Chọn nơi thực tập để tốt nghiệp đại học

1- Thời điểm phù hợp để thực tập tại công ty luật

Trong những lần tham gia các buổi giao lưu với sinh viên hoặc ngày hội việc làm với vai trò khách mời, tác giả thường nhận được câu hỏi hay của các bạn sinh viên về việc “Đâu sẽ là thời điểm thích hợp nhất để theo đuổi một kỳ thực tập?”. Có thể nói rằng thời điểm vào cuối năm thứ 3 hoặc đầu năm thứ 4 của chương trình đại học đối với những ngành luật nào có thời gian học là 4 năm sẽ là thời điểm phù hợp nhất để bạn theo đuổi một kỳ thực tập tại một công ty luật có uy tín nào đó. Vì vào thời điểm đó, phần nào bạn đã có được một nền tảng cơ bản về các môn luật quan trọng cũng như đã có một định hướng nhất định nào đó về nghề luật sư. Bên cạnh đó, các công ty luật có uy tín thường chỉ tiếp nhận những sinh viên nào đã được trang bị những kiến thức pháp luật cơ bản tại trường đại học để họ không phải đào tạo lại từ đầu cũng như đảm bảo hiệu quả của việc thực tập của thực tập sinh.

Trên thực tế, việc thu xếp thực tập sớm tại công ty luật sẽ giúp bạn có được những trải nghiệm đầu tiên về môi trường hành nghề luật sư chuyên nghiệp cũng như những kinh nghiệm quý báu để theo đuổi nghề luật sư mà sẽ giúp bạn xin được việc làm sau này. Đáng tiếc, có khá nhiều sinh viên chỉ bắt đầu tìm kiếm cơ hội thực tập tại các công ty luật khi họ bắt đầu vào kỳ thực tập bắt buộc theo yêu cẩu của các trường đại học nhằm đáp ứng điều kiện tốt nghiệp của họ. Điều này sẽ khiến bạn không có nhiều trải nghiệm việc làm thực tế tại các công ty luật vì vào thời điểm theo yêu cầu đó, bạn chỉ có thể thực tập trong một thời gian ngắn từ 01 đến 02 tháng trước khi tốt nghiệp.

Bên cạnh đó, thường thì sẽ có rất nhiều hồ sơ xin thực tập của sinh viên được gửi đến các công ty luật có uy tín tại thời điểm gần tốt nghiệp đại học cho nên các vị trí thực tập sinh tại các công ty luật có uy tín sẽ có tính cạnh tranh rất cao. Vì thế, nếu không được may mắn hoặc không hội đủ các điểu kiện cần thiết cũng như không thật sự nổi bật trong các ứng viên nộp hồ sơ xin thực tập, bạn sẽ khó tìm được cho mình một kỳ thực tập thú vị tại một trong các công ty luật có uy tín. Vì thế, việc bạn sớm lên kế hoạch cho một kỳ thực tập tại một công ty luật có uy tín nào đó sẽ giúp bạn có được những trải nghiệm công việc tuyệt vời cũng như những lợi thế đáng kể về sau khi bạn tốt nghiệp đại học và bắt đầu tìm kiếm việc làm liên quan đến ngành luật.

2- Tìm kiếm các công ty luật tuyển thực tập sinh

Kênh đầu tiên mà bạn nên chủ động tiếp cận để tìm kiếm các công ty luật tuyển thực tập sinh là thông qua trường đại học nơi bạn đang theo học. Thông thường, các trường đại học có dạy chuyên ngành luật ít nhiều sẽ biết đến tên tuổi hay có mối quan hệ với một số công ty luật có uy tín nào đó tại địa phương của họ và vì thế họ thường có sự hợp tác với các công ty luật đó nhằm tạo điều kiện cho sinh viên của họ đến các công ty luật thực tập.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm kiếm các cơ hội thực tập khác thông qua các nền tảng trực tuyến ví dụ như Linkedln, Facebook, Instagram, Twitter, Google, v.v... Đây là những kênh hữu ích giúp bạn tìm kiếm các thông tin có liên quan đến việc tuyển thực tập sinh của các công ty luật có uy tín.

Bạn nên dành thời gian kiểm tra thường xuyên trang web của các công ty luật có uy tín ở trên và hãy chủ động viết email cho những người đảm nhận công việc tuyển dụng của họ hay thậm chí là viết thư hay gọi điện thoại trực tiếp đến văn phòng của họ để hỏi xem họ có đang tuyển thực tập sinh hay không và nếu có thì thời gian tuyển là khi nào, điều kiện ứng viên và thủ tục nộp hồ sơ ứng tuyển ra sao. Hiển nhiên trước khi liên lạc với họ, bạn nến nhớ tìm hiểu kỹ những thông tin về họ có trên internet hay các trang web của họ. Trong giai đoạn này, bạn cần tìm hiểu các loại hình thực tập của các công ty luật cần tuyển, ví dụ như thời gian thực tập là toàn thời gian hay bán thời gian; thời gian thực tập kéo dài bao lâu; có thù lao, trợ cấp gì trong thời gian thực tập hay không; quy trình ứng tuyển như thế nào, chỉ có phỏng vấn hay bao gồm cả phỏng vấn và thi kiểm tra đầu vào, thời gian chờ kết quả xét tuyển là bao lâu.

Ngoài ra, cũng còn một kênh khác nữa mà bạn cũng nên tìm hiểu trước khi liên lạc với các công ty luật nêu trên là đọc các trang blog cộng đồng trên internet. Các trang này thường có giới thiệu về kỳ thực tập tại các công ty luật có uy tín và bạn có thể sẽ ngạc nhiên trước những nội dung giới thiệu và lời khuyên rất hữu ích và thiết thực mà các chủ blog này dành cho bạn.

3- Viết thư xin thực tập và soạn hồ sơ thông tin cá nhân

Kinh nghiệm cho thấy rằng, việc chuẩn bị hồ sơ thông tin cá nhân và viết thư xin thực tập cũng quan trọng không kém với việc viết thư xin việc để ứng tuyển vào một vi trí công việc pháp lý chính thức nào đó của các công ty luật sau khi bạn tốt nghiệp đại học. Về cơ bản, cấu trúc về mặt nội dung của cả hai là gần giống nhau trừ phần kinh nghiệm làm việc thực tiễn vì vào lúc xin thực tập thì bạn chưa thực sự có kinh nghiệm làm việc chính thức nào cả.

Bạn nên soạn hồ sơ thông tin cá nhân chi tiết, liệt kê trình độ học vấn, những thành tích nổi bật, những hoạt động đội nhóm, phong trào, đoàn thể nào mà bạn đã tham gia tích cực tại trường đại học và kinh nghiệm thực tiễn của bạn trong một vài lĩnh vực pháp luật nào đó, nếu có. Thông qua trang web của công ty luật mà bạn muốn thưc tập bạn sẽ có thể biết được họ chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý cho khách hàng trong nước hay nước ngoài thì thư xin thực tập và hồ sơ thông tin cá nhân của bạn nên được soạn bằng tiếng Anh hay một ngoại ngữ thông dụng nào đó mà công ty luật đó đang sử dụng. Để bảo đảm chất lượng nội dung ngoại ngữ của thư xin thực tập và hồ sơ thông tin cá nhân của bạn thật sự gây ấn tượng cho họ, bạn nên sử dụng các mẫu hồ sơ thông tin cá nhân có sẵn trên internet hay tự viết và nhờ người có trình độ về ngoại ngữ kiểm tra, chỉnh sửa giúp bạn. Nếu chữ viết tay của bạn thật sự đẹp, bạn có thể tự viết hồ sơ thông tin cá nhân của mình và thư tay xin thực tập nhằm tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp, việc sử dụng máy vi tính để soạn thư xin việc và hồ sơ thông tin cá nhân của bạn sẽ tiện lợi và chuyên nghiệp hơn.

Trong thư xin thực tập, bạn cần trình bày một cách sơ lược về sự hiểu biết của bạn đối với công ty luật mà bạn dự định thực tập để chứng tỏ cho họ thấy sự quan tâm của bạn đối với công ty luật của họ. Bạn cũng nên giải thích một cách hợp lý, nhưng không được cường điệu, về lý do tại sao bạn muốn trải qua một kỳ thực tập của bạn với công ty luật của họ cũng như trình bày cho họ thấy những lĩnh vực pháp luật chuyên môn nào mà bạn dự định sẽ theo đuổi trong tương lai để họ có đủ thông tin và cơ sở để xem xét và chấp thuận hồ sơ xin thực tập của bạn.

Hiện nay, có khá nhiều trang web trên internet cung cấp biểu mẫu thư xin thực tập và hồ sơ thông tin cá nhân. Ưu điểm của các biểu mẫu này là chúng có bố cục chuyên nghiệp, đầy đủ các thông tin cần thiết mà nhà tuyển dụng cần biết. Tuy nhiên, do các biểu mẫu này có sẵn cho nên sẽ khó mang dấu ấn riêng của bạn hoặc có thể là các biểu mẫu này đã được nhiều ứng viên khác sử dụng cho nên nó sẽ làm cho hồ sơ xin thực tập của bạn kém nổi bật.

Do đó, nếu có khả năng thiết kế, bạn nên tự mình thiết kế thư xin thực tập và hồ sơ thông tin cá nhân của bạn sao cho giống với đặc trưng của công ty luật mà bạn có ý định thực tập. Nói thật lòng, điều đầu tiên khiến tác giả chú ý đến một hồ sơ xin thực tập nào đó là chúng được thiết kế dành riêng cho công ty luật của tác giả. Vì vậy, bạn hãy cân nhắc việc tự mình thiết kế hoặc nhờ một người nào đó có khả năng thiết kế để thiết kế thư xin thực tập và hồ sơ thông tin cá nhân của bạn để tạo ấn tượng tốt với công ty luật.

Kinh nghiệm cho thấy rằng, có một số lỗi phổ biến mà các sinh viên luật thường mắc phải khi nộp hổ sơ xin thực tập đó là: gửi hồ sơ xin thực tập đến người nhận không phải là người có thẩm quyền trong công ty luật cho nên thư của bạn thường sẽ không được hổi âm hay nếu có thì cũng hồi âm chậm; gửi hồ sơ xin thực tập đến nhiều công ty luật cùng một lúc nhưng lại quên xóa thông tin của từng công ty luật; mắc nhiều lỗi chính tả không đáng có trong hồ sơ xin thực tập; gửi hồ sơ xin thực tập bằng tiếng Việt cho công ty luật có yếu tố nước ngoài; gửi hổ sơ xin thực tập bằng email nhưng lại không có nội dung tự giới thiệu bằng email bên ngoài; gửi hồ sơ xin thực tập đến nhiều công ty luật thay vì bằng email riêng cho từng nơi thì lại gửi đến tất cả email của các công ty luật với chỉ một email để đỡ mất thời gian, sau khi gửi hồ sơ xin thực tập thi lại không theo dõi tình hình xử lý hồ sơ của công ty luật để nhận được trả lời nhanh chóng của họ; trang trí hồ sơ xin thực tập với nhiều màu sắc sặc sỡ, thiếu sự đồng bộ, nhất quán v.v….

4- Sẵn sàng cho bài kiểm tra ngắn

Tại một số công ty luật có quy mô vừa và nhỏ, quy trình tuyển dụng thực tập sinh nhìn chung cũng khá đơn giản. Thông thường, thư ký của luật sư điều hành sẽ tập hợp danh sách hồ sơ sinh thực tập của sinh viên và chọn ra những hồ sơ có chất lượng và đáng tin cậy rồi gửi cho luật sư điều hành xem qua và nếu luật sư điều hành xét thấy một số hồ sơ nào đó phù hợp với yêu cầu tuyển dụng thì thư ký sẽ tổ chức một buổi phỏng vấn ngắn với luật sư điều hành và sau đó sẽ quyết định luôn là có tuyển dụng ứng viên đó hay không và sẽ thông báo cho ứng viên biết về kết quả xét chọn của họ.

Tuy nhiên, với các công ty luật có quy mô lớn hơn thì họ sẽ đòi hỏi chất lượng khắt khe hơn đối với thực tập sinh đầu vào để họ có thể sẽ tuyển thực tập sinh ở lại làm việc chính thức cho họ sau khi thực tập sinh kết thúc thời gian thực tập. Các công ty luật đó thường thành lập một bộ phận nội bộ chuyên đảm nhận vấn đề nhân sự trong tổ chức của họ. Khi đó, quy trình tuyển dụng thường sẽ có thêm một bước thủ tục nữa đó là các ứng viên phải trải qua một bài kiểm tra ngắn về một vài lĩnh vực pháp luật nào đó mà các ứng viên có thế mạnh và được họ trình bày trong hồ sơ xin thực tập của họ hay các lĩnh vực pháp luật nào đó là thế mạnh hành nghề của công ty luật đó. Bài kiểm tra thường được thực hiện dưới dạng bài luận hơn là bài kiểm tra dưới hình thức chọn các câu hỏi đúng sai. Mục đích của việc kiểm tra là giúp công ty luật biết được khả năng viết lách pháp lý của ứng viên, đặc biệt là trình độ ngoại ngữ, kiến thức pháp luật và kỹ năng phân tích pháp lý cũng như kinh nghiệm thực tiễn của họ, nếu có.

Tùy theo quy định riêng của từng công ty luật, bài kiểm tra có thể được các ứng viên làm tại nhà hay tại văn phòng của công ty luật. Nếu bạn được yêu cầu làm bài kiểm tra tại nhà thì bạn không nên nhờ bất kỳ người nào khác, đặc biệt là những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực hành nghề luật sư, làm giúp cho bạn thay vì họ chỉ góp ý kiến cho bạn về cách trả lời vì mục đích của công ty luật là muốn đánh giá sự phát triển ban đẩu đối với kỹ năng nghiệp vụ hành nghề luật sư của bạn.

Nếu họ nhận thấy rằng bài kiểm tra của bạn quá hoàn hảo, hiển nhiên họ sẽ nghi ngờ về khả năng thật sự của bạn và có thể sẽ không mời bạn phỏng vấn hay nếu có mời đi chăng nữa thì trong cuộc phỏng vấn đó họ sẽ tìm cách khảo nghiệm nội dung của bài kiểm tra mà bạn đã làm để đánh giá liệu xem có phải chính bạn là người đã làm bài kiểm tra đó không. Các công ty luật nói chung có nhiều chuyên môn và kinh nghiệm về vấn đề này cho nên họ sẽ có thể dễ dàng phát hiện ra sự không thành thật của bạn, thông qua các câu hỏi hóc búa của họ tại buổi phỏng vấn. Do đó, bạn nên cố gắng thực hiện bài kiểm tra ứng viên bằng chính thực lực của mình để công ty luật có đủ thông tin để đánh giá đúng năng lực của bạn.

5- Sẵn sàng cho buổi phỏng vấn

Sau khi trải qua bài kiểm tra ứng viên và được công ty luật thông báo là bạn đã vượt qua vòng sơ tuyển thì bước tiếp theo mà bạn cần chuẩn bị là sẵn sàng cho một buổi phỏng vấn với người phụ trách phỏng vấn của công ty luật.

Người phụ trách phỏng vấn thường sẽ đặt những câu hỏi tương tự như một cuộc phỏng vấn xin việc thật sự hoặc họ sẽ hỏi bạn về những điều mà bạn đã viết trong thư xin thực tập. Trước khi tham dự một buổi phỏng vấn như vậy, bạn hãy chắc chắn rằng bạn đã tham khảo những thông tin có liên quan đến công ty luật đó trên trang web của họ hay trên internet cũng như đã nghiên cứu các câu trả lời cho những cấu hỏi dự kiến của họ. Rất nhiều trang web trên internet có hướng dẫn ứng viên cách trả lời các câu hỏi của nhà tuyển dụng sao cho chuyên nghiệp và đúng trọng tâm nhất. Bạn cũng nên dành thời gian đọc qua các câu hỏi và trả lời trước khi tham dự buổi phỏng vấn.

Khi tham dự phỏng vấn, bạn nên ăn mặc lịch sự, sạch sẽ, gọn gàng ví dụ như áo sơ mi dài tay đối với nam và váy công sở đối với nữ, bạn không đi dép lê, áo tay ngắn, bạn cũng nên kiểm tra xem liệu họ có yếu cầu riêng về trang phục của ứng viên hay không để bạn thực hiện theo đó. Bạn cũng nên tắt hoặc để điện thoại di động của bạn ở chế độ im lặng trong suốt thời gian phỏng vấn.

Người phụ trách phỏng vấn, ngoài việc đánh giá kiến thức pháp luật, trình độ chuyên môn và kỹ năng hành nghề của bạn, còn đánh giá bạn thông qua vẻ bề ngoài, tác phong, hình thức, cách ăn nói của bạn cho nên bạn cần phải chú ý về những vấn đề này. Ngoài ra, bạn hãy đến buổi phỏng vấn sớm hơn khoảng từ 10 đến 15 phút để tránh bị trễ giờ mà điểu đó có thể làm cho người phụ trách phỏng vấn phải chờ bạn và họ có thể sẽ không có ấn tượng tốt về bạn. Ngoài ra, việc đến sớm cũng tạo cho bạn cảm giác thoải mái, thư giãn với nơi bạn chuẩn bị phỏng vấn và sẽ giúp bạn giảm bớt lo âu, căng thẳng không cần thiết.

Kỳ thực tập tại công ty luật sẽ cho bạn một cái nhìn sâu sắc về văn hóa doanh nghiệp nói chung và văn hóa của công ty luật nói riêng được thể hiện tại nơi làm việc của công ty luật. Đối với một cử nhân luật sắp ra trường như bạn, đây thực sự là một cơ hội trải nghiệm tuyệt vời vì bạn sẽ có cơ hội được các luật sư của công ty luật kiểm tra năng lực của bạn, nhận được từ họ những lời khuyên hữu ích và cơ hội được trực tiếp làm việc, học hỏi trong một môi trường làm việc chuyên nghiệp mà nhiều sinh viên luật mới ra trường khác hằng mơ ước.

Bất kể điều gì mà một kỳ thực tập mang lại cho bạn đều sẽ giúp trang bị cho bạn một số kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm cần thiết giúp bạn nhanh chóng phát triển kỹ năng nghề nghiệp cho quá trình hành nghề luật sư chính thức của bạn sau này. Nếu như bạn đã được một công ty luật có uy tín nào đó nhận vào thực tập, lời khuyên cho bạn đó là bạn hãy tự đặt ra cho mình các mục tiêu mà bạn cần đạt được khi chấm dứt kỳ thực tập tại đó. Bạn sẽ không biết mình sẽ đi đến đâu nếu không có những mục tiêu được xây dựng trước.

Nguồn: Sách "Hướng dẫn khởi nghiệp với nghề Luật sư" của Luật sư Nguyễn Hữu Phước - Công ty Luật Phuoc & Partner.