Luật bóng rổ cơ bản

1- Cách tính điểm

Cách tính điểm của môn bóng rổ khá đơn giản chỉ cần bóng lọt vào rổ từ phía trên xuống, bóng nằm trong vành hoặc ở dưới vành bóng rổ là đã được tính điểm.

Theo đó:

Cú ném phạt được tính 1 điểm
Cú ném bóng vào rổ trong vòng tròn 6,25 m được tính 2 điểm
Cú ném bóng vào rổ ngoài vòng tròn 6,25 m được tính 3 điểm
Trong trường hợp khi đội đối thủ có phá ném bóng vô tình vào rổ của đội mình thì điểm lúc này sẽ được tính cho đội trưởng của đội đối phương. Và nếu ném bóng nhiều lần vào rổ của đội mình sẽ bị phạm luật.

2- Nhảy tranh bóng

Việc nhảy tranh bóng sẽ xảy ra khi trọng tài tung bóng lên cao theo đường thẳng đứng giữa hai đội đang thi đấu. Bóng lúc này có thể được chạm bởi 1 hoặc 2 người khi bóng đạt đến độ cao lớn nhất.

Những trường hợp thực hiện việc nhảy tranh bóng là khi:

Khi trọng tài ra hiệu bắt đầu một hiệp thi đấu mới.
Khi bóng bị mắc kẹt tại bảng rổ.
Khi cả hai đội phạm lỗi cùng lúc.
Khi trọng tài có quyết định không đồng nhất.
Khi cả 2 đội cùng giữ bóng: Có một hoặc nhiều hơn 1 cầu thủ từ 2 đội giữ chặt bóng nhưng không có bên nào tranh bóng được.
Nhảy tranh bóng sẽ được xem là phạm luật khi:

Bóng được chạm qua hai lần bởi cầu thủ khi nhảy tranh bóng.
Khi nhảy tranh bóng nhưng lại chạm vào vạch dưới chân cầu thủ khi thi đấu.
Một hay cả hai đội có hành động thô bạo thiếu tôn trọng đối phương khi thực hiện tranh bóng.
Bóng được chạm tay cầu thủ khi chưa đạt tới điểm cao nhất của bóng.
Trong những trường hợp xảy ra như thế này trọng tài sẽ quyết định trao bóng cho đối phương phát bóng biên gần với vị trí chạm vạch.

3- Ném biên

Thực hiện ném biên khi xảy ra trường hợp bóng lúc này ở ngoài sân qua vạch biên. Vị trí ném biên là ở gần nơi phạm luật và không được phát bóng biên ở phía sau bảng rổ.

4- Phòng thủ

Trong trường hợp khi bóng đã được ném chạm vào vòng rổ hoặc ở trong rổ thì cầu thủ không được chạm bảng và rổ. Khi thực hiện thao tác ném rổ, cầu thủ phòng thủ hay tấn công sẽ không được quyền chạm bóng khi bóng ở trên và trên đường bay xuống hoặc ngang vòng rổ. Khi bóng được ném và đã chạm vòng rổ thì các đấu thủ đội của phòng thủ không được phép chạm bảng hoặc chạm rổ.

5- Ném phạt

Ném phạt diễn ra khi cầu thủ trong một đội gây ra tình huống phạm lỗi đối với cầu thủ đội đối phương. Người thực hiện ném phạt là người bị cầu thủ đối phương phạm lỗi.

Không được phép thay thế người ném phạt trừ trường hợp rơi vào tình trạng chấn thương và buộc phải rời sân. Lúc này cầu thủ vào thay thế sẽ có quyền được ném phạt thay, nếu trong lúc đó không có người thay thế hoặc hết lượt thì đội trưởng sẽ thực hiện chỉ định người ném phạt thay. Khi có lỗi kỹ thuật thì đội trưởng sẽ có quyền chỉ định ai là người ném phạt.

Những quy định trong ném phạt:

Khi ném phạt cần phải đứng đúng vị trí ở giữa trong vòng tròn, sau đường ném phạt.
Bóng sẽ được ném trong vòng 5 giây kể từ thời điểm trọng tài trao bóng cho người ném.
Có quyền dùng mọi kỹ thuật ném rổ tại vị trí ném.

6- Dẫn bóng

Là trong trường hợp khi vận động viên đã khống chế được bóng: Tiếp tục thực hiện các động tác đập và hất lăn bóng đi sau đó bắt bóng lại, trong lúc này chỉ được phép ném rổ hoặc chuyển bóng. Nếu còn tiếp tục dẫn bóng thì phạm luật hai lần dẫn bóng.

Các trường hợp phạm luật dẫn bóng như:

 Khi dùng cả hai tay khi dẫn bóng và tiếp xúc bóng cùng một lúc
 Hất bóng liên tục trên không khi đang thực hiện dẫn bóng bình thường.
 Khi đang dẫn bóng mà ngửa tay đón bóng rồi lại tiếp tục dẫn bóng.
Trọng tài sẽ xử lý trường hợp này bằng cách cho đối phương phát bóng biên ở tại vị trí gần nơi xảy ra phạm luật, không được phép phát bóng biên ở ngay sau bảng rổ.

7- Luật chạy bước

Luật chạy bước là một hành động di chuyển trái luật trong bất kỳ hướng nào của một hoặc cả hai bàn chân vượt quá những giới hạn đã được nói đến trong điều luật này khi cầm bóng sống trên sân bóng rổ.

Chân trụ là chân khi một đấu thủ cầm bóng sống trên sân, bước 1 bước hoặc nhiều bước về bất cứ hướng nào với cùng một chân, trong lúc chân còn lại vẫn được giữ ở điểm tiếp xúc với mặt sân.

Những trường hợp được xem là phạm luật khi:

Khi bắt đầu thực hiện dẫn bóng, chân trụ không được nhấc lên trước khi bóng rời khỏi tay, nếu chân trụ nhấc lên trước khi bóng rời tay thì sẽ phạm luật chạy bước.
Trong một lần thực hiện chuyển bóng hoặc một lần ném rổ, bàn chân trụ có thể nhấc lên, trước khi chân trụ chạm mặt sân thì bóng nhất định phải rời khỏi tay. Nếu chân trụ chạm lại mặt sân mà bóng chưa rời khỏi tay thì sẽ phạm luật.
Trong trường hợp này trọng tài sẽ xử lí như sau: Cho đối phương phát bóng biển gần ở nơi xảy ra phạm luật, không được phép phát biên ngay sau bảng rổ.

8- Thay người

Một hiệp đấu có thể dừng lại khi một đội nào đó có nhu cầu thay người. Không giới hạn lần thay người, có thể thay thế một hay nhiều cầu thủ trong một lần thay người. Quá trình thay người sẽ được diễn ra khi bóng chết, đồng hồ thi đấu dừng hoặc khi trọng tài kết thúc giao tiếp với trọng tài.

Cầu thủ được nhận quả bóng ném phạt sẽ phải thay người khác khi gặp phải chấn thương không thi tiếp tục thi đấu, vi phạm lỗi hoặc bị truất quyền tham gia.Trong trường hợp khi bóng được trao cho cầu thủ chuẩn bị phát bóng biên hoặc ở vị trí cầu thủ chuẩn bị ném phạt thì không được quyền thay người nữa.

9- Ném phạt

Quy định 3 giây
Khi một cầu thủ của đội kiểm soát bóng sống trên sân và đồng hồ thi đấu đang chạy không được ở trong khu vực giới hạn của đối phương liên tục quá 3 giây. Nếu vi phạm thì sẽ phạm phải luật 3 giây.

Cách xử lý của trọng tài trong trường hợp này như sau: Cho đối phương thực hiện phát bóng biên ở nơi gần xảy ra việc phạm luật, không được phát bóng biên ngay sau bảng rổ.

Quy định 5 giây
Một đấu thủ phạm luật 5 giây là khi cầm bóng quá 5 giây khi bị đối phương kèm sát bên có vị trí khoảng cách 1 cánh tay khoảng 1m mà không chuyển bóng, nhồi bóng hay ném rổ.

Xử lý của trọng tài trong lúc này sẽ cho đối phương phát bóng biên ở gần nơi xảy ra phạm luật, không thực hiện phát bóng biên ngay sau bảng rổ.
Quy định 8 giây
Quy định 8 giây là khi bất cứ khi nào một cầu thủ giành được quyền kiểm soát bóng sống ở phần sân nhà, và trong vòng 8 giây phải đưa bóng sang sân của đối phương. Nếu không sẽ phạm phải luật 8 giây.

Cách xử lý của trọng tài lúc này là cho đối phương phát bóng biên ở gần nơi xảy ra việc phạm luật, không được phát bóng biên ngay sau bảng rổ.

Quy định 24 giây
Quy định 24 giây là khi nào một cầu thủ giành được quyền kiểm soát bóng sống ở trên sân thì trong vòng 24 giây đó phải thực hiện ném rổ nếu làm trái lệ sẽ phạm vào luật 24 giây.

Cách xử lý của trọng tài trong lúc này là cho đối phương thực hiện phát bóng biên ở gần nơi xảy ra phạm luật, không được quyền phát bóng biên ngay sau bảng rổ.

10- Trang phục

Trang phục là một yếu tố khá quan trọng trong thi đấu, khi tuân theo đúng quy định về trang phục sẽ góp phần giúp trận đấu diễn ra thuận lợi hơn. Các cầu thủ sẽ mặc áo thun ba lỗ, màu của phần phía trước và phía sau lưng phải giống nhau. Áo của mỗi cầu thủ phải được in thật rõ ràng và dễ nhìn thấy ở cả sau lưng và ngay trước ngực.

Số áo sau lưng cao ít nhất là 20 cm, số áo trước ngực cao ít nhất là 10 cm, chiều rộng của số áo không được nhỏ hơn 2 cm, thường sẽ sử dụng số áo từ số 4 đến số 15.

11- Thời gian thi đấu

Thời gian thi đấu của một trận đấu bóng rổ sẽ gồm 4 hiệp, mỗi hiệp là 10 phút. Khoảng thời gian nghỉ giữa hiệp 1 và hiệp 2, hiệp 3 và hiệp 4, và trước mỗi hiệp phụ là 2 phút. Còn thời gian nghỉ giữa hiệp 2 và 3 là 15 phút.

Khi thời gian thi đấu của hiệp 4 kết thúc với tỉ số hòa thì trận đấu sẽ được tiếp tục bằng 1 hay nhiều hiệp phụ 5 phút để có thể được kết quả thắng thua cuối cùng. Trong tất cả các hiệp phụ 2 đội sẽ tiếp tục thi đấu theo hướng rổ như hiệp thứ 3 và thứ 4.

Ở một trận thi đấu bóng rổ, trong 3 hiệp đầu và mỗi hiệp phụ mỗi đội sẽ được hội ý một lần cho mỗi hiệp, hiệp thứ 4 thì mỗi đội được hội ý 2 lần, thời gian của mỗi lần hội ý sẽ là 60 giây.

12- Tình trạng bóng

Trong luật bóng rổ, tình trạng bóng được chia ra làm 2 loại là bóng sống và bóng chết.

Bóng sống được hiểu như sau:

Khi các cầu thủ trong sân tranh bóng và chạm bóng đúng theo luật.
Khi cầu thủ thực hiện các cú ném phạt.
Thực hiên các quả phát bóng từ biên.
Bóng chết được hiểu như sau:

Bóng đã ném vào rổ được tính ghi điểm hoặc sau khi thực hiện các cú ném  phạt.
Xuất hiện tiếng còi từ phía trọng tài khi đang là bóng sống.
Hết thời gian của 1 hiệp đấu.
Đồng hồ 24 giây phát ra tín hiệu khi có một đội đang thực hiện kiểm soát bóng.
Khi quả ném phạt được thực hiện không vào rổ mà tiếp tục bằng một quả bóng rổ khác hoặc thêm một quả bóng ném phạt.

Trọng tài sẽ không để cho trận đấu diễn ra nếu như một đội bị thiếu người tức là không đạt đủ 5 người. Trong hiệp thi đấu thứ 3 thì 1 trong 2 đội phải đổi sân khi hiệp đấu đi hết một nửa thời gian.

Một hiệp đấu được bắt đầu khi có một cầu thủ chạm bóng theo đúng luật thi đấu bóng rổ. Trong trường hợp khi có cầu thủ bị chấn thương ngoài ý muốn thì trọng tài có thể quyết định dừng lại trận đấu.

Thời gian của hiệp đấu chính hoặc hiệp phụ sẽ đến giờ kết thúc khi có âm thanh báo hiệu kết thúc trận đấu vang lên trên sân.