Kiến thức chung về Doanh nghiệp tư nhân

1- Khái niệm và đặc điểm pháp lý của Doanh nghiệp tư nhân

Vào ngày 21/12/1990, Luật Doanh nghiệp tư nhân được Quốc hội thông qua, trở thành văn bản có giá trị pháp lý cao, ghi nhận sự tồn tại tích cực, lâu dài, bình đẳng của kinh tế tư nhân nói chung và doanh nghiệp tư nhân nói riêng bên cạnh các thành phần kinh tế khác. 

[a] Khái niệm Doanh nghiệp tư nhân

Doanh nghiệp tư nhân là một loại hình doanh nghiệp, là một tổ chức có tên riêng được nhà nước thừa nhận thông qua việc nhà nước cấp Giấy chứng nhận đăng kí doanh nghiệp với mục đích thường xuyên, liên tục thực hiện hoạt động kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận.

[b] Đặc điểm Doanh nghiệp tư nhân

Theo Điều 188 Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định về các dấu hiện nhận diện Doanh nghiệp tư nhân, thì Doanh nghiệp tư nhân có 04 đặc điểm riêng như sau:

Thứ nhất, Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ sở hữu. Doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân Việt Nam hoặc cá nhân nước ngoài đầu tư vốn, thành lập và làm chủ có nghĩa là doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp thuộc sở hữu của một chủ. Tất cả các cá nhân đều có quyền thành lập doanh nghiệp tư nhân trừ những cá nhân không có quyền thành lập, quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.

Thứ hai, Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân. Căn cứ vào Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015 về điều kiện để trở thành một pháp nhân thì như phân tích ở đặc điểm thứ nhất, Doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân làm chủ, không có tài sản độc lập nên không đủ điều kiện để được công nhân là pháp nhân.

Thứ ba, chủ Doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trách nhiệm vô hạn trong kinh doanh của chủ doanh nghiệp tư nhân là một loại trách nhiệm tài sản mà chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp bằng toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu của mình bao gồm tài sản mà chủ doanh nghiệp đầu tư và không đầu tư vào doanh nghiệp.

Thứ tư, Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kì loại chứng khoán nào. Quy định này của pháp luật đã hạn chế quyền huy động vốn để đầu tư mở rộng quy mô kinh doanh của chủ Doanh nghiệp tư nhân. Bên cạnh quy định Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành chứng khoán thì Luật doanh nghiệp 2020 còn xác định rõ Doanh nghiệp tư nhân không được quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về Sáp nhập và Mua lại doanh nghiệp (M&A) của Công ty Luật TNHH Everest

2- Tổ chức và quản lý Doanh nghiệp tư nhân

Luật Doanh nghiệp không quy định về mô hình tổ chức, quản lý Doanh nghiệp tư nhân. Chủ Doanh nghiệp tư nhân có quyền quyết định mô hình, bộ máy tổ chức, quản lý Doanh nghiệp tư nhân. Luật Doanh nghiệp chỉ xác định chủ Doanh nghiệp tư nhân là đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, là nguyên đơn, bị đơn hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài hoặc Tòa án trong các tranh chấp liên quan đến doanh nghiệp. Như vậy, chủ Doanh nghiệp tư nhân có thể trực tiếp hoặc thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh. Trong cả hai trường hợp này, chủ Doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân theo Khoản 2 Điều 190 Luật Doanh nghiệp năm 2020.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý thành lập doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest

3- Quyền và nghĩa vụ của chủ Doanh nghiệp tư nhân

[a] Quyền của chủ Doanh nghiệp tư nhân

Theo pháp luật Doanh nghiệp hiện hành thì chủ Doanh nghiệp tư nhân có các quyền sau: [1] Tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm [2] Tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh, chủ động lựa chọn ngành nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh, chủ động điều chỉnh quy mô và ngành nghề kinh doanh [3] Lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn [4] Chủ động tìm kiếm thị trường, khách hàng và kí kết hợp đồng [5] Kinh doanh xuất nhập khẩu [6] Tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo yêu cầu kinh doanh [7] Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh [8] Có quyền tạm dừng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp [9] Có quyền giải thể doanh nghiệp [10] Từ chối yêu cầu cung cấp nguồn lực không theo quy định của pháp luật [11] Khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật [12] Tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật [13] Quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh nghiệp và quyền quyết định sử dụng lợi nhuận thuộc về chủ sở hữu doanh nghiệp [14] Có quyền chuyển đổi Doanh nghiệp tư nhân thành công ty Trách nhiệm hữu hạn.

[b] Nghĩa vụ của chủ Doanh nghiệp tư nhân

Đi đôi với quyền lợi thì chủ Doanh nghiệp tư nhân có các nghĩa vụ theo luật như sau: [1] Đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh khi kinh doanh ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện theo luật [2] Tổ chức công tác kế toán, lập và nộp báo cáo tài chính trung thực, chính xác, đúng thời hạn theo luật [3] Kê khai thuế, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo luật [4] Bảo đảm quyền lợi, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động theo luật [5] Bảo đảm và chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, dịch vụ theo tiêu chuẩn luật định [6] Thực hiện đầy đủ, kịp thời các nghĩa vụ về đăng kí doanh nghiệp, ... [7] Chịu tỷách nhiệm về tính trung thực, chính xác của thông tin kê khai trong hồ sơ đăng kí doanh nghiệp [8] Tuân thủ quy định của pháp luật về quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội, ... [9] Thực hiện nghĩa vụ về đạo đức kinh doanh, đảm bảo quyền lợi của khách hàng và người tiêu dùng.

Xem thêm: Dịch vụ pháp lý về tổ chức lại doanh nghiệp của Công ty Luật TNHH Everest

4- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Kiến thức chung về Doanh nghiệp tư nhân được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Kiến thức chung về Doanh nghiệp tư nhân có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.