Thuế TNDN hoãn lại khi có lỗ chênh lệch tỷ giá ngoại tệ

1- Khi nào thuế TNDN hoãn lại phát sinh?

Trong quá trình quyết toán thuế TNDN, lãi và lỗ chênh lệch tỷ giá của khoản phải thu và tiền không được đưa vào tính thuế ngay mà phải loại trừ. Chính vì vậy, khi kế toán ghi nhận chênh lệch tỷ giá trên sổ kế toán nhưng không đưa vào tính thuế ngay trong kỳ, sẽ phát sinh chênh lệch giữa kế toán và thuế, từ đó hình thành thuế TNDN hoãn lại (Deferred Corporate Income Tax). Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào trường hợp lỗ chênh lệch tỷ giá và cách phát sinh thuế hoãn lại. Lãi chênh lệch tỷ giá cũng tạo ra thuế hoãn lại theo nguyên tắc tương tự.

2- Cách xử lý thuế TNDN hoãn lại khi có lỗ chênh lệch tỷ giá

[a] Khi phát sinh lỗ chênh lệch tỷ giá do đánh giá lại các khoản tiền và khoản phải thu cuối kỳ, kế toán sẽ ghi nhận chi phí tài chính trên báo cáo tài chính. Tuy nhiên, theo quy định thuế, lỗ này không được đưa vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN năm đó. Do đó, kế toán cần điều chỉnh loại trừ phần lỗ này khi lập tờ khai quyết toán thuế. Việc loại trừ này sẽ làm phát sinh tài sản thuế thu nhập hoãn lại (Deferred Tax Asset - DTA), vì doanh nghiệp có khả năng được khấu trừ thuế trong tương lai khi khoản phải thu được thu hồi hoặc khoản tiền được sử dụng.

[b] Ví dụ cụ thể: Công ty A có khoản phải thu bằng USD với số dư cuối kỳ là 1.000.000 USD. Tỷ giá cuối năm giảm từ 24.000 VND/USD xuống 23.500 VND/USD, dẫn đến lỗ chênh lệch tỷ giá 500.000.000 VND.

- Chi phí thuế theo kế toán: Kế toán ghi nhận khoản lỗ này vào chi phí tài chính, do đó chi phíthuế TNDN theo báo cáo tài chính sẽ thấp hơn.

- Chi phí thuế theo thuế: Theo quy định thuế, khoản lỗ chênh lệch tỷ giá này không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế, vì vậy khi tính thuế TNDN, lợi nhuận chịu thuế sẽ cao hơn so với lợi nhuận kế toán.

- Cách trình bày trên BCTC: Trên báo cáo tài chính, doanh nghiệp vẫn ghi nhận lỗ chênh lệch tỷ giá theo chuẩn mực kế toán, nhưng đồng thời cần ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại (Deferred Tax Asset – DTA) để phản ánh nghĩa vụ thuế trong tương lai. Cụ thể, với mức thuế suất 20%, khoản thuế TNDN hoãn lại được ghi nhận là 100.000.000 VND.

Như vậy, doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ thuế với Nhà nước theo quy định thuế nhưng vẫn phản ánh đúng bản chất tài chính trên BCTC. Công ty A có khoản phải thu bằng USD với số dư cuối kỳ là 1.000.000 USD. Tỷ giá cuối năm giảm từ 24.000 VND/USD xuống 23.500 VND/USD, dẫn đến lỗ chênh lệch tỷ giá 500.000.000 VND. Khoản lỗ này không được tính vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN, nên công ty ghi nhận tài sản thuế TNDN hoãn lại với mức thuế suất 20%, tương ứng 100.000.000 VND. Bút toán hạch toán: Nợ 243/Có 8212: 100.000.000 VND

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thuế - kế toán của Công ty Luật TNHH Everest

3- Cách xử lý thuế TNDN hoãn lại khi có lãi chênh lệch tỷ giá

- Ngược lại, nếu doanh nghiệp có lãi chênh lệch tỷ giá trên khoản tiền hoặc khoản phải thu, lãi này cũng không được đưa vào thu nhập chịu thuế ngay.

- Khi đó, kế toán sẽ ghi nhận một khoản thuế TNDN hoãn lại phải trả (Deferred Tax Liability DTL), vì lãi này sẽ được tính thuế trong tương lai khi khoản phải thu được thanh toán hoặc tiền được sử dụng.

4- Khi nào không cần tính thuế TNDN hoãn lại?

Nếu chênh lệch tỷ giá không đáng kể, kế toán có thể chọn cách nộp luôn phần thuế TNDN của lãi hoặc không ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại đối với khoản lỗ. Ví dụ, nếu khoản thuế phát sinh chỉ khoảng 10 đồng, có thể chọn nộp luôn 10,5 đồng thay vì theo dõi thuế TNDN hoãn lại. Tuy nhiên, nếu chênh lệch lớn (ví dụ 10 tỷ đồng), việc theo dõi thuế TNDN hoãn lại là rất quan trọng để tránh bị truy thu thuế hoặc mất cơ hội khấu trừ trong tương lai.

5- Kế toán cần làm gì để theo dõi thuế TNDN hoãn lại từ chênh lệch tỷ giá?

- Lập bảng Excel theo dõi riêng phần chênh lệch tỷ giá đã loại trừ khi quyết toán thuế.

- Định kỳ cập nhật khi các khoản phải thu được thanh toán hoặc tiền được sử dụng.

- Khi khoản chênh lệch tỷ giá được phản ánh vào thu nhập chịu thuế, kế toán cần điều chỉnh thuế TNDN hoãn lại để tránh sai sót.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về Sáp nhập và Mua lại doanh nghiệp (M&A) của Công ty Luật TNHH Everest

6- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Thuế TNDN hoãn lại khi có lỗ chênh lệch tỷ giá ngoại tệ được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Thuế TNDN hoãn lại khi có lỗ chênh lệch tỷ giá ngoại tệ có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê Luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.