Kỹ năng tra cứu văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật

13/06/2021
Bùi Quang Long
Bùi Quang Long
Tra cứu văn bản pháp luật thông thường được đăng trên các ấn phẩm chính thức như công báo và trên internet ở Việt Nam đã được kế thừa hợp lý.

1- Kỹ năng tra cứu các văn bản pháp luật của Việt Nam

Văn bản pháp luật thông thường được đăng trên các ấn phẩm chính thức như công báo và trên internet ở Việt Nam đã kế thừa hợp lý những kinh nghiệm của nước ngoài.

(i) Về cơ bản, hiện nay có thể có những cách tiếp cận tra cứu các văn bản pháp luật của Việt Nam như sau:

  • Tra cứu công báo quốc gia (National Gazette);

  • Tra cứu trên website của các cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Ví dụ, các bản hiến pháp, các luật của Việt Nam được đăng tải tại trang tin điện tử của Quốc hội Việt Nam, trên internet;

  • Tra cứu thông qua tiếp cận bộ pháp điển hóa: Đa phần các quốc gia đều có bộ pháp điển hóa pháp luật quốc gia. Bộ pháp điển hóa pháp luật ở Việt Nam hiện nay được công bố công khai. Việc thực hiện pháp điển hóa trong một số lĩnh vực của hệ thống pháp luật và được công khai trên internet cũng là một kênh quan trọng để mọi người tra cứu. Ví dụ, bộ thủ tục hành chính của Việt Nam được công khai" website cơ sở dữ liệu về văn bản pháp luật Việt Nam;

  • Một số công ty tại Việt Nam cung cấp các văn bản pháp luật trên website riêng của họ. 

(ii) Theo các giao diện của các phần mềm cung cấp dịch vụ tra cứu miễn phí và thương mại hiện nay ở Việt Nam cho phép người tra cứu có thể lựa chọn cách tra cứu:

  • Tra cứu theo từ khóa, nội dung đoạn văn bản cần tra cứu,

  • Tra cứu theo tên văn bản, loại văn bản quy phạm pháp luật: Ví dụ: hiến pháp luật, pháp lệnh, nghị định, thông tư...;

  • Tra cứu theo cơ quan ban hành;

  • Tra cứu theo lĩnh vực điều chỉnh: LTM; pháp luật hình sự, pháp luật dân sự...

  • Tra cứu theo năm ban hành;

  • Tra cứu theo người có thẩm quyền ký.

Luật sư nếu không thường xuyên tra cứu thì không thể phát triển được kỹ năng tra cứu. Việc tra cứu trên môi trường internet lại càng đòi hỏi người tra cứu làm quen với nhiệm vụ tra cứu và lựa chọn các thao tác tra cứu đối với từng yêu cầu tra cứu khác nhau. Cụ thể, việc tra cứu Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 sẽ đơn giản hơn so với thực hiện tra cứu nội dung của một văn bản quy phạm pháp luật cụ thể như Nghị định của Chính phủ... được ban hành từ năm 2010.

Chú ý, người tra cứu không nên có khái niệm đơn giản về hoạt động tra cứu pháp lý là văn bản quy phạm pháp luật quốc gia. Như trên đã phân tích, hoạt động tra cứu đối với mỗi luật gia, luật sư có thể được ví như một “bác sĩ” đã được đào tạo về chuyên môn đi tìm kiếm các phương thuốc và chỉ định hợp lý cho một vụ việc. Nếu một người tra cứu pháp lý không hiểu được bản chất điều chỉnh của pháp luật đối với lĩnh vực, chủ đề mà họ thực hiện tra cứu thì hoạt động tra cứu sẽ không hiệu quả.

Cần ghi nhớ rằng, ngay cả khi chúng ta sử dụng các công cụ kiếm trên internet với các từ khó thì việc tra cứu vẫn có thể phải thực hiện bởi nhiều thao tác và chiến thuật tra cứu. Nếu người nghiên cứu pháp lý có ý thức cập nhật pháp luật thì cho lĩnh vực chuyên sâu của họ thì việc tra cứu pháp lý đối quy phạm pháp luật sẽ trở nên đơn giản hơn. Bởi vì, vị thường xuyên sự thay đổi của một lĩnh vực pháp luật giúp người tra cứu khoanh vùng được các văn bản và các quy phạm cần tìm hiểu. Tuy nhiên, với những người muốn tra cứu những lĩnh vực pháp luật mà họ không chuyên sâu thì việc tra cứu có lúc sẽ không đơn giản với những lĩnh vực pháp luật có nhiều loại văn bản quy phạm hướng dẫn di như: lĩnh vực pháp luật hành chính; luật doanh nghiệp; luật đất đai. Vận dụng những tiện ích trong các website chính thức của quan nhà nước để tra cứu văn bản pháp luật là một mẹo hay khi tra cứu.

(iii) Bởi vậy, người tra cứu có thể sử dụng các website của các cơ quan nhà nước như:

Website của Chính phủ, thư mục văn bản quy phạm pháp luật. Trong thư mục này, người tra cứu có thể tìm hiểu các văn bản thuộc nhiều lĩnh vực như: doanh nghiệp; thuế, lệ phí; ngân hàng, hành chính; xuất nhập khẩu…

Các website của các bộ, ngành đều có thư mục tra cứu văn bản pháp luật. Chẳng hạn khi cần tra cứu các thông tin chuyên ngành về hoạt động thương mại, thì website của Bộ Công Thương, thư mục văn bản pháp quy là địa chỉ thích hợp để tra cứu.

Ví dụ: Quy định về danh mục phế liệu tạm ngừng kinh dự tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu theo Thông tư số 38/2015/TT ngày 20/4/2018 (được sửa đổi, bổ sung theo Thông tư số 62/2017 ngày 05/9/2019) của Bộ Tài chính quy định về xác định xuất hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

  • Thao tác 1: Tìm kiếm website của Bộ Công Thương;

  • Thao tác 2: Tìm mục văn bản quy phạm pháp quy;

  • Thao tác 3: Đọc và tìm văn bản, tên văn bản cần tìm kiếm sau đó tải văn bản về máy tính hay in văn bản ra.

Ví dụ: Một luật sư không chuyên sâu về luật chứng khoán đang mong muốn tìm kiếm khái niệm về loại công ty cổ phần đầu tư chứng khoán. Hoạt động tra cứu sẽ không đạt hiệu quả mong muốn nếu chủ thể tra cứu chủ quan rằng có thể tìm ra bản chất pháp lý của công ty cổ phần chứng khoán thông qua tra cứu các quy định pháp lý về công ty cổ phần chứng khoán trong Luật doanh nghiệp năm 2015. Bởi lẽ, bản chất pháp lý của công ty cổ phần chứng khoán được quy định trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật chứng khoán năm 2010. Ngoài ra, các văn bản chuyên sâu về chứng khoán có thể tìm được trên website chính thức của Ủy ban Chứng khoán nhà nước.

Tóm lại, việc cập nhật và tiếp cận các văn bản theo lĩnh vực, ngành qua website của các bộ, ngành là một hướng tra cứu hiệu quả. Thậm chí có những loại văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của nước ta theo Điều 4 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 được cập nhật từ những nội dung hiện hành đang có hiệu lực và các văn bản dự kiến sửa đổi.

Thực hiện việc tra cứu theo cơ quan ban hành trên website chính thức của cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật là cách tra cứu tiết kiệm được nhiều thời gian.

Ví dụ: Nếu một luật sư muốn tra cứu các Nghị quyết của Hội Công Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thì cách thức thuận tiện nhất là tra cứu trên website của Tòa án nhân dân tối cao . Trên giao diện của web “NGHỊ QUYẾT HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN” sẽ tập quyết được ban hành bởi Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhà

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

2- Kỹ năng tra cứu văn bản pháp luật nước ngoài

Việc tra cứu văn bản pháp luật nước ngoài có thể được thông qua các kênh sau: kênh công báo quốc gia dạng ấn , văn bản trực tuyến; kênh cơ quan ban hành văn bản; kênh cáp, bản tư nhân.

(i) Các nước có hệ thống pháp luật phát triển như Anh, Mỹ, Đức... có nhiều hình thức cung cấp văn bản pháp luật quốc gia.

Ví dụ, việc tra cứu các nguồn văn bản pháp luật liên bang và tiểu bang trong pháp luật Hoa Kỳ có thể dựa vào 03 hình thức:

(1) Bản in (hard copy) có nghĩa là bản in giấy hoặc sách tuyển tập; (2) Hệ thống dữ liệu, bản luật trên máy tính mang tính thương mại; (3) Hệ thống là không mất tiền. Việc tra cứu ở Mỹ có thể được thực hiện thông qua trợ giúp của máy tính kết nối internet (Computer - Assisted Leon. Research - CALR). Các nhà cung cấp dịch vụ các dữ liệu luật như cách tiếp Westlaw hay LEXIS rất nổi tiếng ở Mỹ và trên toàn thế giới. Việc tiếp và nghe cận các văn bản được cung cấp bởi Westlaw hay LEXIS có thể được thực hiện dễ dàng trên internet. Thậm chí, người sử dụng được hướng dẫn và tìm kiếm nâng cao như tìm kiếm các bài bình luận về văn bản pháp luật, các bài viết khoa học hay các án lệ có liên quan. Các văn bản pháp luật do Quốc hội các nước ban hành được đăng công khai trên website của các cơ quan này. Ví dụ: Các luật hiện hành của chính quyền liên bang Mỹ theo thời gian được đăng công khai trên website bán Thượng nghị viện thuộc Quốc hội Mỹ.

(ii) Ở các nước phát triển, công bố công khai các văn bản quy pháp luật trên internet đã được thực hiện phổ biến.

Tại các quốc gia liên bang điện hình này tiếp cận không hạn chế trên internets gồm các văn bản hiện hành của chính quyền liên bang.

Ví dụ: Các văn bản của nhà nước Mỹ được công bố trên internet.

Các tiểu bang của nước Mỹ cũng công bố công khai các văn luật. Ví dụ: Bang Bahamas công bố công khai hệ thống Văn luật (the Government of Bahamas online-legislation) trên internet, Luật sư có thể chọn cách tra cứu theo chủ đề (category).

Ví dụ: Nông nghiệp và Thủy sản; tra cứu theo chữ cái hay tra cứu theo thời gian bắt đầu hiệu lực (Commenced) trên website văn bản pháp luật của Bang BaHamas. Tương tự, các văn bản quy phạm pháp luật của các tiêu khác của nước Mỹ cũng được công bố công khai trên internet theo các địa chỉ xác định.

Tra cứu theo bộ pháp điển hóa: Xu hướng pháp điển hóa theo nghĩa rộng được thực hiện ở các quốc gia phát triển từ hơn 100 năm qua. Việc tiếp cận nguồn luật quốc gia thông qua bộ pháp điển hóa là cách tiếp cận đem lại độ tin cậy cao, đối với các luật sư, thẩm phán, nhà nghiên cứu, sinh viên luật. Ví dụ, bộ pháp điển hóa của pháp luật Hoa Kỳ gồm 54 mục được đăng công khai trên internet. Khi cần tra cứu, chúng ta chỉ cần click chuột trên mục đã hiện sẵn. Ví dụ: Mục 17, Patent (sáng chế); mục 29. Labor (lao động).

Trong hệ thống pháp luật của Hoa Kỳ còn có hình thức các Bộ luật thống nhất cho một số lĩnh vực như trong lĩnh vực thương mại có Bộ luật thương mại thống nhất (Uniform Commercial Code - UCC). Bộ luật thương mại thống nhất được xuất bản lần đầu vào năm 1952, là một trong số các luật thống nhất đã được đưa vào hệ thống pháp luật Hoa Kỳ với mục tiêu thống nhất pháp luật về bán hàng và các giao dịch thương mại khác trên khắp nước Mỹ. Hiện nay, Bộ luật thương mại thống nhất đã được chấp nhận bởi tất cả 50 tiểu bang và các lãnh thổ của Hoa Kỳ. Việc tra cứu Bộ luật thuế. nhất có thể được thực hiện miễn phí trên nhiều địa chỉ internet.

Xem thêm: Về Công ty Luật TNHH Everest

3- Kỹ năng xác định tên, thứ bậc văn bản pháp luật 

(i) Mỗi hệ thống pháp luật có cách xác định ký hiệu và phạm pháp luật khác nhau.

Bởi vậy, trong nhiều tình huống mà các luật sư làm việc trong môi trường quốc tế cần tra cứu những ký viện dẫn luật của nước ngoài có nghĩa là gì? Nội dung có chính văn bản pháp luật nguyên gốc không? Có thể xác định đây là cứu ngược đối với văn bản pháp luật nước ngoài. Chẳng hạn luật sư thắc mắc trong một văn bản khách hàng gửi đến có viên : hiệu “8 U.S.C $ 1101 (a) 15 (F) (1) (2006) ký hiệu này được gia; là “Mục lớn số 8 (Người nước ngoài và quốc tịch - Alien .. Nationality) của Bộ luật Hoa Kỳ (United States Code), mục 1101 (Công nhận cho người không di cư - Admission of Nonimmigrants), với quy định trong tiểu mục khoản (a) Điều (15) (F) (i) xuất bản năm 2006. 

Đối với các luật gia ở Hoa Kỳ thì cách hiểu các ký hiệu văn bản luật không phải là vấn đề lớn. Tuy nhiên, đối với các luật sư nước ngoài, liên việc thông thạo các ký hiệu, số của các văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật là một yêu cầu cần thiết khi xử lý và tra cứu các văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật Hoa Kỳ. Ngoài ra, hệ thống tên là " và đánh số của các văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật Hoa Kỳ còn phụ thuộc tên của các nhà xuất bản tư nhân cung cấp văn bản quy phạm pháp luật. Ví dụ Westlaw có xuất bản dạng văn bản in và " word trên internet dưới ký hiệu “United States Code Annotated là “U.S.C.A.” hoặc phiên bản phát hành của LEXIS ký hiệu States Code Service” viết tắt “U.S.CS”.

(ii) Như đã trình bày ở trên, trong ký hiệu các văn bản luật ở Mỹ còn có những văn bản luật của các tiểu bang.

Vì vậy, khi tra cứu, viện dẫn, người tra cứu cần lưu ý hệ thống chữ viết tắt về các tiểu bang. Ví dụ: Cal.Code Civ.Pro 410.10(1973). Có nghĩa là băn bản BLTTDS của bang California, mục lớn 410.10 được in trong bộ tổng luật của tiểu bang năm 1973. Để nắm được cách viết tên các tiểu bang Mỹ, luật sư có thể truy cập.

Các văn bản dưới luật trong mỗi hệ thống pháp luật nước ngoài cũng có những kí hiệu khi được viện dẫn. Ví dụ, khi có văn bản luật trích dẫn kí hiệu 8.C.F.R 214.1 (2007) có nghĩa là kí hiệu của Mục 8 trong Bộ tập hợp các quy định của Liên bang Hoa Kỳ ( The Code of Foderal Regulations), đoạn 241.1 được xuất bản in năm 2007.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư hợp đồng của Công ty Luật TNHH Everest

4- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Kỹ năng tra cứu văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Kỹ năng tra cứu văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.

0 bình luận, đánh giá về Kỹ năng tra cứu văn bản pháp luật trong hệ thống pháp luật

TVQuản trị viênQuản trị viên

Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm

Trả lời.
Thông tin người gửi
Bình luận
Nhấn vào đây để đánh giá
Thông tin người gửi
Tổng đài tư vấn: 024-66 527 527
Giờ làm việc: Thứ 2 - Thứ 7: 8h30 - 18h00
0.87216 sec| 998.734 kb