Các biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Bộ luật hình sự năm 1999 quy định việc miễn trách nhiệm hình sự đối với người chưa thành niên trong trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng mà gây thiệt hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình, cơ quan, tổ chức nhận giám sát, giáo dục (khoản 2 Điều 69). Theo quy định này, việc miễn trách nhiệm hình sự đồng nghĩa với việc trả tự do "tuyệt đối" cho họ. Người dưới 18 tuổi không bị áp dụng kèm theo bất kì biện pháp giáo dục, phòng ngừa nào. Điều này tiềm ẩn nguy cơ tái phạm của người dưới 18 tuổi phạm tội.

Để khắc phục bất cập nêu trên cũng như để thực hiện chủ trương nhân đạo hoá, tăng tính hướng thiện trong chính sách xử lý hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, Bộ luật hình sự năm 2015 bổ sung biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi được miễn trách nhiệm hình sự.

1- Căn cứ miễn trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Khoản 2 Điều 91 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định người dưới 18 tuổi phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự và bị áp dụng các biện pháp giám sát, giáo dục được quy định tại Điều 93 (Khiển trách), Điều 94 (Hòa giải tại cộng đồng) hoặc Điều 95 (Giáo dục tại xã, phường, thị trấn) khi có đủ 04 điều kiện sau:

-Người dưới 18 tuổi phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ.

Điều 91 Bộ luật hình sự năm 2015 không quy định cụ thể tình tiết giảm nhẹ được nêu tại khoản 2 là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản nào của Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015 nên phải hiểu các tình tiết giảm nhẹ được nêu tại điều này là tình tiết giảm nhẹ theo khoản 1 hoặc khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015;

- Người dưới 18 tuổi phạm tội đã tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả do hành vi phạm tội gây ra;

- Người phạm tội và tội phạm được thực hiện phải thuộc một trong các trường hợp sau:

+ Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ tội phạm quy định tại các Điều 134, 141, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này;

+ Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ tội phạm quy định tại các Điều 123, 134, 141, 142, 144, 150, 151, 168, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này:

+ Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án.

- Người dưới 18 tuổi phạm tội hoặc người đại diện hợp pháp của họ đồng ý.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

2- Các biện pháp giám sát, giáo dục khi người dưới 18 tuổi phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự

Về bản chất, đây là các biện pháp mang tính giáo dục, phòng ngừa xã hội được áp dụng nhằm mục đích chính là giúp cho người phạm tội nhận rõ được lỗi lầm, có thái độ ăn năn hối cải, khắc phục sai phạm. Trước khi áp dụng biện pháp này, người có thẩm quyền phải ra quyết định miễn trách nhiệm hình sự cho họ.

Bộ luật hình sự năm 2015 quy định 03 biện pháp có thể được cân nhắc áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội là khiển trách; hòa giải tại cộng đồng và giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

[a] Khiển trách

Biện pháp này chỉ được áp dụng trong hai trường hợp:

- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 Điều 91 của Bộ luật này (điểm a khoản 1 Điều 93);

- Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án (điểm b khoản 1 Điều 93).

[b] Hòa giải tại cộng đồng

Biện pháp này chỉ được áp dụng trong hai trường hợp:

- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng hoặc phạm tội nghiêm trọng thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 Điều 91 của Bộ luật này:

- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trong thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 91 của Bộ luật này.

[c] Giáo dục tại xã, phường, thị trấn

Biện pháp này chỉ được áp dụng trong hai trường hợp:

- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng hoặc phạm tội nghiêm trọng thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 Điều 91 của Bộ luật này;

- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 91 của Bộ luật này.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

3- Các nghĩa vụ mà người dưới 18 tuổi phải thực hiện sau khi được miễn trách nhiệm hình sự

Sau khi được miễn trách nhiệm hình sự, người dưới 18 tuổi phạm tội phải chấp hành đầy đủ nghĩa vụ về học tập, lao động; chịu sự giám sát, giáo dục của gia đình, xã, phường, thị trấn; không đi khỏi nơi cư trú khi không được phép; tuân thủ pháp luật, nội quy, quy chế của nơi cư trú, học tập, làm việc; trình diện trước cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu; xin lỗi người bị hại và bồi thường thiệt hại; tham gia các chương trình học tập, dạy nghề do địa phương tổ chức, tham gia lao động với hình thức phù hợp.

Đối với biện pháp hòa giải tại cộng đồng, tùy từng trường hợp cụ thể, cơ quan có thẩm quyền ấn định thời điểm xin lỗi, thời gian thực hiện nghĩa vụ bồi thường thiệt hại quy định tại điểm a khoản 3 Điều 93 và nghĩa vụ quy định tại điểm b và diểm c khoản 3 Điều 93 của Bộ luật này từ 03 tháng đến 01 năm.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự của Công ty Luật TNHH Everest

4- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Các biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Các biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê Luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với Luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.