Kỹ năng giải quyết án dân sự theo thủ tục rút gọn tại Tòa án cấp phúc thẩm

Theo pháp luật hiện hành thì bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án theo thủ tục rút gọn có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm để yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm rút gọn. Do vậy, tùy theo trường hợp Luật sư có thể tiếp tục tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện theo ủy quyền hoặc người bảo vệ quyền lợi của đương sự tại Tòa án cấp phúc thẩm. Tại Tòa án cấp phúc thẩm, Luật sư có thể giúp đương sự thực hiện việc kháng cáo, chuẩn bị hồ sơ kháng cáo và nghiên cứu hồ sơ chuẩn bị cho việc tham gia phiên tòa và tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm.

1. Trao đổi với khách hàng về việc kháng cáo và thời hạn kháng cáo

Luật sư cần lưu ý phân tích cho khách hàng biết những lợi ích và bất lợi của việc kháng cáo bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn. Luật sư cần căn cứ vào toàn bộ tài liệu, chứng cứ của vụ án, căn cứ pháp luật để phân tích cho khách hàng về những mục tiêu có khả năng đạt được hoặc không đạt được ở Tòa án cấp phúc thẩm, những bất lợi về chi phí tố tụng, về việc chậm thi hành án do phải đợi kết quả giải quyết vụ án tại Tòa án cấp phúc thẩm. Tùy theo yêu cầu khởi kiện của khách hàng không được Tòa án cấp sơ thẩm chấp nhận hoặc chỉ được chấp nhận một phần mà Luật sư cân nhắc và tư vấn cho đương sự về việc kháng cáo hay không kháng cáo bản án, quyết định sơ thẩm.

Luật sư cần lưu ý khách hàng của mình là thời hạn kháng cáo đối với bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm theo thủ tục rút gọn chỉ là 07 ngày, kể từ ngày tuyên án. Đối với đương sự không có mặt tại phiên tòa thì thời hạn kháng cáo tính từ ngày bản án, quyết định được giao cho họ hoặc bản án, quyết định được niêm yết. Như vậy, Luật sư cần tùy theo trường hợp khách hàng của mình có mặt hay vắng mặt tại phiên tòa sơ thẩm theo thủ tục rút gọn để xác định thời hạn cụ thể mà khách hàng phải nộp đơn kháng cáo tại Tòa án. Nếu Luật sư không tham gia tố tụng từ cấp sơ thẩm thì cần hỏi khách hàng và nghiên cứu kỹ bản án sơ thẩm của Tòa án để xác định khách hàng của mình có mặt hay vắng mặt tại phiên tòa sơ thẩm, nếu vắng mặt thì đã được Tòa án tống đạt bản án, quyết định sơ thẩm hay chưa để xác định thời hạn cuối cùng được thực hiện quyền kháng cáo. Nếu khách hàng vắng mặt tại phiên tòa và chưa nhận được bản án, quyết định sơ thẩm thì Luật sư cần hướng dẫn hoặc trợ giúp khách hàng tìm hiểu tại Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn về việc niêm yết bản án, quyết định này. Nếu thời hạn kháng cáo của khách hàng đã hết thì cần xác định lý do chính đáng của việc kháng cáo quá hạn và các tài liệu cần thiết, có độ tin cậy để chứng minh việc kháng cáo quá hạn là có lý do chính đáng nên cần được Tòa án chấp nhận.

2. Trợ giúp khách hàng soạn thảo và nộp đơn kháng cáo

Do thủ tục phúc thẩm đối với bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn có nhiều điểm khác biệt so với thủ tục tố tụng thông thường nên đơn kháng cáo cần ghi rõ là đơn kháng cáo bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa có quy định mẫu đơn kháng cáo riêng đối với bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn nên việc soạn đơn kháng cáo bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn về căn bản vẫn dựa trên quy định tại Điều 272 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Đơn kháng cáo phải có các nội dung chính như: Ngày, tháng, năm làm đơn kháng cáo; Tên, địa chỉ; số điện thoại, fax, địa chỉ thư điện tử của người kháng cáo; Kháng cáo toàn bộ hoặc một phần của bản án, quyết định của Tòa án; Lý do của việc kháng cáo và yêu cầu cụ thể của người kháng cáo; Chữ ký hoặc điểm chỉ của người kháng cáo. Luật sư cần lưu ý về tính họp lệ của người ký đơn kháng cáo, nếu người kháng cáo là cá nhân có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự thì ở phần cuối đơn kháng cáo, người kháng cáo phải ký tên hoặc điểm chỉ. Nếu đương sự ủy quyền cho Luật sư tham gia tố tụng thì cần có văn bản ủy quyền hợp pháp của đương sự (có công chứng, chứng thực họp pháp, trong đó phải có nội dung về ủy quyền về việc kháng cáo) gửi kèm theo đơn kháng cáo và cuối đơn kháng cáo, Luật sư với tư cách là người đại diện theo ủy quyền sẽ ký tên. Đối với trường hợp đương sự là cơ quan, tổ chức thì người đại diện theo pháp luật của đương sự sẽ ký tên và đóng dấu của cơ quan, tổ chức đó. Nếu cơ quan, tố chức ủy quyền cho Luật sư tham gia tố tụng thì cần có văn bản ủy quyền hợp pháp của đương sự gửi kèm theo đơn kháng cáo và cuối đơn kháng cáo, Luật sư với tư cách là người đại diện theo ủy quyền sẽ ký tên. Luật sư cần hướng dẫn khách hàng nộp đơn kháng cáo cho Tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án, quyết định theo thủ tục rút gọn. Bởi vì nếu đơn kháng cáo được gửi cho Tòa án cấp phúc thẩm thì Toà án cấp phúc thẩm lại phải chuyển cho Tòa án cấp sơ thẩm để tiến hành các thụ  tục cần thiết nên sẽ mất nhiều thời gian hơn.

3. Trợ giúp khách hàng chuẩn bị chứng cứ tài liệu

Luật sư cần hỗ trợ khách hàng cùa mình chuẩn bị những chứng cứ, tài liệu cần thiết để nộp cùng với đơn kháng cáo. Nếu Luật sư bảo vệ quyền lợi cho khách hàng không kháng cáo thì cũng cần chủ động giúp khách hàng của mình chuẩn bị những chứng cứ, tài  liệu để phản bác kháng cáo của đối phương. Luật sư cần lưu ý là vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn thường là vụ án có tình tiết đơn giản, quan hệ pháp luật rõ ràng, đương sự đã thừa nhận nghĩa vụ; tài liệu, chứng cứ đầy đủ,bảo đảm đủ căn cứ để giải quyết vụ án và Tòa án không phải thu thập tài liệu, chứng cứ. Thẩm phán Tòa án cấp sơ thẩm thường không ấn định thời hạn mà đương sự phải cung cấp, giao nộp chứng cứ, tài liệu trong những vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn. Do vậy, Luật sư có thể chủ động giúp khách hàng của mình thu thập thêm các chứng cứ, tài liệu cần thiết để bổ sung tại Tòa án cấp phúc thẩm. Tuy nhiên, Luật sư cần lưu ý rằng đối với những chứng cứ, tài liệu đã được Tòa án cấp sơ thẩm ấn định thời hạn giao nộp mà khách hàng chưa giao nộp được thì chì có thể bổ sung ở cấp phúc thẩm nếu việc chậm giao nộp chứng cứ, tài liệu của khách hàng là có lý do chính đáng. Do vậy, Luật sư cần chuẩn bị thêm những tài liệu để chứng minh về lý do chính đáng của việc bổ sung những tài liệu, chứng cứ này hoặc chứng minh đây là những tài liệu, chứng cứ mà khách hàng của mình không thể biết được trong quá trình giải quyết vụ việc theo thủ tục sơ thẩm.

4. Nghiên cứu hồ sơ và tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm

Khi đã thu thập đủ các chứng cứ tài liệu cần thiết. Luật sư cần nghiên cứu kỹ những tài liệu này. Luật sư có thể thực hiện quyền đề nghị Tòa án cho sao chụp thêm những tài liệu, chứng cứ mà đương sư đối phương cung cấp, giao nộp hồ sơ để nghiên cứu. Luật sư cần đối chiếu giữa yêu cầu, nguyện vọng của khách hàng với các chứng cứ, tài liệu trong hồ sơ để xác định những điểm mạnh, điểm yếu của khách hàng, từ đó trao đổi với khách hàng để xây dựng phương án bảo vệ và chuẩn bị bản luận cứ để bảo vệ quyền lợi cho khách hàng tại phiên tòa phúc thẩm.Tùy theo nội dung phán quyết của Tòa án cấp sơ thẩm luật sư cần phải chuẩn bị bản luận cứ theo hướng thuyết phục Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên hoặc sửa bản án, quyết định ủa Tòa án cấp sơ thẩm theo thủ tục rút gọn. Luật sư cũng cần chuẩn bị tâm lý cho khách hàng và chủ động hỗ trợ họ trong việc xây dựng lập luận để phản bác lại đề nghị hủy bản án. quyết dịnh theo thủ tục rút gọn đề sơ thẩm lại vụ án. Xét về hiệu quả tố tụng thì việc hủy bản án. Quyết định theo thủ tục rút gọn của Tòa án cấp sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm để giải quyết lại vụ án từ đầu sẽ dẫn tới một vòng quay mới của tố tụng, thời gian giải quyết vụ án bị kéo dài là điều mà cả Luật sư và khách hàng đều không mong muốn.

Xem thêm: Pháp luật về áp dụng thủ tục rút gọn vụ án dân sự