Kỹ năng quan trọng của luật sư trong phiên tòa hình sự

Luật sư tham gia phiên tòa để bào chữa cho bị cáo hoặc bảo vệ quyền lợi cho người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong phiên toà hình sự có yếu tố nước ngoài cũng giống như các phiên tòa hình sự thông thường khác. Tuy nhiên có một số điểm mà Luật sư cần lưu ý.

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 

(024) 66 527 527

1- Phần xét hỏi trong phiên tòa hình sự có yếu tố nước ngoài

Luật sư cần bố trí cho người phiên dịch riêng do mình lựa chọn tham gia phiên tòa ngay từ đầu để lắng nghe, phát hiện xem lời dịch của người phiên dịch do cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định tham gia xét xử có gian dối, thiếu trung thực không. Khi có đầy đủ căn cứ chứng minh người phiên dịch không đúng với câu hỏi mà người tiến hành tố tụng đặt ra cho bị cáo hay dịch không đúng câu trả lời, lời khai của bị cáo thì cần kiến nghị với hội đồng xét xử yêu cầu người phiên dịch đó dịch lại cho đúng, trường hợp người phiên dịch cố tình dịch sai thì Luật sư có quyền đề nghị hội đồng xét xử thay đổi người phiên dịch. Thực tế không phải người phiên dịch nào cũng đủ khả năng truyền tải đúng ý chí của bị cáo, nhất là khi bản thân bị cáo là người nước ngoài.

Luật sư có thể đặt các dạng câu hỏi khác nhau tùy theo phương pháp, chiến thuật bào chữa được xác định. Có câu hỏi yêu cầu người được xét hỏi trả lời theo nội dung, có câu hỏi yêu cầu người được xét hỏi xác nhận hay phủ nhận, thậm chí có những câu hỏi đưa những người được xét hỏi khai báo bất lợi cho khách hàng vào “thế bí” nên có thể không nhất thiết phải được trả lời mà thỏa mãn bởi sự im lặng của họ... Trong quá trình xét hỏi, Luật sư có thể sử dụng một số loại câu hỏi như câu hỏi xác định một tình tiết, chứng cứ nào đó; câu hỏi bổ sung | lời khai; câu hỏi gợi mở; câu hỏi vạch rõ sự gian dối, mâu thuẫn trong | lời khai...Việc xét hỏi của Luật sư phải thể hiện được bản lĩnh nghề nghiệp, việc nắm vững hồ sơ và thái độ ứng xử văn hóa của Luật sư. Phải đảm bảo câu hỏi và câu trả lời phục vụ cho việc chứng minh trong bản luận cứ của Luật sư do vậy, cần luôn chủ động đưa ra câu hỏi phụ để làm rõ sự mâu thuẫn trong lời khai của người được hỏi.

Việc xét hỏi của Luật sư không chỉ về các tình tiết của vụ án mà còn để làm sáng tỏ các yếu tố liên quan đến vụ án (như quan hệ giữa những người tham gia tố tụng, các động cơ khác nhau của họ trước, trong và sau khi phạm tội cũng như thái độ khai báo tại CQĐT, tại phiên tòa...) nhằm giúp cho HĐXX có cơ sở đánh giá chính xác, khách quan các chứng cứ thu thập được; đánh giá toàn diện về khách hàng mà Luật sư bào chữa, bảo vệ.

Luật sư chỉ hỏi khách hàng những câu hỏi để họ khẳng định các tình tiết gỡ tội, các tình tiết giảm nhẹ. Nếu bị cáo nhận tội xem bị cáo giải thích thế nào về mâu thuẫn trong lời nhận tội với các chứng cứ khác, hỏi để làm rõ hoàn cảnh phạm tội, động cơ, tôi theo hướng có lợi cho bị cáo. Nếu bị cáo không nhận tội, để làm rõ các chứng cứ ngoại phạm của bị cáo, làm rõ những du thuẫn trong các tài liệu, lời khai buộc tội đối với bị cáo.

Luật sư  luôn để ý diễn biến, thái độ của bị cáo cũng như của người đặt câu hỏi. Nếu người hỏi dồn dập khiến cho việc dịch không đúng, thì cần kiến nghị Hội đồng xét xử nhắc nhở để điều chỉnh. Cần chú ý sau phần dịch mà bị cáo không trả lời mà việc không trả lời đó có thể dẫn đến hiểu lầm bất lợi cho khách hàng thì xét thấy cần thiết Luật sư cần đề nghị chủ tọa yêu câu hỏi lại, dịch lại để bị cáo trả lời.

2- Trình bày bản luận cứ bào chữa, bảo vệ trong phiên tòa hình sự có yếu tố nước ngoài

Nhiệm vụ của Luật sư là căn cứ vào kết quả của việc tranh tụng và tài liệu có trong hồ sơ vụ án, trên cơ sở bản đề cương đã chuẩn bị trước để bổ sung, tổng hợp và đưa ra quan điểm bào chữa hoặc bảo vệ như kỹ năng của Luật sư trong các vụ án thông thường khác. Trong vụ án có yếu tố nước ngoài khác ở chỗ phải thông qua phiên dịch. Vì vậy, Luật sư cần đọc chậm vừa phải, ngắt đúng thời điểm, đảm bảo đủ để người phiên dịch nắm bắt ý và dịch đúng, đầy đủ.

Trong kế hoạch sử dụng chứng cứ cho việc tranh tụng, tùy từng trường hợp mà Luật sư sử dụng những chứng cứ quan trọng ở phần đối đáp.

Luật sư cũng cần chú ý về vấn đề áp dụng pháp luật trong quá trình tranh tụng, để đảm bảo việc đánh giá thành vi của khách hàng mình ngoài các quy định của pháp luật trong nước thì còn phải được xem xét dưới góc độ của điều ước quốc tế, tập quán quốc tế mà Việt Nam và quốc gia của khách hàng mình đã tham gia. 

Khi trình bày lời bào chữa, Luật sư có thái độ nghiêm túc, lịch sự, tôn trọng Hội đồng xét xử và những người tham gia tố tụng khác. Việc lập luận chặt chẽ; đưa ra các chứng cứ và viện dẫn đúng, đầy đủ các quy định pháp luật cần áp dụng một cách thuyết phục để bảo vệ quan điểm bào chữa của mình. Vì vậy khi kết luận, Luật sư cần chốt lại những vấn đề quan trọng đã đưa ra trong bài bào chữa và đề nghị Hội đồng xét xử xem xét.

Tuỳ từng vụ án mà nội dung lời bào chữa của Luật sư bao gồm một hay nhiều điểm sau đây: Bị cáo không thực hiện hành vi phạm tội hoặc hành vi của bị cáo không cấu thành tội phạm; Không có tình tiết định khung tăng nặng; Có tình tiết định khung giảm nhẹ; Không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự; Có tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; Có cơ sở miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt; Các tình tiết thuộc nhân thân bị cáo hoặc tình tiết khác có thể làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với bị cáo...

Khi bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự hay người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, Luật sư cần khai thác những chứng cứ khẳng định hành vi phạm tội của bị cáo; thiệt hại thực tế đã xảy ra (thiệt hại vật chất và tổn thất về tính. thân); mức độ trách nhiệm đối với hậu quả đã xảy ra của khách hàng mà mình bảo vệ; mối quan hệ giữa khách hàng mình bảo vệ với bị cáo và đương sự khác trong vụ án... Từ đó, Luật sư đưa ra những luận điểm bảo vệ có lợi nhất cho khách hàng, Luật sư có thể phân tích, đề xuất các vấn đề liên quan tới cả phần hình sự và phần bồi thường thiệt hại nhưng đối với nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan Luật sư chỉ nên đề cập tới phần trách nhiệm, quyền lợi của họ trong vụ án.

Trong phần đối đáp, Luật sư cần đưa ra những chứng cứ quan trọng và lập luận ngắn gọn, rõ ràng và dễ hiểu nhất, tránh lặp lại sẽ bị Hội  đồng xét xử nhắc nhở. Cần lưu ý trong quá trình đối đáp nếu phía đối tụng hay bên Viện kiểm sát đưa ra quan điểm, nhận định không đúng với lời khai trong phần hỏi thì Luật sư cần kiến nghị Hội đồng xét xử quay lại phần hỏi để làm rõ vấn đề này.

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết

3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 02466 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.