Khái quát về đầu tư và luật đầu tư

Với xã hội không ngừng phát triển và hội nhập hiện nay thì một trong những vấn đề được quan tâm là “đầu tư”. Ngày càng có nhiều hơn các nhà đầu tư với nhiều lĩnh vực khác nhau. Dễ bắt gặp như đầu tư chứng khoán, đầu tư bất động sản, đầu tư kinh doanh,….Tuy nhiên hiểu rõ thực chất đầu tư là gì? Và pháp luật Việt Nam quy định về đầu tư thông qua luật đầu tư ra sao thì không phải “nhà đầu tư” nào cũng nắm rõ. Vậy hãy cùng tham khảo bài viết khái quát về đầu tư và luật đầu tư dưới đây để có cái nhìn đúng hơn về lĩnh vực đang “hot” này.

Khái niệm đầu tư

Khái niệm đầu tư theo cách hiểu thông thường là việc "bỏ nhân lực, vật lực, tài lực vào công việc gì, trên cơ sở tính toán hiệu quả kinh tế, xã hội" . Ở góc độ kinh tế, đầu tư là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Mục tiêu của hoạt động đầu tư là đạt được các kết quả lớn hơn so với những sự hy sinh về nguồn lực mà người đầu tư phải gánh chịu khi tiến hành đầu tư.

Dưới góc độ pháp lí, đầu tư là việc nhà đầu tư sẽ bỏ vốn, tài sản theo các hình thức và cách thức được pháp luật cho phép để thực hiện hoạt động nhằm mục đích lợi nhuận hoặc lợi ích kinh tế, xã hội khác. Hoạt động đầu tư có thể có tính chất kinh doanh (thương mại) hoặc phi thương mại. Trong khoa học pháp lí cũng như thực tiễn xây dựng chính sách, pháp luật về đầu tư, hoạt động đầu tư chù yếu được đề cập là hoạt động đầu tư kinh doanh, với bản chất là "sự chi phí của cải vật chất nhằm mục đích làm tăng giá trị tài sản hay tìm kiếm lợi nhuận".

Tìm hiểu thêm: Dịch vụ pháp chế doanh nghiệp

Luật Đầu tư năm 2005 (khoản 1, Điều 3) đưa ra định nghĩa khái niệm đầu tư như sau: Đầu tư là việc nhà đầu tư bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Theo Luật Đầu tư năm 2005 thì hình thức đầu tư được chia thành hai loại là đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp trên cơ sở dựa vào vai trò của nhà đầu tư đối với việc quản lý dự án. Tuy nhiên, hai hình thức đầu tư này chủ yếu phụ thuộc vào ý chí của nhà đầu tư, do vậy rất khó có tách biệt rạch ròi giữa hai hình thức này, từ đó Luật Đầu tư năm 2014 đưa ra khái niệm “Đầu tư kinh doanh” để thay thế cho các khái niệm đầu tư, đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp. Và theo cập nhật mới nhất là khoản 8, Điều 3 của Luật Đầu tư năm 2020 (sửa đổi, bổ sung năm 2022), đầu tư kinh doanh được định nghĩa rất ngắn gọn là việc nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư để thực hiện hoạt động kinh doanh.

Khái quát về luật đầu tư

Theo nghĩa rộng, luật đầu tư là tập hợp các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức và thực hiện hoạt động đầu tư. Các quan hệ đầu tư là quan hệ được trải rộng trên nhiều giai đoạn, nhiều lĩnh vực của quá trình tổ chức và triển khai hoạt động đầu tư trong đó cơ bản phải kể đến là: quan hệ giữa nhà nước với nhà đầu tư trong quản lý hoạt động đầu tư; quan hệ giữa nhà đầu tư với nhau (trong hợp tác kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp có nhiều chủ sở hữu); quan hệ giữa nhà đầu tư (với tư cách chủ sở hữu cơ sở kinh doanh) và người quản lý cơ sở kinh doanh; quan hệ giữa nhà đầu tư và các chủ thể khác (trong sử dụng đất, thuê lao động, trong lĩnh vực tài chính, trong lĩnh vực bảo vệ môi trường…). Các quan hệ này có sự khác nhau nhất định về các tính chất nội dung và thành phần chủ thể. Với đối tượng điều chỉnh như vậy, luật đầu tư hệ thống các quy tắc xử sự, do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức và tiến hành hoạt động đầu tư. Từ quan điểm truyền thống của lý luận pháp luật ở Việt Nam, luật đầu tư theo nghĩa rộng là một lĩnh vực được quy định trong các văn bản pháp luật thuộc dùng hành động khác nhau (như luật hiến pháp, luật hành chính, luật dân sự, luật thương mại, luật lao động, luật đất đai, luật tài chính, luật hình sự, luật môi trường…). Nói cách khác, luật đầu tư theo nghĩa rộng là một lĩnh vực pháp luật, chứa đựng quy phạm thuộc nhiều ngành luật khác nhau, điều chỉnh quá trình tổ chức và tiến hành hoạt động đầu tư.

Theo nghĩa hẹp, đối tượng điều chỉnh của luật đầu tư là các quan hệ đầu tư kinh doanh – một bộ phận của quan hệ thương mại. Các quan hệ đầu tư kinh doanh Phát sinh trong quá trình các nhà đầu tư bỏ vốn bằng các loại tài sản khác nhau để tạo lập cơ sở tiến hành các hoạt động đầu tư (bao gồm chuẩn bị đầu tư, thực hiện và quản lý dự án đầu tư). Theo nghĩa này, có thể định nghĩa: Luật đầu tư là hệ thống các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện và quản lý hoạt động đầu tư kinh doanh.

Xem thêm: Dịch vụ trợ lý pháp lý

Đối tượng điều chỉnh của luật đầu tư

Đối tượng điều chỉnh của luật đầu tư đúng như định nghĩa của nó, là các quan hệ đầu tư kinh doanh. Bản chất của các quan hệ đầu tư là một loại quan hệ xã hội, phát sinh trong lĩnh vực đầu tư. Quan hệ đầu tư diễn ra giữa các chủ thể trong quá trình huy động và sử dụng các nguồn lực vào sản xuất kinh doanh, đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế cũng như toàn xã hội. Các quan hệ này khi được điều chỉnh bởi pháp luật thì trở thành quan hệ pháp luật đầu tư.

Xem thêm: Dịch vụ thư ký pháp lý

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 024 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.