Như thế nào là một hợp đồng được soạn thảo tốt?

1- Các yếu tố về mặt nội dung

[a] Tính hợp pháp

Pháp luật dân sự công nhận quyền tự định đoạt của các chủ thể. Điều đó có nghĩa là trong quan hệ hợp đồng, các bên được quyền thỏa thuận. Tuy nhiên, pháp luật vẫn đặt ra những giới hạn nhất định cho sự thỏa thuận này xuất phát từ yêu câu bảo vệ trật tự xã hội, trật tự cộng đồng, bảo vệ lợi ích tối thiểu của các bên. Người soạn thảo hợp đồng không thể đi quá giới hạn này, nếu không, hợp đồng sẽ vô hiệu. Điều này đòi hỏi người soạn thảo hợp đồng phải hiểu biết các quy định pháp luật và cập nhật sự thay đổi của các quy định này.

[b] Tính rõ ràng, chính xác

Một hợp đồng nhất định phải rõ ràng và chính xác, thể hiện đúng ý đồ của các bên, không tạo ra sự mập mờ, không rõ nghĩa hoặc có thể hiểu theo cách nào cũng được.

Ví dụ như sau: Một hợp đồng cung cấp nguyên vật liệu giữa một công ty sản xuất (Bên A) và một bên phân phối nguyên liệu (Bên B) có nội dung:

“Bên B không ngăn cản Bên A tiếp cận các nhà cung cấp của mình”. Trong quá trình thực hiện, hai bên xảy ra xung đột do cách hiểu quy định này không thống nhất. Bên B cho rằng “của mình” ở đây là của Bên A trong khi Bên A cho rằng “của mình” ở đây là của bên B.

[c] Tính đầy đủ

Tính đầy đủ thể hiện ở việc tất cả các vấn đề các bên đã thỏa thuận phải được nêu trong hợp đồng. Tất cả các chi tiết liên quan cũng phải được thể hiện trong hợp đồng. Nếu không, các bên có thể sẽ rơi vào những tình huống tranh chấp không cần thiết, đặc biệt nếu một bên lại bất hợp tác với tác với bên còn lại của hợp đồng. Ví dụ như tình huống sau:

Công ty thanh máy ký hợp đồng nhận bảo trì thang máy cho tòa nhà nước văn phòng của Công ty A. Hợp đồng quy định ngoài việc kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ, Công ty thang máy cũng có trách nhiệm có mặt để sửa chữa kịp thời khi được thông báo về những hư hỏng bất thường. Trong quá trình trao đổi, Công ty A đặt câu hỏi nếu Công ty thang máy không có mặt kịp thời để giải quyết hư hỏng bất thường thì giải quyết thế nào, Công ty thang máy trả lời rằng trong trường hợp đó Công ty A có thể gọi đơn vị khác đến sửa chữa và Công ty thang máy chịu trách nhiệm thanh toán chi phí. Tuy nhiên các bên không đưa chi tiết này vào hợp đồng được ký kết. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, thang máy có lần bị trục trặc và Công ty A đã thông báo nhưng sau 2 tiếng không thấy Công ty thang máy cử người đến nên đã gọi công ty khác vào sửa và gửi hóa đơn yêu cầu

Công ty thang máy thanh toán. Công ty thang máy từ chối vì cho rằng hợp đồng không quy định mình có trách nhiệm thanh toán chi phí nay.

- Ví dụ trên cho thấy hệ quả pháp lý có thể xảy ra khi một hợp đồng không đảm bảo tính đầy đủ. Mặc dù Công ty thang máy có cam kết bằng lời, điều đó không đủ để đảm bảo tính chắc chắn, nhất là khi hai bên đã có một hợp đồng bằng văn bản. Đối với điều khoản về sửa chữa hư hỏng bất thường của thang máy như trên, để đảm bảo tính đầy đủ, các bên cần ghi vào hợp đồng những chi tiết: (i) cách thức thông báo khi có hư hỏng bất thường (gọi điện hay nhắn tin, fax, email, báo trực tiếp...); (ii) sau bao lâu Công ty thang máy khong co mặt thì Công ty A được gọi đơn vị khác để sửa chữa; (iii) chi phí tối đa mà Công ty thang máy sẽ phải thanh toán cho việc sửa chữa này là bao nhiêu; (iv) thời hạn và cách thức thanh toán như thế nào. •

Yêu cầu này cũng liên quan đến tính dự liệu của hợp đồng mà chúng ta sẽ cùng xem xét tiếp theo đây.

[d] Tính dự liệu

Tính dự liệu của hợp đồng thể hiện ở việc dự liệu được các tình huống phát sinh và đưa ra hướng giải quyết phù hợp cho các tình huống này. Đây là yêu cầu quan trọng nhất khi soạn thảo hợp đồng.

Nếu không dự liệu được tình huống phát sinh thì mục đích soạn thảo hợp đồng coi như thất bại.

Bạn có thể hình dung về tính dự liệu của hợp đồng thông qua ví dụ dưới đây.

A và B ký kết một hợp đồng Tay cầm cố bằng cổ phiếu. Theo đó, A cho B vay 100 triệu đồng và B cầm cố cho A 5000 cổ phiếu Công ty X, được lưu ký trên tài khoản của Công ty chứng khoán Y. Công ty chứng khoán Y, căn cứ vào đề nghị của hai bên, đã phong toa 5000 cổ phiếu để bảo đảm cho khoản vay của B với A.

Tuy nhiên, trong thời gian hợp đồng đang có hiệu lực thì Công ty X tiến hành chia tách cổ phiếu theo tỷ lệ 1 x 2, như vậy, số lượng 5000 cổ phiếu Công ty X trong tài khoản của B tại Công ty chứng khoán Y tăng lên thành 10.000 cổ phiếu. Do hợp đồng giữa hai bên không dự liệu tình huống này nên B đã yêu cầu Công ty chứng khoán X giải chấp 5000 cổ phiếu và vẫn để lại 5000 cổ phiếu để bảo đảm cho khoản vay theo hợp đồng nêu trên. Việc này ảnh hưởng đến lợi ích của A bởi sau khi chia tách, thị giá cổ phiếu Công ty X đã giảm xuống khá nhiều, do vậy khả năng bảo đảm khoản vay của B cũng bị giảm đi tương ứng.

Nhận xét:

Việc chia tách cổ phiếu là tình huống vẫn xảy ra trên thị trường chứng khoán. Vì vậy, khi soạn thảo hợp đồng vay cầm cố bằng cổ phiếu, người soạn thảo hợp đồng cần dự liệu tình hyông này và dự liệu cảá tình huống giá cổ phiếu biến động lên xuống Hợp đồng cần xác định được rằng khi xảy ra tính huống chia tách cổ phiếu, các cổ phiếu tăng thêm được nhập vào tài sản bảo đảm và việc giải chấp bất kỳ phần nào trong tài sản bảo đảm phải được sự chấp thuận của

Bên A. Đối với trường hợp giá cổ phiếu biến động xuống, các bên cần xác định một ngưỡng nhất định mà tại ngưỡng đó, Bên A có quyền yêu cầu Bên B bổ sung tài sản đảm bảo hoặc bán cổ phiếu để thu hồi nợ. Các bên cũng có thể thỏả thuận về việc giải chấp một phần cổ phiếu trong trường hợp giá cổ phiếu biến động lên, cụ thể là khi giá tăng đến một tỷ lệ nhất định thì Bên B có quyền yêu cầu giải chấp một phần tài sản bảo đảm với điều kiện giá trị số cổ phiếu cầm cố còn lại không thấp hơn giá trị dùng để đảm bảo ban đầu.

Ví dụ trên cho thấy tầm quan trọng của tính dự liệu trong văn bản hợp đồng. Khả năng xác định các tình huống có thể xảy ra và ghi nhận trong hợp đồng là hết sức quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ của luật sư và những người hành nghề luật nói chung. Đây chỉ là một ví dụ cụ thể. Các tình huống soạn thảo hợp đồng trên thực tế sẽ rất đa dạng và do vậy, việc dự liệu các tình huống là rất khác nhau, đòi hỏi người soạn thảo hợp đồng phải có hiều biết về lĩnh vực đang soạn thảo hợp đồng cũng như dành tâm trí cho việc soạn thảo.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư ly hôn của Công ty Luật TNHH Everest

2-  Các yếu tố về hình thức

Hình thức là cách mà người soạn thảo trình bày các nội dung của hợp đồng. Vì sao khi soạn thảo hợp đồng phải quan tâm đến hình thức. Câu trả lời là để giúp người đọc dễ theo dõi và dẫn chiếu trong quá trình thực hiện hoặc khi cần giải quyết tranh chấp. Khi một hợp đồng được trình bày hợp lý, người thực hiện hợp đồng dễ dàng nhận ra các phần nội dung khác nhau của hợp đồng, đồng thời biết sẽ phải tra cứu ở đâu khi cần tìm hiểu một điều khoản cụ thể của hợp đồng.

Một hợp đồng được trình bày ngay ngắn, rõ ràng cũng nói lên sự cần thận, nghiêm túc và chuyên nghiệp của người soạn thảo. nc

Ở những phần sau, trong các ví dụ về nội dung hợp đồng, tác giả sẽ thể hiện nội dung theo những hình thức mà tác giả cho là phù hợp để minh họa về một số cách trình bày hợp đồng mà người đọc có thể tham khảo.

Tóm lại, kỹ năng soạn thảo hợp đồng chính là những gì bạn cần chú ý rèn luyện để có một hợp đồng về mặt nội dung đảm bảo được (i) tính hợp pháp; (ii) tính chính xác, rõ ràng; (iii) tính đầy đủ và (iv) tính dự liệu, còn về mặt hình thức thì rõ rằng, dễ theo dõi. Các phần tiếp theo của chương sẽ đưa ra những gợi ý để hình thành những kỹ năng này.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư riêng của Công ty Luật TNHH Everest

3- Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

[a] Bài viết Như thế nào là một hợp đồng được soạn thảo tốt? được chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

[b] Bài viết Như thế nào là một hợp đồng được soạn thảo tốt? có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

[c] Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý, hoặc thuê luật sư tư vấn cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: (024) 66 527 527, E-mail: info@everest.org.vn.