Chế tài buộc bồi thường thiệt hại

Bồi thường thiệt hại là hình thức chế tài nhằm khôi phục , bù đắp lợi ích vật chất bị mất của bên bị vi phạm hợp đồng trong thương mại . Điều 307 LTM năm 2005. Tại khoản 1 Điều 302 LTM năm 2015 quy định từ định : “ Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổ thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm ” .

Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198

Chế tài buộc bồi thường thiệt hại

Luật sư cần lưu ý , căn cứ áp dụng chế tài buộc bồi thường thiệt hại gồm : ( i ) có hành vi vi phạm hợp đồng; ( ii ) có thiệt hại thực tế; ( iii ) hành vi vi phạm hợp đồng là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại . Luật sư cần lưu ý về mức thiệt hại được bồi thường để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng . Do chức năng chủ yếu của chế tài này là bồi hoàn , bù đắp , khôi phục lợi ích vật chất , bên vi phạm phải bồi thường toàn bộ những thiệt hại vật chất cho bên bị vi phạm . Thiệt hại vật chất ở đây là giá trị tổn thất thực tế , trực tiếp do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm hợp đồng . Các khoản thiệt hại này phải được tính toán và chứng minh một cách hợp lý mà không phải kê khai khống không có căn cứ .

Các khoản thiệt hại thực tế , trực tiếp được xác định như sau :

• Giá trị hàng hóa bị mất mát , hư hỏng ;
• Chi phí đã được sử dụng hay sẽ được sử dụng để phục hồi hay loại bỏ các khuyết tật của hàng hóa như các chi phí liên quan đến việc sửa chữa , tiền chênh lệch giá mua bù hàng hóa của đối tác khác ...
• Khoản tiền mà bên bị vi phạm phải bồi thường và phạt hợp đồng cho bên thứ ba vì hành vi vi phạm hợp đồng của phía bên kia.

Luật sư cũng cần lưu ý, việc xác định thiệt hại vật chết phải được thể hiện bằng các chứng cứ chứng minh thiệt hại này là có thật, đã xảy ra và bên bị vi phạm phải chịu do hành vi vi phạm của phía bên kia . Các chứng cứ chứng minh có thể là biên bản giám định, hợp đồng ký với bên thứ ba để sửa chữa, khắc phục thiệt hại, mua bán bù hàng hoá, hoá đơn, chứng từ...LTM năm 2015 không quy định thiệt hại về tinh thần được bồi thường như uy tín doanh nghiệp bị giảm sút...

Khoản lợi đáng lẽ được hưởng là những khoản lợi nhuận mà bên bị vi phạm được thụ hưởng trong điều kiện phía bên kia thực hiện đúng nghĩa vụ . Việc chứng minh cho khoản lợi nhuận đáng lẽ được hưởng khó khăn hơn so với giá trị thiệt hại thực tế phát sinh , đòi hỏi sự tính toán từ các chi phí và so sánh với việc thực hiện các hợp đồng cùnh loại khác . Luật sư cần lưu ý tư vấn cho khách hàng cung cấp các số liệu kế toán so sánh quá trình thực hiện hợp đồng trước đây hoặc tính toán lợi nhuận dựa trên doanh thu trừ đi chi phí .

Hiện nay , với quy định mới của BLDS năm 2015 tại Điều 13 nguyên tắc bồi thường thiệt hại là cho phép các bên trong hợp đồng được thỏa thuận về mức bồi thường , nếu các bên không có thỏa thuận thì thiệt hại được bồi thường là toàn bộ thiệt hại . Điều 360 BLDS năm 2015 về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ cũng quy định cụ thể hóa nguyên tắc trên : Trường hợp có thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ gây ra thì bên có nghĩa vụ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại , trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác . Vấn đề này sẽ được giải quyết như thế nào nếu trong hợp đồng thương mại các bên có thỏa thuận về mức bồi thường ? Thỏa thuận về mức bồi thường của các bên có trái pháp luật không và có được chấp nhận nếu có thiệt hại xảy ra không ? Luật sự có thể tư vấn cho khách hàng áp dụng thỏa thuận về mức bồi thường trong hợp đồng mà không phụ thuộc vào thiệt hại xảy ra hay không ?

Một trong những nguyên tắc của BLDS năm 2015 là nguyên tắc tự do , tự nguyện cam kết , thỏa thuận . Mọi cam kết , thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội, có hiệu lực thực hiệ đối với các bên và phải được các chủ thể khác tôn trọng. Thoả thuận về mức bồi thường thiệt hại của các bên trong hợp đồng thương mại phải được tôn trọng vì không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội . Trong trường hợp này , các quy định về bồi thường thiệt hại trong LTM năm 2005 chỉ được áp dụng nếu không trái với các nguyên tắc của BLDS năm 2015. Như vậy , luật sư có thể tư vấn cho khách hàng yêu cầu bồi thường thiệt hại theo mức các bên thoả thuận trong hợp đồng.

Luật sư cũng cần lưu ý việc áp dụng đồng thời chế tài phạt hợp đồng và bồi thường thiệt hại trong hợp đồng thương mại cũng khác với hợp đồng dân sự . Nếu trong hợp đồng dân sự các bên phải thỏa thuận áp dụng phạt hợp đồng và bồi thường thiệt hại thì mới được áp dụng đồng thời hai chế tài này nếu xảy ra hành vi vi phạm , còn trong hợp đồng thương mại , các bên chỉ cần có thỏa thuận phạt hợp đồng , nếu xảy ra hành vi vi phạm hợp đồng và hành vi đó gây ra thiệt hại thì bên bị vị phạm có quyền áp dụng cả chế tài phạt hợp đồng và chế tài bồi thường thiệt hại để bảo vệ quyền lợi cho mình .

Luật sư cần lưu ý xem xét bên bị vi phạm đã phải thực hiện biên pháp hạn chế thiệt hại hay chưa . Nếu khách hàng của luật sư là bên bị vi phạm thì phải tư vấn cho khách hàng áp dụng các biện pháp hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại xảy ra do hành vi vi phạm hợp đồng của phía bên kia . Đây là việc cụ thể hóa một trong những nguyên tắc của pháp luật dân sự là thiện chí , trung thực . Nếu bên bị vi phạm không áp dụng các biện pháp để hạn chế thiệt hại xảy ra thì bên vi phạm có quyền yêu cầu giảm bớt giá trị bồi thường bằng mức thiệt hại đáng lẽ có thể hạn chế được .

Ví dụ : Khi bên mua không nhận hàng thì luật sư tư vấn cho bên bán phải bán hàng cho bên thứ ba nhằm hạn chế tổn thất cho hàng hóa đối với những hàng hoá dễ bị hư hỏng, có thời hạn sử dụng. Trong trường hợp bên bán vi phạm nghĩa vụ giao hàng thì luật sư tư vấn cho khách hàng là bên mua cần thực hiện một cách nhanh chóng mua hàng thay thế để có nguyên liệu sản xuất hoặc để bán hàng hoá cho bên thứ ba nhằm hạn chế thiệt hại phát sinh.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực thương mại được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.