực hiện từ khi vụ kiện phát sinh và giá trị chứng minh của các tài liệu, chứng cứ đó.

Để chuẩn bị cho phiên họp, Luật sư cần:

(i) Nghiên cứu, rà soát lại các tài liệu, chứng cứ mà các bên đương sự đã cung cấp cho Tòa án và đã lưu trong hồ sơ riêng của Luật sư về vụ án;

(ii) Chuẩn bị và thống nhất với khách hàng hoặc hướng dẫn, giúp khách hàng chuẩn bị các nội dung mà Luật sư và khách hàng sẽ trình bảy tại phiên họp theo những nội dung mà Thẩm phán đã định hướng trong thông báo;

(iii) Dự kiến những tài liệu, chứng cứ cần xuất trình thêm hoặc đề nghị Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ, triệu tập đương sự khác, người làm chứng và người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa (nếu có).

Xem thêm: Quy trình tư vấn khiếu nại hành chính của luật sư

II- LUẬT SƯ THAM GIA PHIÊN HỌP TIẾP CẬN, CÔNG KHAI CHỨNG CỨ

(i) Kiểm tra tính hợp pháp về thành phần phiên họp, kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ. Theo Điều 137 Luật Tố tụng hành chính, thành phần tham gia phiên họp gồm có: Thẩm phán chủ trì phiên họp; Thư ký phiên họp ghi biên bản; Đương sự hoặc người đại diện hợp pháp của đương sự; Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự (nêu có); Người phiên dịch (nếu có). Trường hợp cần thiết, Thẩm phán có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan tham gia phiên họp.

(ii) Xử lý tình huống trong vụ án có nhiều đương sự mà có đương sự vắng mặt: nếu xét thấy việc tiến hành phiên họp đó không ảnh hưởng đến quyền, nghĩa vụ của đương sự vắng mặt thì nên hướng dẫn cho khách hàng và các đương sự khác có mặt đồng ý tiến hành phiên họp để Thẩm phán tiến hành phiên họp giữa các đương sự có mặt; hoặc cũng có thể trao đổi với khách hàng và đương sự khác đề nghị hoãn phiên họp để có mặt tất cả các đương sự trong vụ án. Trên cơ sở đề nghị đó của đương sự, Thẩm phán phải hoãn phiên họp và thông báo bằng văn bản việc hoãn phiên họp, mở lại phiên họp cho các đương sự.

(iii) Theo dõi trình tự phiên họp.

(iv) Chú ý các thông tin trong công bố của Thẩm phán về tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án: là những tài liệu, chứng cứ nào, do ai cung cấp, đã giao nộp cho Tòa án khi nào...

(v) Trình bày hoặc giúp khách hàng (một trong các đương sự) trình bày các vấn đề đã được Thẩm phán định hướng - khoản 2 Điều 138 Luật Tố tụng hành chính, gồm:

(vi) Yêu cầu và phạm vi khởi kiện, sửa đổi, bổ sung, thay thế, rút yêu cầu khởi kiện; yêu cầu độc lập; những vấn đề đã thống nhất, những vấn đề chưa thống nhất yêu cầu Tòa án giải quyết;

(vii) Việc giao nộp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án và việc gửi tài liệu, chứng cứ cho đương sự khác (chú ý đến thời hạn, thủ tục giao nộp cho Tòa án và thông báo cho đương sự khác);

(viii) Việc bổ sung tài liệu, chứng cứ, đề nghị Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ, triệu tập đương sự khác, người làm chứng và người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa; vấn đề khác mà đương sự thấy cần thiết.

Chú ý các nội dung thể hiện trong biên bản phiên họp, nhât là phần ghi nhận ý kiến của đương sự hoặc người dại diện hợp pháp của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự về các nội dung đương sự đã trình bày và kết luận của Thẩm phán vê việc châp nhận, không chấp nhận các đề nghị của đương sự.

Ví dụ: Công ty TNHH VH được Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố H cấp Giấy phép kinh doanh ngày 12/11/2014; áp dụng phương pháp tính thuế giá trị gia tăng (GTGT) trực tiếp.

Ngày 01/7/2015, Công ty nộp mẫu 06/GTGT thông báo tính thuê theo phương pháp tính thuế GTGT khấu trừ. Ngày 06/7/2015, Công ty nhận được Thông báo số 7583/TB-CCT ngày 06/7/2015 của Chi cục thuế quận B về việc “không chấp nhận nội dung đăng ký phương pháp tính thuế giá trị gia tăng của người nộp thuế”. Ngày 16/8/2015, Công ty đã có Công văn số 03/2015/CV/VH khiêu nại Thông báo số 7583/TB-CCT. Ngày 14/9/2015, Công ty nhận được Quyết định giải quyết khiếu nại số 9654/QĐ-CCT-KTNB ngày 21/8/2015 của Chi cục thuế quận B, không chấp nhận khiếu nại của Công ty và giữ nguyên nội dung trong Thông báo số 7583/TB-CCT. Ngày 03/7/2016, Công ty khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án quận B, thành phố H, yêu cầu:

- Hủy Quyết định số 9654/QĐ-CCT-KTNB ngày 21/8/2015 của Chi cục thuế quận B;

- Hủy Thông báo số 7583/TB-CCT của Chi cục thuế quận B ngày 06/7/2015;

- Yêu cầu Chi cục thuế quận B bồi thường các thiệt hại do hành vi hành chính trái pháp luật nêu trên đã ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của Công ty. Cụ thể: ngày 08/7/2015, Công ty đã ký Hợp đồng vận chuyển hàng hóa số 01A04-VH/HĐVC với Công ty TNHH Thành Trang về giao hàng tại... với giá cước 4 triệu đồng/chuyến. Công ty VH đã nhận ứng trước 30 triệu đông, nhưng do không xuất được hóa đơn dẫn đến phải thanh lý hợp đồng và phải bồi thường cho Công ty Thành Trang 30 triệu đồng.

Ngày 09/7/2016, Tòa án thụ lý vụ kiện. Sau khi nhận được thông báo của Tòa án, để chuẩn bị cho việc tham gia phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và đối thoại trong vụ kiện trên, Luật sư cần kiểm tra lại danh mục các tài liệu, chứng cứ mà khách hàng của mình và đối phương đã cung cấp cho Tòa án mà mình đã biết để đối chiếu với những thông tin sẽ tiếp nhận được tại phiên họp khi Thẩm phán công bố tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án.

Với vụ án này, theo quy định của Luật Tố tụng hành chính, các tài liệu mà người khởi kiện cần cung cấp cho Tòa kèm theo đơn khởi kiện là:

Tài liệu về đối tượng khởi kiện:

- Quyết định giải quyết khiếu nại số 9654/QĐ-CCT-KTNB ngày 21/8/2015 của Chi cục thuế quận B;

- Thông báo số 7583/TB-CCT của Chi cục thuế quận B ngày 06/7/2015.

- Công văn số 03/2015/CV/VH khiếu nại Thông báo số 7583/TB-CCT;

- Hồ sơ doanh nghiệp;

- Hợp đồng vận chuyển hàng hóa số 01A04-VH/HĐVC ngày 08/7/2015, biên bản thanh lý, phiếu chi đặt cọc, phiếu chi thanh toán bồi thường - để chứng minh cho yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Tài liệu người bị kiện cần cung cấp cho Tòa án là các tài liệu để chứng minh doanh nghiệp không đủ điều kiện chuyển phương thức tính thuế hoặc thủ tục mà doanh nghiệp đã thực hiện không hợp pháp - là lý do để không chấp nhận khiếu nại của Công ty và giữ nguyên nội dung trong Thông báo số 7583/TB-CCT, gồm:

- Các tờ khai thuế giá trị gia tăng quý IV năm 2014, quý I, II, III, IV năm 2015, quý I năm 2016;

- Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2015;

- Phụ lục kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2015;

- Tờ khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2015;

- Phụ lục bảng kê thu nhập chịu thuế và thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền công, tiền lương của cá nhân cư trú có hợp đông lao động của doanh nghiệp năm 2015;

- Báo cáo tài chính năm 2015;

- Bản thuyết minh Báo cáo tài chính năm 2015;

- Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh; Lưu chuyển tiền tệ trực tiếp;

- Bảng cân đối tài khoản;

- Hồ sơ về giải quyết khiếu nại của Công ty.

Luật sư cần kiểm tra trên thực tế thân chủ và đối phương đã giao nộp tài liệu, chứng cứ nào cho Tòa án, thân chủ của mình có được thông báo hợp lệ về việc giao nộp đó không, đã tiếp cận các tài liệu, chứng cứ đó chưa, tiếp cận như thế nào, trên cơ sở đó chuẩn bị lời trình bày tại phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hành chính của Công ty Luật TNHH Everest 

Luật sư Phạm Ngọc Minh - Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp (nguồn tham khảo: Giáo trình Kỹ năng tham gia giải quyết các vụ việc hành chính - Học viện Tư pháp và một số nguồn khác).