Phân loại tác giả tạo ra tác phẩm trong luật sở hữu trí tuệ

1- Khái niệm tác giả theo luật sở hữu trí tuệ

Quá trình tạo ra các tác phẩm văn học, nghệ thuật và công trình khoa học kỹ thuật là kết quả của lao động sáng tạo cá nhân. Tác giả của những tác phẩm này chỉ có thể là những người trực tiếp tạo ra chúng thông qua sự sáng tạo của mình. Thuật ngữ "tác giả" có thể hiểu theo hai cách: tổng quan, là người tạo ra sản phẩm trí tuệ bằng lao động sáng tạo (bao gồm tác giả văn học, nghệ thuật, khoa học, sáng chế); hẹp, chỉ những người tạo ra tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.

Tác giả chỉ có thể là con người, vì tác phẩm là kết quả của hoạt động sáng tạo tinh thần mang dấu ấn cá nhân. Các tổ chức không thể trực tiếp sáng tạo tác phẩm bằng suy nghĩ, tình cảm, tư duy của mình, nên không được công nhận là tác giả, mặc dù có thể nắm giữ quyền tài sản và sở hữu quyền tác giả. Theo Điều 12a Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 4 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ 2022 quy định,  Tác giả là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm. Trường hợp có từ hai người trở lên cùng trực tiếp sáng tạo tác phẩm với chủ ý là sự đóng góp của họ được kết hợp thành một tổng thể hoàn chỉnh thì những người đó là các đồng tác giả.

Người hỗ trợ tác giả thể hiện tác phẩm dưới hình thức vật chất nhưng không mang dấu ấn sáng tạo cá nhân sẽ không được công nhận là tác giả hay đồng tác giả. 

Ví dụ, người ghi chép bài thơ từ tác giả không được coi là tác giả. Trong quá trình sáng tác, nếu sự đóng góp của người khác không tạo nên phần sáng tạo mang dấu ấn cá nhân, họ sẽ không được công nhận là tác giả. Tuy nhiên, tùy theo thỏa thuận hoặc quy định pháp luật, họ có thể nhận thù lao, trả công hoặc quyền sở hữu quyền tác giả nếu đầu tư tài chính, cơ sở vật chất cho tác giả.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý đăng ký nhãn hiệu của Công ty Luật TNHH Everest

2- Phân loại tác giả theo luật sở hữu trí tuệ 

Trong thực tế, một tác phẩm có thể được tạo ra từ lao động sáng tạo của một cả nhân, cũng có thể được tạo ra từ lao động sáng tạo của một nhóm người. Do đó, dựa vào số lượng người sáng tạo để tạo ra tác phẩm, có thể phân chia thành hai loại:

(i) Tác giả đơn nhất là cá nhân bằng lao động sáng tạo của một minh họa để trực tiếp tạo ra toàn bộ tác phẩm. Hay nói cách khác, người tạo ra tác phẩm là tác giả toàn bộ tác phẩm. Trong trường hợp này, người đó được hưởng toàn bộ các quyền nhân thân, quyền tài sản của tác giá đối với tác phẩm.

(ii) Đồng tác giả là những tác giả cùng trực tiếp sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học (theo Khoản 1 Điều 38 Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 quy định). Như vậy, đồng tác giá có thể hiểu là nhiều cá nhân hợp tác để cùng trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm. Trong trường hợp này, các đồng tác giả cùng được hưởng các quyền nhân thân cũng như quyền tài sản đổi với tác phẩm. Điều luật trên không xác định mối liên quan giữa các đồng tác giả đối với tác phẩm do họ cùng sáng tạo ra. Trong thực tế, khi xác định phần quyền mà mỗi đồng tác giả được hưởng, người ta thường dựa vào tính chất, kết cấu của tác phẩm để xác định những người đó là đồng tác giả định phần hay không định phần.

Nếu tác phẩm do nhiều người tạo ra là một tác phẩm không thể xác định phần sáng tạo của từng người thi họ là đồng tác giá hợp nhất.

Vì vậy, tất cả các đồng tác giả cùng hưởng quyền nhân thân, quyền tài sản đối với tác phẩm một cách ngang nhau. Nếu tác phẩm được kết cầu theo từng chương, phần và có thể xác định được tác giả của mỗi chương, phần đó, thì những người cùng tạo ra tác phẩm đó được gọi là đồng tác giá theo phần. Trong trường hợp này, quyền lợi của mỗi đồng tác giả thường được xác định tương ứng với phần tác phẩm do họ sáng tạo ra.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Phân loại tác giả tạo ra tác phẩm trong luật sở hữu trí tuệ được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Phân loại tác giả tạo ra tác phẩm trong luật sở hữu trí tuệ có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.