Bài học từ truyện: Thày bói xem voi

"Nguyên tắc cơ bản để đi tới mục tiêu là hiểu rằng: bạn đi xa hết quãng đường mình có thể nhìn thấy. Và khi tới đó, bạn sẽ luôn luôn có thể nhìn xa hơn".

- Zig Ziglar, diễn giả truyền cảm hứng người Mỹ

Bài học từ truyện: Thày bói xem voi

Con voi và Kẻ mù (Blind men and an elephant) là truyện cổ của một số nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam, về một nhóm người mù chưa từng gặp voi. Sau đó họ đã tìm hiểu và cảm nhận con voi bằng cách chạm vào nó. Mỗi người mù chỉ chạm vào một bộ phận khác nhau của cơ thể voi. Rồi họ mô tả con voi dựa trên kinh nghiệm hạn hẹp, dẫn đến hình ảnh con voi rất khác nhau.

Truyện mang thông điệp: con người có xu hướng khẳng định sự thật tuyệt đối dựa trên kinh nghiệm chủ quan. Hạn chế của họ là đã phớt lờ những kinh nghiệm chủ quan của người khác mà có thể đúng như nhau trong từng phần riêng lẻ. 

Truyện cũng nhắc nhở rằng, khi xem xét sự vật, hiện tượng thì phải nhìn nhận tổng quan, biện chứng, cái nhìn đa diện, nhiều chiều tránh cái nhìn phiến diện, một chiều dẫn đến nhận thức sai lầm, thiên lệch.

Liên hệ

TẦM NHÌN TẠO NÊN KHÁC BIỆT

Khác biệt: mơ - nhìn xa
"Sự khác biệt giữa người mơ và người nhìn xa trông rộng: người mơ nhắm mắt, còn người nhìn xa trông rộng mở mắt" - Martin Luther King Jr.
Khi tầm nhìn bị hạn chế
"Người lạc quan luôn nhìn thấy cơ hội trong mọi hiểm nguy, trong khi đó kẻ bi quan luôn nhìn thấy hiểm nguy trong mọi cơ hội" - Winston Churchill.
Có thể thay đổi thế giới
"Hành động không có tầm nhìn chỉ là qua ngày. Tầm nhìn không có hành động thì chỉ là mơ mộng. Tầm nhìn đi cùng hành động có thể thay đổi thế giới" - Nelson Mandela
Hãy nâng cao tầm nhìn
"Cho dù mọi chuyện có vẻ đen tối hoặc thực sự đen tối đến thế nào, hãy nâng cao tầm nhìn và thấy các khả năng; bạn sẽ luôn thấy chúng, bởi chúng luôn ở đó" - Norman Vincent Peale.
Khi trải nghiệm hạn hẹp
"Nhiều người không biết nhiều hơn những gì nằm ngoài tầm trải nghiệm hạn hẹp của họ. Họ nhìn vào trong họ và chẳng tìm thấy gì. Vì thế họ kết luận: cũng chẳng có gì ở bên ngoài họ" - Helen Keller.
Vượt qua đám đông
"Chúng ta được bảo: đừng bao giờ đi 'qua cầu' chừng nào còn chưa tới được nó. Nhưng thế giới được thống trị bởi những người đã 'qua cầu' trong trí tưởng tượng vượt xa khỏi đám đông" - Khuyết danh.

I- TRUYỆN 'THÀY BÓI XEM VOI' (PHIÊN BẢN VIỆT NAM)

Có 05 thày bói mù sống trong một ngôi làng. Thày nào cũng phàn nàn không biết hình thù con voi nó như thế nào. Chợt nghe nói, có voi đi qua. Các thày chung nhau tiền biếu người quản voi, xin cho voi dừng lại để cùng xem. Thày thì sờ voi, thày thì sờ ngà, thày thì sờ tai, thày thì sờ chân, thày thì sờ đuôi. Sau đó, 05 thày ngồi bàn tán:

1- "Tưởng con voi nó thế nào, hoá ra nó sun sun như con đỉa" - Thày sờ vòi bảo.

2- "Không phải! Nó dài dài như cái đòn càn" - Thày sờ ngà nói.

3- "Đâu có. Nó bè bè như cái quạt thóc" - Thày sờ tai nói.

4- "Ai bảo, nó sừng sững như cái cột đình" - Thày sờ chân cãi.

5- "Các thày nói sai cả. Chính nó tua tủa như cái chổi xể cùn" - Thày sờ đuôi lại nói.

Các thày, ai cũng cho mình nói đúng, không ai chịu ai, thành ra xô xát, đánh nhau toạc đầu chảy máu.

(Theo Trương Chính trong tác phẩm "Bình Giải ngụ ngôn Việt Nam" - Nhà Xuất bản Giáo dục, Hà Nội, năm 1998).

Xem thêm: Dịch vụ luật sư thu hồi đất của Công ty Luật TNHH Everest

II- TRUYỆN 'CON VOI VÀ 04 NGƯỜI MÙ' (PHIÊN BẢN ẤN ĐỘ)

Truyện cổ dân gian Ấn Độ về "Con voi và Kẻ mù" có tên truyện: "Con voi và bốn người mù", kể rằng: 04 người mù đi dò dẫm trên đường. Bỗng có một con voi tiến lại từ phía trước. Khách qua đường thét lên với 04 anh mù: "Kìa hãy tránh cho voi đi". Bị tính tò mò kích thích, 04 người mù hỏi: "Thế con voi nó như thế nào? Cho chúng tôi xem với?". Khách qua đường bèn nhờ Quản tượng dừng voi lại. Quản tượng đồng ý dừng voi lại và 04 người mù lần đến sờ voi. Người thứ nhất túm được cái vòi, người thứ hai sờ cái chân, người thứ ba túm cái bụng và người thứ tư sờ được cái đuôi.

04 người mù sờ xong, Quản tượng liền đánh voi đi. Khách qua đường hỏi 04 người mù: "Thế nào? Bây giờ các anh đã biết được hình dáng con voi rồi chứ?". Họ trả lời: "Vâng, bây giờ thì chúng tôi biết rồi". Khách hỏi: "Thế nó ra làm sao?".

1- "Con voi giống như như con rắn to cuộn tròn lại" - Người mù sờ được vòi nói. 

2- "Không phải, anh nhầm rồi. Con voi giống như cái cột nhà chứ!" - Người mù sờ cái chân nói. 

3- "Hai anh nhầm. Con voi giống như thùng chứa nước" - Người mù sờ cái bụng nói. 

4- "Các anh điều nói sai bét. Con voi giống sợi dây tam cố dùng để buộc thuyền" - Người mù sờ đuôi nói.

Thế là 04 người mù đều bị nhầm, nhưng họ lại ba hoa với nhau. Tuy vậy, mỗi người trong bọn họ đã nói được một phần sự thực, vì ai biết ngần nào thì nói ngần ấy.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư hợp đồng của Công ty Luật TNHH Everest

III- TRUYỆN 'NGƯỜI MÙ SỜ VOI' (PHIÊN BẢN TRUNG QUỐC)

Thuyện có tên gọi "Người mù sờ voi", như sau: Ngày xưa, Vua sai Đại thần (Quan) dắt đến một con voi cho nhóm bọn mù sờ xem. Sau đó, vua hỏi: “Các ngươi đã biết voi chưa?”. Nhóm bọn mù đáp: “Biết rồi”. Vua hỏi: “Thế voi như thế nào?”.

1- “Voi xem ra như cái đòn xóc” - Người sờ ngà voi bảo.

2- “Voi như cái quạt” - Người sờ tai nói.

3- “Voi như tảng đá” - Người sờ đầu voi đáp. 

4- “Voi giống như cái chày” - Người sờ vòi lại bảo. 

5- “Voi giống như cái hộp gỗ” - Người sờ mắt voi nói. 

6- “Không phải. Voi như cái giường” - Người sờ lưng voi khẳng định. 

7- “Theo tôi, con voi như cái thùng to” - Người sờ bụng voi kêu lên. 

8- “Đừng cãi nhau nữa, con voi như sợi dây thừng” - Người sờ đuôi xác nhận.

Nhà vua nghe bọn mù tranh cãi nhau, cảm khái nói: "Người mù đều rất đông. Tranh nhau nói sự thật. Voi vốn chỉ một thân. Thị phi lại bất đồng".

(Theo Hồng Phi Mạc: “Cầm hoa mỉm cười”, Nhà xuất bản Bắc Kinh, năm 1999 trang 30, tiếng Trung).

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực thương mại của Công ty Luật TNHH Everest

IV- SO SÁNH VÀ LUẬN GIẢI

03 cốt truyện của Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc gần như giống nhau, nhưng có một số điểm khác nhau. Phiên bản Ấn Độ và Trung Quốc gọi là “người mù”, "bọn người mù", "kẻ mù". Truyện của Việt Nam, "người mù" đổi thành “thày bói”. Bởi, theo hình tượng dân gian Việt Nam thì các thày bói thường là mù. Cách cảm nhận các bộ phận của con voi khác nhau là do tập quán và tâm lý dân tộc khác nhau. Ví dụ như tại Ấn Độ, người ta cảm nhận cái vòi như con rắn to, cái đuôi voi như sợi dây thừng, cái chân như cột nhà... Tại Việt Nam, người ta lại cảm nhận: cái đuôi như cái chổi xể cùn, cái vòi như con đỉa, cái chân như cái cột đình, cái tai như cái quạt thóc...

Truyện 'Con voi và Kẻ mù' của Ấn Độ nhẹ nhàng mà thâm trầm, hàm ý triết lý, không nhằm đả kích người mù. Có thể người Ấn Độ thấy, trong người mù có bản thân họ: tuy người mù nói không đúng, nhưng họ đã nói được một phần sự thật. Ai biết đến đâu nói đến đấy. Đó cũng là một triết lý nhân sinh.

Truyện 'Người mù sờ Voi' của Trung Quốc lại mang thêm tính triết lý Phật giáo. Voi vốn là một thể, nhưng sắc tướng khác nhau, nên cảm nhận khác nhau. Người mù ở đây là tượng trưng cho chúng sinh. Những kẻ nhìn thế giới theo “lục pháp” (sắc, thụ, tưởng, hành, thức, thần), cho nên chỉ có "vọng tưởng”, hiểu lầm. Nếu chỉ chấp lục pháp thì không hiểu được chân như, phật tính. Nhà vua ở đây chỉ cảm khái cho chúng sinh, nhưng không chế giễu họ.

Truyện 'Con voi và Kẻ mù' (Thày bói xem voi) của Việt Nam mang ý châm biếm, một thể loại khác, không giống với thể loại ngụ ngôn. Người mù biến thành “thày bói ế hàng”, ý nghĩa giễu cợt một loại người làm nghề thày bói. Thày bói là mù, không có ý nghĩa tượng trưng về chúng sinh và con người nói chung. Đã mù, phải làm nghề thày bói vốn không ra gì, mà lại còn “không ai chịu ai”, đến nỗi “xô xát, đánh nhau toạc đầu chảy máu” vì những chuyện nhỏ nhặt, không đâu. Thái độ giễu cợt, khinh bỉ thày bói mù, chủ quan làm cho truyện của Việt Nam ít bao dung hơn. Truyện cũng cho thấy tâm thức dân gian  của người Việt Nam về cách giải quyết những bất đồng trong cuộc sống: những chúng sinh mù loà lại tự phụ đến mức không ai chịu ai, xô xát đánh nhau toạc đầu chảy máu.

- Những ý nghĩa khác của Chuyện: Thày bói xem voi

Truyện Thày bói xem voi (phiên bản Việt Nam) có nội dung phê phán một cách nhẹ nhàng và thâm thúy. Người đọc còn rút ra được nhiều bài học. Người xưa đã nhắc nhở phải biết nhìn sự vật, sự việc một cách toàn diện không nên đánh giá sự vật, sự việc bằng sự nhìn nhận phiến diện chủ quan. Đồng thời, truyện Thầy bói xem voi cũng nhắc nhở rằng, không nên vì bảo vệ cái vô lý của mình mà dẫn đến mâu thuẫn nặng nề. Cần phải lắng nghe, phân biệt cái đúng và cái sai, từ đó ta rút ra được một nhận xét đúng nhất.

Để đánh giá đúng bản chất của sự vật, hiện tượng, chúng ta cần có những quan sát toàn diện, đánh giá trên cơ sở cái tổng thể. Không lấy cái bộ phận, đơn lẻ hay những nhận thức mang tính chủ quan, hạn chế để đánh giá cái toàn thể. Cần cẩn trọng trước những đánh giá, nhận xét để tránh sai lầm. Khi đánh giá sự vật, hiện tượng, cần kết hợp giữa nhiều yếu tố: nghe, nhìn, cảm nhận, không kết luận vội vàng, phiến diện, chủ quan. Phải học cách lắng nghe, tôn trọng ý kiến người khác, vừa lắng nghe, vừa học hỏi, kết hợp với những hiểu biết của bản thân thì những nhận định, đánh giá cũng sẽ đầy đủ, chính xác. Khi lắng nghe ý kiến của người khác, chúng ta không chỉ tiếp thu được những điều bổ ích, mà còn duy trì được những mối quan hệ tốt đẹp.

Xem thêm: Điều kiện có hiệu lực của Hợp đồng hôn nhân

V- DANH NGÔN VỀ TẦM NHÌN

1- "Cách bạn nhìn tương lai quan trọng hơn nhiều điều đã xảy ra trong quá khứ của bạn” - Zig Ziglar.

2- “Người có tài thấy được điểm mấu chốt, và coi tất cả những thứ khác là dư thừa” - Thomas Carlyle.

3- Hãy nghĩ vượt ra thời gian sống của mình nếu bạn muốn làm điều gì đó thực sự lớn lao” - Walt Disney. 

4- “Có ba loại người: người thấy, người thấy khi được chỉ, và người không thấy” - Leonardo da Vinci.

5- “Mọi việc có ý nghĩa, mọi thành tựu lớn lao, đều được tựu thành từ việc giữ vững tầm nhìn. Và thường ngay trước thành tựu lớn, ta đối mặt với thất bại và nản lòng” - Florence Scovel Shinn.

6- "Cách tốt nhất để bước vào một lĩnh vực xa lạ là bước vào một cách ngu dốt, ngu dốt hết sức có thể, với tầm nhìn rộng mở, rộng mở hết sức có thể và không phải đáp ứng đòi hỏi của bất cứ ai ngoại trừ chính mình” - Dorothea Lange.

7- “Lý do nhiều người thất bại không phải là vì thiếu tầm nhìn mà là vì thiếu quyết tâm; và quyết tâm được sinh ra từ việc xác định những gì phải trả giá” - Robert H. Goddard.

8- “Những người có tầm nhìn rõ ràng không chi phối thế giới, nhưng họ duy trì và an ủi nó” - Agnes Repplier.

9- “Tầm nhìn mà không được thực thi thì chỉ là mơ mộng hão huyền mà thôi” - Bill Gates.

10- “Mắt ta chỉ nhìn thấy những gì mà trí óc đã sẵn sàng để lĩnh hội” - Robertson Davies.

11- “Sức mạnh đến từ sự đoàn kết. Tầm nhìn tổng hợp của ta sẽ xa rộng hơn nhiều khi những tầm nhìn cá nhân hợp thành một” - Andrew Carnegie.

 12- “Tầm nhìn là nghệ thuật thấy được những gì với người khác là vô hình” - Jonathan Swift.

13- “Hãy nghĩ vượt ra thời gian sống của mình nếu bạn muốn làm điều gì đó thực sự lớn lao” - Walt Disney.

14- “Hãy đi xa tới hết tầm mắt của mình; khi bạn tới đó, bạn sẽ nhìn được xa hơn nữa” - Thomas Carlyle.

15- “Người lãnh đạo nên là người nhìn xa trông rộng và có tầm nhìn tốt hơn nhân viên. Người lãnh đạo nên có sự gai góc và kiên trì cao hơn, và có thể chịu đựng được những gì mà nhân viên không thể. Người lãnh đạo nên có sức chịu đựng và khả năng chấp nhận thất bại cao hơn. Vì vậy, phẩm chất của một người lãnh đạo tốt nằm ở tầm nhìn, sự ngoan cường và năng lực” - Jack Ma.

16- “Điều khó thấy nhất là điều nằm ngay trước mắt ta” - Johann Wolfgang von Goethe.

17- “Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa con người và động vật nằm ở điều này: con vật, bởi hầu như được thúc đẩy bởi các giác quan và không có nhiều nhận thức về quá khứ hay tương lai, chỉ sống trong hiện tại. Nhưng con người, bởi anh ta được trao cho lý trí giúp anh ta có thể lĩnh hội được các mối quan hệ, nhìn thấy được căn nguyên của vạn vật, hiểu được tính chất tương hỗ của nguyên nhân và hệ quả, tạo ra sự so sánh, dễ dàng có cái nhìn chung về con đường cả đời mình, và có sự chuẩn bị cần thiết cho cuộc hành trình đó” - Marcus Tullius Cicero.

 18- “Những người suy ngẫm lâu dài về cuộc sống và sự nghiệp thường luôn luôn lập các quyết định tốt hơn về thời gian và hoạt động của mình hơn những người suy nghĩ rất ít về tương lai” - Brian Tracy.

19- “Thật đáng buồn cho người cố gắng giữ mình khách quan và có góc nhìn rộng mở: ai cũng sẽ coi anh ta là kẻ địch” - Paul Tournier.

20- “Ai cũng có thể thấy xa, nhưng lại thường bỏ qua điều ở gần mình” - Sophocles.

21- “Cũng như sự ích kỷ và phàn nàn làm tha hóa tâm hồn, tình yêu với những niềm vui sẽ làm tầm nhìn trở nên rõ ràng và sắc nét” - Helen Keller.

22- “Cũng như sự ích kỷ và phàn nàn làm tha hóa tâm hồn, tình yêu với những niềm vui sẽ làm tầm nhìn trở nên rõ ràng và sắc nét” - Helen Keller.

23- “Có hai nguồn động lực cơ bản: nỗi sợ hãi và tình yêu. Khi chúng ta sợ hãi, chúng ta quay lưng lại với cuộc đời. Khi chúng ta yêu, chúng ta mở lòng đón nhận tất cả những gì đời trao tặng với niềm nhiệt huyết, sự hào hứng và chấp nhận. Chúng ta cần học yêu bản thân đầu tiên, yêu tất cả những hào quang và khuyết điểm. Nếu chúng ta không thể yêu bản thân, chúng ta không thể mở ra toàn bộ khả năng yêu thương người khác hay tiềm năng sáng tạo. Sự tiến hóa và tất cả hy vọng cho một thế giới tốt đẹp hơn nằm ở tầm nhìn không biết sợ hãi và mở lòng của những người biết ôm lấy cuộc sống” - John Lennon.

24- “Nhiều người không biết nhiều hơn những gì nằm ngoài tầm trải nghiệm nhỏ bé của mình. Họ nhìn vào trong mình - và chẳng tìm thấy gì cả. Vì thế họ kết luận rằng, cũng chẳng có gì ở bên ngoài họ” - Helen Keller.

25- “Khi bạn nhìn sự việc rõ ràng trong tâm trí, cơ chế thành công đầy sáng tạo trong bạn sẽ chiếm lĩnh và làm việc hiệu quả hơn nhiều bạn có thể làm với ý thức nỗ lực hay ý chí” - Maxwell Maltz.

26- “Thà lường trước thậm chí dù không chắc chắn còn hơn không lường trước chút gì” - Henri Poincare.

27- “Người không lo xa tất có nỗi ưu phiền gần” - Khổng Tử.

28- “Hãy có tầm nhìn và đừng bao giờ để môi trường, niềm tin của những người khác, hay hạn chế của những điều đã làm trong quá khứ định hình các quyết định của bạn” - Tony Robbins.

29- “Khi bạn nhìn sự việc rõ ràng trong tâm trí, cơ chế thành công đầy sáng tạo trong bạn sẽ chiếm lĩnh và làm việc hiệu quả hơn nhiều bạn có thể làm với ý thức nỗ lực hay ý chí” - Maxwell Maltz.

30- “Cách tốt nhất để bước vào một lĩnh vực xa lạ là bước vào một cách ngu dốt, ngu dốt hết sức có thể, với tầm nhìn rộng mở, rộng mở hết sức có thể và không phải đáp ứng đòi hỏi của bất cứ ai ngoại trừ chính mình” - Dorothea Lange.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực đầu tư của Công ty Luật TNHH Everest

Phạm Nhật Thăng, điều phối marketing online của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp

Liên hệ tư vấn
Liên hệ tư vấn

Chuyên viên tư vấn sẵn sàng hỗ trợ!

Tư vấn sử dụng dịch vụ miễn phí

Hoặc
Đăng ký tư vấn
Công ty luật TNHH Everest - Công ty Luật uy tín tại Việt Nam

Everest
Thương hiệu tư vấn pháp lý hàng đầu
Thương hiệu tư vấn pháp lý hàng đầu

Top 20 thương hiệu vàng Việt Nam

Tự hào là đối tác thương hiệu lớn
Video
Everest - Hành trình vượt khó cùng đối tác
Hợp đồng góp vốn thành lập doanh nghiệp
Gặp các chuyên gia Đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm
Để làm được những điều đó, mỗi một luật sư thành viên thuộc Hãng luật của chúng tôi đều phải rèn luyện không ngừng để có kiến thức Uyên thâm về chuyên môn, luôn đặt Tình yêu và Trách nhiệm vào công việc
3.8 5 (1 đánh giá)
0 bình luận, đánh giá về Bài học từ truyện: Thày bói xem voi

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Bình luận sản phẩm
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi
Tổng đài tư vấn: 024-66 527 527
Giờ làm việc: Thứ 2 - Thứ 7: 8h30 - 18h00
1.33726 sec| 1160.422 kb